Adapazarı merkezi kış dönemi radon ölçüm ve analizleri

Abstract

Bu çalışma çerçevesinde; Sakarya ilinin önemli bir nüfus yoğunluğuna sahip Adapazarı ilçe merkezinde bina içi radon konsantrasyonlarının tespit edilmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla bölge sınırları içinde bulunan bütün okullar, Organize Sanayi Bölgesindeki bütün fabrika ve iş yerleri ile konutların bir kısmına yerleştirilen dedektörler kullanılarak kış dönemi için karşılaştırmalı radon konsantrasyonu ölçümü ve değerlendirmesi yapılmıştır.Radon konsantrasyonlarının nükleer iz kazıma yöntemi ile belirlendiği bu çalışmada kullanılan dedektörlerin okunma işlemi Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi Sağlık Fiziği bölümünde yapılmıştır. Bu araştırma kapsamında bölgeye nüfus yoğunluğu ve akciğer kanserine yakalanma sıklıkları göz önüne alınarak 136 adet Cr-39 pasif radon dedektörü yerleştirilmiştir. Bu dedektörlerin 45 tanesi Adapazarı İlçe'sine bağlı okullara, 36 tanesi Organize Sanayi Bölgesinde bulunan fabrika ve iş yerlerine, 55 tanesi ise Adapazarı İlçesine bağlı merkez mahallelerdeki konutlara yerleştirilmiştir. Bu dedektörler önceden belirlenen bu adreslerde 70 gün bekletilerek bina içi radon konsantrasyonları belirlenmiştir.Adapazarı Merkezi Organize Sanayi Bölgesinde bulunan fabrika ve iş yerlerinde tespit edilen 222Rn konsantrasyonu ortalaması 51,00 Bq/m3, okullardaki 222Rn konsantrasyonu ortalaması 65,48 Bq/m3 ve evlerdeki 222Rn konsantrasyonu ortalaması 59,14 Bq/m3'tür. Radondan bir yılda alınan etkin doz eşdeğeri Adapazarı Merkezi Organize Sanayi Bölgesinde bulunan fabrika ve iş yerleri, okullar ve konutlar için sırasıyla 0.36, 0.47, 1.49 mSv olarak tespit edilmiştir. Her ne kadar ortalama radon konsantrasyonları WHO (Dünya sağlık Örgütü) ve diğer uluslararası kuruluşların belirlediği limit değerlerin altında çıkmış ise de, ölçüm ve analiz sonuçları tek tek değerlendirildiğinde bu limit değerlerin az da olsa aşıldığı görülmüştür.Anahtar kelimeler: Doğal radyoaktivite, Radon, Bina içi radon konsantrasyonu, Yıllık etkin doz eşdeğeri, Adapazarı radon konsantrasyonları

Within the framework of this study; the assessment of the concentration of radon in buildings in the center of Adapazarı district which has significant population density of Sakarya province is aimed. For this purpose, the comparative assessment of radon concentration measurements have been made for the winter period by using detectors placed at all schools within the district boundaries, all the factories and work places in the Organized Industrial Zone and a portion of dwellings.Reading process of detectors which were used in this study to determine radon concentrations with the nuclear track method of excavation was held in Çekmece Nuclear Research and Training Center Health Physics Department. On the scope of this research, by considering of population density and how often people are caught lung cancer, 136 of Cr-39 passive radon detectors were placed in the region. 45 of these detectors were placed in schools connected to Adapazarı district, 36 of them were placed in factories and work places in the Organized Industrial Zone, 55 of them were placed in dwellings in the neighborhood connected to the center of Adapazarı district. The concentrations of radon in buildings were determined bywaiting these detectors for average of 70 days at predetermined locations.We determined that, the average radon concentration in factories and work places is 51,00 Bq/m3, the average radon concentration in the dwellings is 59,14 Bq/m3 and the average radon concentration in the schools is 65,48 Bq/m3. Annual effective dose equivalent from radon have been determined by order of from the factories and work places, schools and dwellings in the Central Adapazarı 0.41, 0.54, 1.49 mSv respectively. Although the average concentrations of radon are below the limit value identified by WHO (World Health Organization) and other international organizations, when the results of measurement and analysis are evaluated one byone it seems that the limit values are slightly exceeded.Key words: Natural radioactivity, Radon, Indoor radon concentration, Annual effective dose equivalent, Adapazarı radon concentrations