Nutrisyonel demir eksikliği anemisi tedavisinde E vitamininin antioksidan etkisi

Abstract

49 ÖZET Çocukluk çağında önemli bir sağlık sorunu olan aneminin en önemli nedeni demir eksikliğidir. Demir eksikliği olan eritrositlerde oksidasyona duyarlılığın arttığı ve antioksidanlann düzeylerinde değişiklik olduğu bildirilirken, talasemi gibi demir birikimi görülen durumlarda lipit peroksidasyon ürünü olan malonil dialdehit (MDA) ve antioksidan özellikteki eritrosit süperoksit dismutaz (ESOD) düzeylerinin arttığı ve E vitamini düzeyinin ise azaldığı bildirilmiştir. Çalışmamızda demir eksikliği anemisi tedavisinde verilen demirin ve tedaviye eklenen E vitamininin lipit peroksidasyonu ve hematolojik parametreler üzerindeki etkisini araştırmak istedik. Çalışmaya alınan demir eksikliği anemisi tanısı almış 9 aylık hastaların bir grubuna sadece demir, diğer gruba ise demir ile birlikte E vitamini tedavisi verildi. Bu hastalarda tedavi öncesi alman MDA ve ESOD değerlerinin kontrol grubundan farklı olmadığı, E vitamini düzeyinin ise kontrol grubuna göre düşük olduğu saptanırken; talasemi hastalarında MDA ve ESOD düzeylerinin kendi yaşından kontrol grubuna göre yüksek, E vitamini düzeyinin ise düşük olduğu saptandı. Demir ile birlikte E vitamini tedavisi verilen grupta retikülosit krizinin daha erken oluştuğu, bu dönemde alman MCH'nın ve tedavinin üçüncü ayının sonunda alınan MCVnin daha yüksek olduğu saptandı. Sadece demir tedavisi verilen grupta tedavi sırasında ve sonunda alman MDA düzeylerinin diğer gruba göre daha yüksek ve retikülosit krizinde alman ESOD düzeyinin ise düşük olduğu görüldü. Bu grupta tedavinin birinci ayında alınan MDA değerinin talasemi hastalarının MDA değerine ulaştığı, demir ile birlikte E vitamini tedavisi verilen grupta ise tedavi sırasında MDA düzeyinin talasemili hastaların değerlerinden daha düşük olduğu saptandı. Sonuç olarak demir eksikliği anemisinde E vitamini düzeylerinin düşük bulunduğu, fakat aneminin tedavisi ile normale döndüğü, tedavide verilen demirin lipit peroksidasyonunu uyarması sonucu MDA oluşumuna neden olduğu, demir ile birlikte E vitamini verildiğinde ise MDA oluşumunun azaldığı, mikrositozun daha erken düzeldiği ve hematolojik yanıtın kolaylaştığı gösterildi. Böylece inek sütü ile beslenen süt çocuklarında E vitamini eksikliğinin eşlik etmesi nedeniyle, özellikle bu yaş grubundaki çocuklarda demir tedavisine E vitamini eklenmesinin önemi belirlendi.