İlköğretim matematik öğretmen adaylarının katı cisimler ile ilgili kavram tanımı ve kavram imajlarının fenomenografik yaklaşımla incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı; ilköğretim matematik öğretmen adaylarının katı cisimler (prizma, piramit, koni, silindir ve küre) ile ilgili kavram tanımı ve kavram imajlarını belirlemektir. Araştırma nitel araştırma türlerinden fenomenoloji çalışmasıdır. Çalışma grubu 2014-2015 eğitim öğretim yılında bir devlet üniversitesinin ilköğretim anabilim dalı matematik eğitimi bilim dalında lisans öğrenimi görmekte olan 2. sınıf öğrencilerinden seçilen 6 kişiden oluşmaktadır. Araştırmaya katılan öğretmen adayları ikisi iyi, ikisi orta ve ikisi zayıf düzeyde olmak üzere geometri başarı testi yardımıyla seçilmiştir. Öğretmen adayları çalışmaya gönüllü olarak katılmışlardır. Veriler görüşmeler, yazılı dokümanlar ve gözlemler sonucunda elde edilmiştir. Ayrıca görüşmelerde katılımcılardan daha önceden hazırlanan geometrik cisim modellerini sesli düşünme metodu ile isimlendirmeleri istenmiş ve ek veri kaynağı olarak kullanılmıştır. Verilerin analizi için nitel araştırmalarda sıkça kullanılan içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Öğretmen adaylarından elde edilen veriler fenomenografik yöntemle kategorilere ayrılarak yorumlanmıştır. Elde edilen veriler literatür ışığında kavram tanımları ve kavram imajları esas alınarak analiz edilmiştir. Verilerden elde edilen bulgulara göre öğretmen adayları katı cisimleri formal tanımlarından çok belirli özellikleri ile tanımlamaktadır. Katılımcıları geçmiş öğrenim yaşantılarında sıkça karşılaştıkları modeller kavram imajlarında etkili olmakta, bazı modeller kavramın yerine kullanılmaktadır. Öğretmen adayları yeterli bilgi sahibi olmadıkları kavramların hacim ve alan hesabında zorlanmakta, belirli yanılgılar geliştirmektedir. Ayrıca katılımcılar imajlarının temellendiği öğelerle ilişkili olarak belirli kavram yanılgılarına da sahip olabilmektedir. Araştırmanın son bölümünde eğitimcilere ve araştırmacılara yönelik önerilere yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Katı Cisimler, Prizma, Piramit, Koni, Silindir, Küre, Kavram Tanımı, Kavram İmajı

The aim of the study is to determine elementary mathematics teacher candidates' concept image and concept definition related to solid objects (prism, pyramid, cone, cylinder and sphere). The study, which is qualitative, is a phenomenology study.The participants of the study are 6 people who are chosen among the second year students of Elementary Mathematics Teacher Education in the Department of Elementary Education at a public university in 2014-2015 education year. The teacher candidates who participated in the study are chosen by the help of a geometry achievement test and two of them were successful, two of them were average and the other two were unsuccessful.The teacher candidates are participated in the study voluntarily. The data were gathered through interviews, written documents and observations. Besides, in the interviews the participants were claimed to name the geometrical object models, which are prepared beforehand, through thinking aloud method and this is used as another data source. For the analysis of the data, content analysis method was conducted, which is used in qualitative studies frequently. The data gathered from teacher candidates were interpreted by categorizing through phenomenographic method. The collected data were analyzed based on the concept images and the concept definitions through the light of the literature. Findings gathered from the data show that teacher candidates define solid objects by their specific features rather than giving the formal definition. Models that participants came across in their past learning experiences frequently affect their concept images and some models are used in place of the concept. The teacher candidates struggle with area and volume calculation of the concepts about which they don't have sufficient information, and they develop certain misconceptions. Besides, participants may have some misconceptions related to elements on which their images were based. In the last part of the study, some suggestions are given to the educators and the researchers.Keywords: Solid objects, prism, pyramid, cone, cylinder, sphere, concept definition, concept image.