Medya okuryazarlığı becerilerinin ortaokul Türkçe programı içerisindeki yeri ve öğrencilerin medya metinleri üretme becerilerinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, tüm dünyada önemi giderek artan medya okuryazarlığı becerilerinin ana dili eğitimi (Türkçe) ile kazandırılabileceğini gösterebilmek amacıyla medya okuryazarlığı becerilerini, İlköğretim (6, 7 ve 8. Sınıflar) Türkçe Dersi Öğretim Programı ve ders etkinlikleri ile ilişkilendirerek bir durum tespiti yapmaktır. 1. bölümde; İlköğretim (6, 7 ve 8. Sınıflar) Türkçe Dersi Öğretim Programı amaç ve kazanımları ile medya okuryazarlığı becerileri, uzman görüşlerinin de dikkate alındığı betimsel analizler ile ilişkilendirilmeye çalışılmış ve medya okuryazarlığı becerilerinin Türkçe eğitimindeki yeri irdelenmiştir.2. bölümde; medya okuryazarlığı ile ana dili (Türkçe) eğitimi ilişkilendirilmesine bir ders ve etkinlik uygulaması modeli oluşturabilmek amacıyla ortaokul 7. Sınıf Türkçe dersleri medya okuryazarlığı becerilerinden erişim ve medya üretme ile ilişkilendirilerek yaklaşık 5 aylık bir süreç içerisinde işlenmiş ve elde edilen veriler gözlem, görüşme ve doküman analizleri ile değerlendirilmiştir. Bu amaçla ortaokul 7. Sınıf Türkçe Dersi Öğretim Programı ve yıllık planında bir eğitim öğretim yılında işlenmesi gereken 6 temanın 3'ü medya okuryazarlığı becerileri ile birlikte işlenmiş ve 5 aylık süreç içerisinde öğrenci ve veliler üzerindeki değişimler gözlenmiştir. Öğrencilerin Türkçe dersinde üretmiş oldukları medya metinleri, çeşitli medya araçlarında sergilenerek bu becerilerin öğrencinin ve velinin Türkçe dersi ile ilgili algı ve görüşlerini değiştirip değiştirmediği de irdelenmiştir. Araştırma sonunda, İlköğretim (6, 7 ve 8. Sınıflar) Türkçe Dersi Öğretim Programında yer alan 11 genel amacın 9'u (%81,8) medya okuryazarlığı dört temel becerisi ile ilişkili bulunmuştur. İlişkili bulunan 9 genel amaçtan 7'sinin analiz ve değerlendirme becerisi ile ilişkili olduğu görülmüştür. Programda yer alan dinleme/izleme, konuşma, okuma ve yazma beceri alanlarına ait toplam 177 kazanımdan 153'ünün (%86,4) medya okuryazarlığı becerileri ile ilişkilendirilebilecek düzeyde olduğu görülmüştür. Türkçe dil beceri alanları tek tek dikkate alındığında; dinleme/izleme beceri alanındaki kazanımlarının %74'ünün, konuşma beceri alanındaki kazanımların %90'ının, okuma beceri alanındaki kazanımların %84'ünün, yazma beceri alanındaki kazanımların %98'inin medya okuryazarlığı eğitimi ile ilişkilendirilebilecek nitelikte olduğu görülmüştür. Medya okuryazarlığı beceri alanları tek tek dikkate alındığında, ilişkili bulunan 153 kazanımın 82'sinin medya üretme, 29'unun analiz, 8'inin değerlendirme, 7'sinin erişim, 24'ünün hem analiz hem değerlendirme, 3'ünün ise hem erişim hem de medya üretme becerisi ile ilişkilendirilecek düzeyde olduğu görülmüştür.Araştırmanın; görüşme, gözlem ve doküman incelemesine başvurulan uygulama aşamasının (eylem araştırması) sonunda ise öğrencilerin, konuşma ve yazma becerilerini, medya araçlarında uygulama yaparak öğrenmeye karşı oldukça istekli olduğu ve etkinliklere katıldıklarından dolayı duydukları memnuniyeti görüşmelerde dile getirdikleri görülmüştür. Ayrıca öğrencilerin önemli bir kısmında eylem araştırması ile başlayan yazma çalışmalarının (e-posta gönderme; kitap, günlük ve köşe yazısı yazma; blog oluşturma vb.) devam ettiği veli gözlemleri ile tespit edilmiştir.

The objective of this research is to determine the state of associating media literacy skills with Secondary Education (6, 7 and 8 classes) Turkish Lesson Curriculum and lessons activities in order to show that media literacy skills, importance of which is increasing all over the world, can be gained with native language (Turkish) education. In the 1st part; objectives and acquisitions of Secondary Education (6, 7 and 8 classes) Turkish Lesson Curriculum have been tried to be linked with media literacy skills with descriptive analysis by considering expert opinions and the place of media literacy skills in Turkish education have been scrutinized. In the 2nd part; with the purpose of creating a lesson and implementation model of linking media literacy and mother language (Turkish) education together, secondary school 7th grade Turkish lessons have been studied by linking it with reaching the lesson via media literacy skills and creating media in a period of 5 months and collected data have been evaluated by observation, interview and document analysis. For that purpose 3 themes out of 6 themes that must be studied in one education year in secondary school 7th grade Turkish Lesson Curriculum and yearly lesson plan have been studied with media literacy skills and during the period of 5 months the changes on students and parents have been observed. Media text that students produced in Turkish lesson have been displayed in different media tools and it has been semtinized that whether students' these skills have been changed students' and their parents' perceptions and opinions about Turkish lesson or not. At the end of the study, 9 (%81,8) out of 11 general aims which, take place in Secondary Education (6, 7 and 8 classes) Turkish Lesson Curriculum, have been found associated with 4 main skills of media literacy. 7 out of 9 linked general aims have been seen associated with analyzing and evaluation skills. In total 153 (%86,4) out of 177 acquisition which, are belong to skill areas that take place in the curriculum such as listening/watching, speaking, reading and writing, have been seen at the level that can be associated with media literacy skills. When Turkish language skills areas are considered one by one; %74 of acquisition in listening/watching skills area, %90 of acquisition in speaking skill area, %84 of acquisition in reading skill area, 98% of acquisition in writing skill area have been seen as qualified enough to be associated with media literacy education. When Media literacy skills areas are considered one by one it has been seen that out of 153 acquisition 82 acquisition are in the level that can be associated with creating media, 29 acquisition are in the level that can be associated with analyzing, 8 acquisition are in the level that can be associated with evaluating, 7 acquisition are in the level that can be associated with accessing, 24 acquisition are in the level that can be associated with both analyzing and evaluating, 3 acquisition are in the level that can be associated with both accessing and producing media skills. At the end of the implementation phase (action search) of the research when interview observation and analyzing documents are referred students have been seen very eager towards acquisition speaking and writing skills by making implementations on media tools and the happiness that they have uttered to take part in these activities during the interviews. Moreover, that the certain number of students' writing studies (sending e-mail, writing book, diary and article, creating blog etc.), which began with action search, are continuing have been detected with observations of parents and interviews.