Gölbaşı bölgesinde yaşayan bireylerin doğrudan yaptıkları sağlık harcamaları ve bunu etkileyen etmenler

Abstract

Türkiye'de sosyal güvenlik sistemleri toplumun tamamım kapsamamaktadır. Sosyal güvencesi olanlarda ise yapılan sağlık harcamalarının tümü sosyal güvence kapsamına girmemektedir. Bu nedenle sağlık hizmetine başvuran bireylerin çoğunluğu doğrudan harcama (cepten harcama) yapmak zorunda kalmaktadır. Yapılan doğrudan harcamaların tutan, hangi hizmetlere ve sektörlere dağıldığı da tam olarak bilinememektedir. Bu araştırma, Gölbaşı Eğitim ve Araştırma Sağlık Grup Başkanlığı Bölgesinde yaşayan bireylerin, Eylül 1995 tarihinde herhangi bir sağlık hizmeti için başvurularında yaptıkları doğrudan sağlık harcamasının saptanmasını ve bunu etkileyen etmenlerin ortaya çıkarılmasını amaçlayan kesitsel ve analitik bir araştırmadır. Araştırma evreni kırsal ve kentsel alan olarak ikiye ayrılmış; kırsal alanda küme örnekleme, kentsel alanda ise çok aşamalı nüfusa ağırlıklı küme örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada 1635 evde 7369 kişiye ait bulgular toplanmış olup, tüm evrenin % 20'sine ulaşılmıştır. Herhangi bir sağlık hizmetine başvuranların % 84'ü doğrudan harcama yapmıştır. Yapılan doğrudan harcamaların % 45'i ilaca, % 3 l'i tetkiklere gitmektedir. Toplam doğrudan harcama tutan kişi basma ortanca 400 000 TL'dir (8,3 $). Sosyal güvencesi olmayanlar, olanlara göre sağlık hizmetine daha az başvurmakta ve özel sektörü daha fazla kullanmaktadırlar. Bu nedenle doğrudan sağlık harcaması sosyal güvencesi olmayan grupta sosyal güvencesi olanlara göre dört kat daha fazladır. Başvurulan kurum, konulan tam ve hekimin uzmanlık dalma göre de doğrudan harcamalar etkilenmektedir. En çok doğrudan harcama özel sektöre ve uzman hekimlere başvuranlarda görülmektedir.