ESWL`de şok dalgalarının böbrek dokusunda serbest radikal oluşumuna etkisi ve antioksidanların rolü

Abstract

Yüksek enerjili şok dalga tedavisi, üriner sistem taş hastalığında yaygın bir şekilde kullanılsa da, özellikle uzun dönemde neden olduğu değişimler tam olarak ortaya konamamıştır. Şok dalgalarının serbest radikal oluşturduğunun bulunması, bu yönüyle şok dalgasının bilinmeyen doku etkilerine açıklık getirmiş, dolayısıyla ESWL'nin radikaller aracılığıyla gösterdiği hasarların antioksidanîarla önlenebileceğini göstermiştir. Çalışmamızda ESWL'de, şok dalgalarının radikal oluşturma, antioksidanlann ise bu radikalleri ortadan kaldırma kapasitelerini tespit etmek amacıyla bir böbreklerine şok dalga uygulamak, diğer böbreklerini ise kontrol olarak almak üzere toplam 19 tavşanda 38 böbrek kullanılmıştır. Bunlardan 5'ine E+C vitamini, 5'ine E+C+allopurinoî verilirken; 9'una hiç bir antioksidan verilmemiştir. ESWL uygulamaları ve hayvan deneyleri, Gazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Üroloji Anabilim Dalı ESWL Merkezi ve Cerrahi Araştırma Laboratuarında yapılmıştır. Doku örneklerindeki serbest radikaller, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Fizik Bölümü'nde direk bir radikal tayin yöntemi olan elektron spin rezonans ile ölçülmüştür. Çalışma sonucunda, şok dalgalarının antioksidan verilmeyen grupta hidroksil radikalini anlamlı olarak artırdığı (p=0.0119), peroksil radikalini ise ancak sınırda bir önemle artırdığı (p=0.0662)79 bulunmuştur. E+C vitamini uygulandığında hidroksil artışının neredeyse önemsizleştiği (p=0.0539); bu vitaminlere allopurinol eklendiğinde ise tamamen önemsizleştiği (p=0.1360) tespit edilmiştir. Peroksil radikali ise antioksidan verilen E+C vitamini ve bu vitaminlere allopurinol eklenen gruplar da istatistiksel olarak anlamlı bulunmasa da (sırasıyla, p=0.1246 ve p=0.8815) kontrol böbreklerinde, şok dalga uygulanan böbreklerden fazla bulunmuştur. Kontrol böbreklerinde tespit edilen bu radikalin, allopurinolün ek bir katkısı gösterilemediğinden (p=0.1547), E ve C vitaminîerince oluşturulduğu düşünülmüştür. Sonuç olarak, bu bulgularla, araştırmamızda ESWUnin özellikle hidroksil radikali oluşturabildiği, oluşan radikallerin E ve C vitamini, özellikle allopurinol içeren antioksidan kombinasyonlarıyia azaltılabildiği gösterilmiş; ancak, E ve C vitaminlerinin peroksil radikali oluşturabildiği görüldüğü için, antioksidan maddelerin ESWL'de sadece belirli şartlar altında kullanılabileceği fikrine varılmıştır.

80 SUMMARY Currently ESWL has been widely used in the treatment of urinary stone disease, however long term effects of high energy shock waves have not been entirely established yet. The fact that free radical-productive properties of shock waves are discovered, has clarified unknown tissue effects of ESWL. Thus, it has been claimed that free radical-induced damage of ESWL can be prevented by antioxidants. In our study, of 38 kidneys in 19 rabbits, 19 were exposed and 19 not exposed to shock waves, in order that radical formation effects of ESWL and radical scavenging capacities of antioxidants could be determined. Of the 19 rabbits, 5 were treated with vitamin E+C, 5 with vitamin E+C+allopurinol and 9 with none of them. ESWL was applied in ESWL Center, Department of Urology, School of Medicine, Gazi University. Animal studies were performed in Surgical Research Laboratory in School of Medicine, Gazi University. Free radicals in specimens were measured by electron spin resonance, a direct method of radical determination, in Department of Physics, Faculty of Arts and Science, Ondokuz Mayıs University. In the end of study, it was found that shock waves significantly increased hydroxy! radicals (p=0.0119), but moderately increased peroxyl radicals (p=0.0662) in group without antioxidant. Increase inHi hydroxy! radical was nearly insignificant (p=0.0539) in group treated with vitamin E+C, and completely insignificant (p=0.1360) in group treated with vitamin E+C+aîIopurinoî. Peroxyl radical was found in higher levels in control kidneys than in kidneys exposed to ESWL, though the differences between radical concentrations in kidneys in groups treated with vitamin E+C (p=0.1246) and vitamin E+C+allopurinol (p=0.8815) were not statistically important. Because contribution of allopurinol to radical formation was not found, it was considered that radicals determined in control kidneys was generated by vitamin E and C. As a conclusion, in our investigation, it has been proved that ESWL can generate particularly hydroxyl radicals. These free radicals produced can be decreased by antioxidant combinations consisting of particularly allopurinol. However, because it has been observed that vitamin E+C can raise peroxyl free radical, it has been concluded that antioxidants can be used in ESWL only under certain circumstances.