İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin biliş üstü beceri geliştiren stratejileri kullanma düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin biliş üstü beceri geliştiren stratejileri kullanma düzeylerinin branş, cinsiyet, hizmet yılı, okul türü ve sınıf mevcudu değişkenlerine göre incelemek amacıyla yapılmış tarama modelinde betimsel nitelikli bir çalışmadır. Araştırmanın katılımcıları 2012-2013 eğitim öğretim yılında, Kayseri ili merkez Melikgazi ve Kocasinan ilçelerindeki ilkokul ve ortaokullarında görev yapan öğretmenler arasından tabakalı örnekleme yöntemi ile seçilen 434 öğretmendir.Araştırmada kullanılan veri toplama araçlarından ilki Costa (1984) tarafından geliştirilen ve Özcan (2007) tarafından Türkçe geçerlik güvenirlik çalışması yapılan `Öğretmenlerin Biliş Üstü Beceri Geliştiren Stratejileri Kullanmalarına İlişkin Görüşleri` ölçeğidir. Ayrıca, Öğretmen Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Veri analizinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır.Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin biliş üstü beceri geliştiren stratejileri `sık sık ve her zaman` düzeyinde kullandıkları belirlenmiştir. Bununla beraber, sınıf öğretmenlerinin, biliş üstü beceri geliştiren stratejileri kullanma düzeyleri branş öğretmenlerinkinden anlamlı bir biçimde farklılaşmaktadır. Cinsiyet değişkeni sonuçları etkilemede önemli bulunmazken, hizmet yılının belirleyici olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Okul türü açısından ise biliş üstü beceri geliştiren stratejilerden, `Kredilendirme`, `Yapamıyorum'u Ortadan Kaldırma` ve `Örnek Olma` maddelerinde özel okulların, devlet okullarına göre anlamlı düzeyde farklılaşan sonuçlar elde edilmiştir. Son olarak biliş üstü beceri geliştiren stratejileri kullanmanın sınıf mevcudu değişkenine göre yapılan incelemede `Yapamıyorum' u ortadan kaldırma` maddesinin sınıf mevcudu 24-34 arası olanların lehine anlamlı bulunmuştur.

The aim of the research is to examine elementary and secondary school teachers' usage level of metacognitive skill developer strategies in terms of branch, period of service, school type and class size. The model of the study is descriptive survey model. The participants of the study are 434 teachers who were selected by stratified sampling method among the teachers who were at service in Melikgazi and Kocasinan districts of Kayseri province in 2012-2013 school year.One of the data collection tools used in this study is `The Views of Teachers on the Usage of Metacognitive Skill Developer Strategies` scale which was developed by Costa (1984). The validity and reliability of Turkish version of the scale was determined by Özcan (2007). A `Teacher Personal Data Form` is used to collect personal data. Frequency, percentage, arithmetic mean, standard deviation, t-test and one-way ANOVA are used as data analysis techniques.According to the findings, it is determined that teachers use metacognitive skill developer strategies at frequent and always levels. Usage level of metacognitive skill developer strategies of class teachers is significantly higher than the level of branch teachers. It is concluded that while period of service is a significant variable affecting usage level of metacognitive skill developer strategies, gender is not a significant one. In regard to school type, it is extrapolated that there are significant differences among private schools and public schools in terms of `taking credit`, `outlawing I can't` and `modelling` dimensions of metacognitive skill developer strategies. Finally, it was found that `outlawing I can't` dimension is significantly higher on behalf of the classes which have 24-34 students.