Hemiplejik hastalarda Hoffmann işaretinin elektrofizyolojik analizi ve spastisiteyle ilişkisinin incelenmesi

Abstract

64 ÖZET Serebrovasküler olay nedeniyle gelişen hemipleji tanısıyla izlenen ve klinik değerlendirmeyle hemiplejik üst ekstremitelerinde Hoffmann işareti tesbit edilen gönüllü 30 hastada, fonksiyonel olduğu düşünülerek seçilen fleksör pollisis longus, fleksör pollisis brevis ve fleksör digitorum süperfisialis ile antagonist kas yanıtını incelemek amacıyla seçilen ekstansör pollisis brevis kaslarından yüzeyel elektrofizyolojik kayıtlama yapıldı. Kayıtlar el bileğinin fleksiyon ve ekstansiyon pozisyonlarında ayn ayrı ve Hoffmann belirtisi test edilirken, klinik yanıtla eş zamanlı olarak yapıldı. Hemiplejik üst ekstremitede spastisitenin klinik değerlendirmesi için Modifiye Asworth skalası, üst ekstremite motor iyileşmesi için Brunnstrom evrelemesi, özürlülüğün değerlendirilmesi için FİM ve motor değerlendirme için Rivermead mobilite indeksi kullanıldı. Elektrofizyolojik parametreler ; el bileğinde fleksör yönde spastisitesi olan grupta, spastisitesi olmayan gruptan daha yüksek olmakla birlikte aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı değildi. Hoffmann işaretinin elektrofizyolojik analizinin, spastisitenin kantifıye edilmesinden çok, kalitatif değerlendirmede faydalı olabileceği sonucuna varıldı. Üst motor nöron sendromunun diğer bileşenlerinden tendon refleks hiperaktivitesi ve ekstansör plantar yanıtla elektrofizyolojik parametreler arasında herhangi bir ilişki saptanmazken, klonusu olan grupta fleksör pollisis brevis kasından kaydedilen elektrofizyolojik parametrelerin anlamlı ölçüde daha yüksek olması, bu sonucun kabul görebilmesi için daha geniş çalışmalarla desteklenmesini gerektirir. Çok segmentli bir fleksör refleks olan Hoffmann işaretinin ilk kez elektrofizyolojik analizinin yapıldığı bu çalışmada ; ön kol anteriorunda en geniş yüzeyel kas olan fleksör digitorum süperfisialisin bu inceleme için en uygun kas olduğu, ancak nisbeten derin yerleşimli ve küçük olan fleksör pollisis longus ve brevisin optimal elektrofizyolojik kayıtlama için çok65 uygun olmadığı sonucuna varıldı. Öte yandan antagonist kas yanıtının incelenmesi için seçilen ekstansör pollisis brevis kasından yanıt alınması, spastisitede bildirilen bozulmuş resiprokal inhibisyon mekanizması ve artmış agonist-antagonist kas ko-kontraksiyonunu göstermesi bakımından son derece önemlidir. El bileğinin ekstansiyon pozisyonunda elde edilen elektrofizyolojik parametrelerin, fleksiyon pozisyonunda kaydedilenlerden daha yüksek olması, Hoffmann işaretinin elektrofizyolojik analizinde el bileğinin ekstansiyon pozisyonunun en uygun pozisyon olduğunu ortaya koymuştur. Sonuç olarak ; çok segmentli bir fleksör refleks olan Hoffmann işaretinin elektrofizyolojik analizi, spastisitenin kantifiye edilmesinden çok, kalitatif değerlendirme için faydalı bir metod olarak kullanılabilir.

66 SUMMARY Hoffmann sign ; being one of the components of the upper motor neuron syndrome, was investigated electrophysiologically in 30 volunteer patients with hemiplegia due to serebrovascular accident. Because they were assumed to have a function in that clinical sign, flexor pollicis longus, flexor pollicis brevis and flexor digitorum siiperficialis muscles were chosen for electromyographic recording. Extensor pollicis brevis was chosen to illustrate antagonist muscle activity. EMG recordings were performed during simultaneous muscle activity while testing clinical Hoffmann sign at both flexion and extension position of the wrist. Hemiplegic upper extremity spasticity was evaluated according to the Modified Asworth scale and motor recovery was evaluated according to the Brunnstrom motor assessment scale. Functional Independence Measurement was used for disability assessment and Rivermead Mobility Index for motor assessment. Electrophysiologic parameters were compared between the group of patients who had wrist spasticity and the group with no spasticity. The parameters were higher in the group with wrist spasticity but the difference wasn't statistically significant. It is concluded that ; electrophysiologic analysis of Hoffmann sign may be a useful method for qualitative evaluation of spasticity, but it may not be used widely for objective quantification. Electrophysiologic parameters did not differ according to tendon reflex hyperactivity and existence of extensor plantar response. However they were increased in the group in which clonus was detected. To be widely accepted, this result must be supported by larger studies in the future. This study is the first to establish the electrophysiologic analysis of the Hoffmann sign, which is known to be a multi-segmented flexor reflex. It is concluded that ; being the largest67 superficial muscle on the anterior region of the forearm, flexor digitorum süperficialis muscle is the most suitable one for EMG analysis of the Hoffmann sign. Although it is an antagonist, EMG recordings were obtained from extensor pollicis brevis muscle. This is an impressive result demonstrating the disturbed reciprocal inhibition mechanism and increased agonist-antagonist cocontraction which are the two characteristics of spasticity. Because all electrophysiological parameters were higher in the extension position of the wrist, extension position can be accepted as the most suitable position for further Hoffmann sign EMG analysis. As a conclusion ; electrophysiological analysis of Hoffmann sign may be a useful method for qualitative evaluation of spasticity, but it is not a practical way for objective quantification.