Tekstil terbiye işlemlerinde nanokitosan kullanımı

Abstract

Birçok sektörde olduğu gibi tekstil endüstrisinde de giderek artan çevre kirliliği, endüstriyel atıkların toksikolojik etkileri ve doğal kaynakların giderek tükenmesinin yansımaları sonucu, çevre dostu üretim yöntemleri ve yenilenebilir kaynaklardan elde edilen polimerlerin kullanımı ön plana çıkmıştır. Canlılara karşı toksik olmayan, biyobozunur ve biyouyumluluğa sahip olan kitosan tekstil endüstrisinde geniş kullanım alanı bulmuştur. Nanoteknolojinin hayatımıza girmesiyle birlikte kitosandan daha etkin bir şekilde yararlanmak için boyutu küçültülerek daha az miktarda kullanarak daha etkili sonuçlar veren nanokitosan elde edilmiştir. Kitosanın boyutunu küçültmek için birçok yöntem kullanılmasına rağmen iyonik jelleşme yöntemi kolay olması ve toksik kimyasal madde kullanımı gerektirmemesi nedeniyle en çok kullanılan yöntemdir.Bu tez çalışmasında; farklı formlardaki kitosan (nanokitosan ve kitosan-metal nanokompozit) ile normal (makro) boyuttaki kitosanı klasik terbiye işlemlerine alternatif çevreci yöntemler olan atmosferik plazma ve sol jel yöntemleriyle pamuklu ve yünlü kumaşlara uygulanmıştır. İşlem görmüş kumaşlar fiziksel ve kimyasal açıdan (FTIR, SEM, XPS, mukavemet, sürtünme katsayısı, hava geçirgenliği, haslık ve boyanma özellikleri vb.) değerlendirilerek karşılaştırılmıştır.Anahtar Sözcükler: biyopolimer, kitosan, nanokitosan, yün, pamuk, atmosferik plazma, sol-jel.

Because of constantly increasing environmental pollution, toxicological effects of industrial waste and the reflection of decreasing natural resources, environmental friendly manufacturing methods and usage of biopolymers obtained from sustainable resources became an important issue in textile industry. Chitosan has several application areas in textile industry because of its biodegradability, biocompatibility and nontoxicological effects on living organisms. With the introduction of nanotechnology into our lives, nanochitosan particles were obtained in order to take the advantage of macro-sized chitosan more effectively. Therefore, more effective results were achieved by using less amount of chitosan. Although there are several methods to reduce the size of chitosan, ionic gelation is most the commonly used method because it is an easy method and it does not require the use of toxic chemicalsIn this study; to make the applicaton of different forms of chitosan (nanochitosan and chitosan-metal nanocomposites) and normal (macro) sized chitosan onto the cotton and wool fabrics by environmental friendly methods such as plasma and sol gel as an alternative to conventional finishing methods. The treated fabrics are compared to physically and chemically (FTIR, SEM, XPS, strength, friction coefficient, air permeability, colour fastness and dyeing properties, etc.).Keywords: biopolymer, chitosan, nanochitosan, wool, cotton, sol-gel, atmospheric plasma.