Şizofreni, depresyon ve alkol bağımlılığında nöropsikolojik test performansı, nörolojik silik işaretler ile hastalık belirtileri ve diğer veriler arasındaki ilişkiler

Abstract

133 7. ÖZET Bu çalışmada, 40 şizofren, 40 depresyon, 40 alkol bağımlısı ve 40 normal sağlıklı kontrol, WKET, Stroop testi, nörolojik silik işaretler (NSİDÖ), depresyon (HDDÖ=HDRS), kısa psikiyatrik değerlendirme ölçeği (KPDÖ=BPRS); şizofren grubu, bunlara ek olarak negatif ve pozitif belirtileri değerlendirme ölçeği (SANS, SAPS), Markova- Berrios içgörü ölçeği, Simpson ekstrapiramidal yan etki ölçüm ölçeği, anormal istem dışı hareket ölçeği muayene yöntemi uygulanarak değerlendirilmiştir. Şizofrenik grupta son iki muayene yönteminin amacı, kullanmakta oldukları nöroleptiklerin olası ekstrapiramidal ve/ ya da istem dışı hareketler gibi yan etkilerinin nörolojik silik işaretlerin değerlendirilmesini olumsuz olarak etkilemesini önlemek içindir. Yine her gruba depresyon değerlendirme ölçeği uygulamanın amacı da, depresyonun nöropsikolojik test performansına etkisi olup olmadığım ayırd etmeye yardımcı olmuştur; nitekim alkol bağımlılığı grubundaki yazınla uyuşmayan WKET ve Stroop testi performansı bozukluğunun, hastalardaki o anda mevcut (`state`) depresif duygudurumla ilişkili olabilmesi olasılığından söz edilebilmiştir. Yazın bilgilerinde de tartışmalı bulgular olmakla beraber, genelde var olan bilgiler ile uyumlu olmayan sonuçlar arasında yer alan diğer bir sonuç, şizofrenide içgörü düzeyi ile negatif değil, pozitif belirtiler arasında ilişki bulunması; Stroop testinde artan yaşla birlikte bozulma olmaması; eğitim düzeyinin WKET performansına134 depresyon grubu dışında diğer tanı gruplarına etkisi olmaması; nöropsikolojik test performansına cinsiyetin etkisinin gözlenmemesi sayılabilir. Bunlar tartışmalı sonuçlar olmakla beraber, daha geniş vaka grupları ile yapılan çalışmalara gereksinim vardır. WKET performansının DLPFK lezyonlarına özgül olduğu şeklindeki görüşleri desteklemek için, nörogörüntüleme yöntemleri ile birlikte WKET uygulanan tekniklere gereksinim vardır. Yine de, yaptığımız araştırma, bu konudaki yaygm görüşü ve WKET perseveratif yanıtlarında şizofrenide artışın, diğer psikiyatrik bozukluklardan daha özgül bir bulgu olduğu yolundaki görüşü, dolayısıyla da bu testin frontal, özellikle de DLPFK'e olan özgüllüğünden yola çıkılarak, şizofrenide bu bölgenin etkilendiği görüşü desteklenmiştir. İlginç olarak, WKET uygulaması sırasmda uygulayıcının bir gözlemi olarak, normal kontrollerde üst düzey eğitim ve /ya da sosyokültürel düzeydeki bazı gönüllülerin, daha düşük sosyokültürel düzeydeki gönüllülerden daha fazla zorlandığı görülmüş olup, WKET'nin yaş, eğitim, zeka düzeyi gibi faktörlerden etkilenmediği, daha farklı bir `durum`u değerlendirdiği izlenimi edinilmiştir.