Ortaokul 5. ve 6. sınıf fen bilimleri ders kitaplarının belirli kriterler açısından incelenmesi

Abstract

Ders kitapları eğitimde kullanılan en önemli materyallerdendir. Öğretmen, öğrenci ve velilerin bilgiye ve dersin akış programına en kolay ulaşabileceği bir kaynak olan ders kitaplarının her yıl geliştirilmesi ve eksiklerinin giderilmesi gerekmektedir. Bu amaçla, bu araştırmada 2014- 2015 öğretim yılında devlet okullarında okutulan 5. ve 6. Sınıf Fen Bilimleri ders kitapları `içerik, organizasyon, okuma düzeyi, öğretim yaklaşımı, resimler, ünite sonu öğretim yardımcıları, laboratuar etkinlikleri, indeks ve eksözlükler, ders kitabının fiziksel görünümü` başlıkları ele alınarak değerlendirilmiştir. Araştırmanın söz konusu ders kitaplarının geliştirilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.Araştırmada, nitel ve nicel yöntemlerin bir arada kullanılabildiği karma yaklaşım kullanılmıştır. Araştırma grubu basit seçkisiz örneklem yöntemi kullanılarak oluşturulmuş, bu kitapları derslerinde kullanan öğretmenlerin görüşleri esas alınmıştır. Veri toplama aracı olarak fen bilimleri ders kitabı değerlendirme ölçeği ve yarı yapılandırılmış mülakat formları kullanılmıştır. Ders kitabı değerlendirme ölçeğine göre; cinsiyet, yaş, mesleki deneyim, öğrenim durumu ve görev yapılan yerleşim yeri gibi değişkenlere bağlı olarak, verilerin anlamlı farklılık taşıyıp taşımadığı tespit edilmiştir. Sayısal verilerin analizi bir istatistik programı ile nitel veriler ise benzer ve farklılıklardan yola çıkılarak tema ve tablolar ile oluşturulmuştur. Araştırmada, ölçek ve mülakatlardan elde edilen bulgulara göre her iki ders kitabı için de öğretmenler, kitapta bulunan ünite sonu öğretim yardımcılarının yetersiz olduğunu ifade etmişlerdir. 5.sınıf ders kitabının 3,10 ortalama, 6.sınıf ders kitabının ise 3,43 ortalamaya sahip olduğu ve belirlenen değişkenlerden hiçbir değişken için anlamlı bir farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.Sonuç olarak her iki ders kitabı da `yeterli seviyede` olarak tespit edilmiştir. Ancak ders kitapları her sene güncellenmeli ve geliştirme çalışmaları komisyon-okul-üniversite işbirliğiyle yürütülmelidir gibi öneriler sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Fen Bilimleri, Ders Kitabı, Öğretmen Görüşleri

The textbooks are one of the most important instructional materials used in the education. Textbooks, which are good resources for teachers, students and parents to access with ease to the information and syllabus of the courses, need to be improved and fixed imperfections every year. For this purpose, in this research, 5th and 6th grades 'sciences` textbooks which are taught in public schools in the 2014-2015 academic year are investigated in terms of `content, organization, reading level, learning approach, pictures, teaching assistants at the end of the topic, laboratory activities, indexes and appendixes and physical appearance of the textbook. It is expected that the research will contribute to the development of the textbooks.In this study, it was used in a mixed approach which qualitative and quantitative methods can be used together. The research group was formed using simple random sampling method and the opinions of the teachers who used these books in their classes were taken as basis. Textbook evaluation scale and semi-structured interview forms were used as data collection tools. It has been determined if the teachers` opinions have meaningful differences depending on variables such as gender, age, professional experience, education status and work region. The analysis of the numerical data was made with a statistical program and the qualitative data was formed with the themes and tables by using the similarities and differences. According to the findings obtained from the scale and the interviews, the teachers stated that the unit teaching assistants in the book are inadequate for both textbooks. The 5th grade- textbook had an average point of `3.10` and the 6th grade-textbook had an average point of `3.43`. Also, it was detected that there was no meaningful difference for any variables in the scale according to the determined variables.As a result, both textbooks were found to be at the `sufficient qualification`. However, some advises have given such as textbooks should be updated every year and improvement studies should be carried out by the cooperation of commission-school-university.Keywords: Science, Textbook, Teacher Views