Elektrik sektöründe özelleştirme ve Türkiye`de serbest tüketici uygulaması

Abstract

Bu çalışma kapsamında elektrik sektörünün tarihsel gelişimi ve genel özellikleriincelenmiş, sektörün doğal tekel olan kısımları ve doğal tekel kavramı açıklanmayaçalışılmıştır. Doğal tekel kavramı kapsamında sektör devlet kontrolünde gelişmiş ancakteknolojik ve siyasi alandaki ilerleme ve değişimler doğrultusunda tüm Dünya'daözelleştirme süreci gözlemlenmiştir. Bu bağlamda özelleştirme gerekçeleri ve ElektrikSektörü Reformu Dünya örneklerine değinilmiştir, Türkiye Elektrik Sektörü Tarihçesikısaca incelenmiştir. 1980'li yıllarda çeşitli finansman modelleri ile sektöre özel sektörüngirişi sağlanmaya çalışılmıştır. Bu modellerin özellikleri ve uygulamalarına kısaca gözgezdirilmiş, sektörün yakın tarihte yaşadığı gelişmeler anlatılmaya çalışılmıştır. 2001yılında yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Kanunu ile sektörde yeni bir döneme girilmişve rekabete açılma çalışmaları hız kazanmıştır. Kanunun getirdiği yeni yapı ile sektörpiyasa kavramı kapsamı içine girmiş hızlı bir değişim süreci yaşanmıştır. Sektördekideğişimin temelinde rekabet ve rekabetin getirdiği avantajlardan ekonominin kilitsektörlerinden biri olan elektrik sektörünün yararlandırılmak istenmesi yatar. Bununsağlanması için ortaya atılan serbest tüketici kavramı açıklanmış ayrıca piyasa işleyişinigörebilmek için halihazırda serbest tüketici kapsamına giren bir kuruluş ve süreçsonucunda sağladığı avantajlar irdelenmiştir. Bu inceleme ile serbest elektrikpiyasasının getiri ve götürüleri açıklanmaya çalışılmış ayrıca uygulamada yaşanan bazızorluklar ortaya konmuştur.Anahtar Kelimeler: Elektrik sektörü, Özelleştirme, Serbest Tüketici,Bilim Dalı Sayısal Kodu:

In the context of this study historical evolution and general properties of electricitysector is evaluated, natural monopolistic parts of electricity sector and the term naturalmonopoly are explained. Electricity sector is improved under government control andownership within the context of natural monopoly but technological, economical andpolitical improvements made privatization process to be seen all over the world. Forthis reason, motives of electricity market reform and world examples of reform processare examined, history of Turkish Electricity Sector is given briefly. In the eighties, bythe way of various finance models, private investment to the sector is encouraged.Applications and properties of those finance models are examined briefly. Aftervalidation of Electricity Market Law in the year 2001, sector had entered a new era andwork on reaching open competitiveness is accelerated. New structure which is driven bylaw, made the sector to meet with the market concept and a rapid changing process isexperienced in the sector. The change process of the sector is motivated bycompetitiveness and gaining advantages of competitiveness to the electricity sector.Eligible consumer concept which is emerged to ensure that, is explained. To showmarket mechanisms a real life organization which is eligible consumer is examined andbenefits of that process to the consumer are investigated. By that work the advantagesand disadvantages of electricity market are tried to examined and some difficulties onpractice are stated.Keywords: Electricity Market, Privatization, Eligible ConsumerScience Code: