Türkçe öğretmenlerinin dil bilgisi öğretiminde kullandıkları yöntemler ve ortaokul Türkçe kitap setindeki dil bilgisi öğrenme alanı için verilen yönerge ve etkinlikler hakkındaki görüşleri

Abstract

Bu araştırmanın amacı; Türkçe öğretmenlerinin, dil bilgisi öğretiminde kullandıkları yöntemler ve Türkçe kitap setinde dil bilgisi öğrenme alanı için verilen yönerge ve etkinlikler hakkındaki görüş ve düşüncelerinden yola çıkarak bir durum analizi yapmaktır.Araştırmanın 1. bölümünde dil bilgisi öğretiminin ana dili öğretimi ve dil eğitimindeki yeri ve önemi; dil bilgisi öğretiminin amacı, ilkeleri, yöntemleri ve teknikleri Türkçe alan yazınından ve uzman görüşlerinden faydalanılarak değerlendirilmiştir.Araştırmanın 2. bölümünde Türkçe öğretmenlerinin dil bilgisi öğretiminde kullandıkları yöntemler ile Türkçe kitap setinde dil bilgisi öğrenme alanı için verilen yönerge ve etkinlikler hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi amacıyla Sivas ili Şarkışla ilçesinde görev yapan 20 Türkçe öğretmenine görüşme formu uygulanmıştır. Görüşme formu uygulanan Türkçe öğretmenlerinden rastgele seçilen 5 Türkçe öğretmenine de gözlem formu uygulanarak dil bilgisi öğretim sürecinde kullandıkları yöntemler belirlenmeye çalışılmış, Türkçe kitap setinde dil bilgisi öğrenme alanı için verilen yönerge ve etkinliklerden yararlanma durumları sınıf ortamında gözlemlenmiştir. Ayrıca gözlem formu uygulanan 3 Türkçe öğretmeni dil bilgisi öğretim sürecinde video kamera ile kaydedilmiş ve kayıtlar doküman analizine tabi tutulmuştur.Araştırmada nitel araştırma deseni kullanılmıştır, elde edilen veriler betimsel analiz çerçevesinde değerlendirilmiştir. Araştırmanın çalışma evrenini 2014-2015 eğitim öğretim yılında Sivas ilinde görev yapan Türkçe öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu Sivas merkez ve ilçelerinde görev yapan 20 Türkçe öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmaya konu olan Türkçe kitap seti 2014-2015 eğitim öğretim yılında Sivas merkez ve ilçelerindeki ortaokullarda kullanılan 5. sınıflar için FCM Yayınları Türkçe kitap seti, 6. sınıflar için Gizem Yayınları Türkçe kitap seti, 7. sınıflar için CEM VEB OFSET Yayınları Türkçe kitap seti, 8. sınıflar için Yıldırım Yayınları Türkçe kitap setidir.Araştırma sonucunda Türkçe öğretmenlerinin geleneksel dil bilgisi öğretim yöntemlerinin `öğrenciyi ezbere ittiği, kalıcı öğrenim sağlamadığı`; geleneksel dil bilgisi öğretim yöntemleriyle gerçekleştirilen öğretimin `yüzeysel, öğretim programına ve bilişsel öğrenme basamaklarına uyumsuz` olduğu konusunda hem fikir olmakla birlikte `sınav odaklı eğitim anlayışı, zaman yetersizliği, sınıf mevcutlarının fazlalığı` gibi nedenler ötürü dil bilgisi öğretim sürecinde geleneksel öğretim yöntemlerini tercih ettikleri; Türkçe öğretmenlerinin dil bilgisi öğretiminde en sık kullandıkları dil bilgisi öğretim yöntemlerinin sırasıyla düz anlatım (%75), gösterip yaptırma (%45), ve soru-cevap tekniği (%40) olduğu; en az tercih edilen yöntemlerin sırasıyla proje (%5), tartışma (%10) ve tümdengelim (%10) yöntemi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca Türkçe kitap setlerinde dil bilgisi öğrenme alanı için verilen yönerge ve etkinliklerin hem nicelik (sayısal yetersizlik, az örneklilik, tekrar azlığı) hem nitelik (çeşitliliğin azlığı, öğretim programına uyumsuzluk, ana metinden kopukluk, sınav merkezlilik, bilişsel öğrenme basamaklarına uyumsuzluk, yüzeysellik) bakımından eksikliklerinin olması sebebiyle dil bilgisi öğretiminde etkisiz ve verimsiz oldukları sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Türkçe dersi, dil bilgisi, anadil, dil bilgisi öğretim yöntemleri, Türkçe kitap setleri, yönerge ve etkinlikler, dil bilgisi etkinlikleri, Türkçe eğitimi

The aim of this research is to make a situation analysis based on the methods Turkish teachers use in grammar teaching and on their opinions and thoughts about the instructions and the activities given for grammar learning part in Turkish book sets.In the 1st part of the research, the place and importance of grammar teaching on mother language and language teaching, aims, principals and methods of grammar teaching were evaluated by the help of Turkish body of literature and expert views.In the 2nd part of the research, an interview form was applied to 20 Turkish teachers who worked in Şarkışla Sivas in order to determine the methods Turkish teachers use in grammar teaching and their opinions and thoughts about the instructions and the activities given for grammar learning part in Turkish book sets. An observation form was applied to 5 Turkish teachers chosen randomly from the ones to whom interview form was applied and the methods that teachers use in grammar teaching was tried to determine and the way they benefit from the activities that were given for grammar learning part in Turkish book sets was observed in the classroom environment. In addition, the lessons of 3 Turkish teachers to whom the observation form was applied was recorded via video camera in the grammar teaching process and the records were subjected to document analysis.The qualitative research pattern was utilized in the research and data obtained were evaluated in the frame of descriptive analysis. The sampling of research is Turkish teachers who worked in 2014-2015 academic year in Sivas. The working group of the study includes 20 Turkish teachers who work in districts and center of Sivas. Turkish books that are subject to the research are FCM Broadcasts Turkish book set for 5th grades, Gizem Broadcasts Turkish book set for 6th grades, CEM VEB OFSET Broadcasts Turkish book set for 7th grades, Yıldırım Broadcasts Turkish book set for 8th grades, which are used in 2014-2015 academic year in districts and center of Sivas. As a result of the research Turkish teachers are in an agreement on that traditional grammar teaching methods `push students to memorization, do not provide permanent learning`, the teaching with traditional grammar methods is `superficial, incompatible with curriculum and cognitive learning steps` as well as they prefer traditional teaching methods in grammar teaching process due to such reasons as `sense of education that focuses on examination, inadequacy of time, excess of classroom size`. Also it was deduced that grammar teaching methods that Turkish teachers use the most in grammar teaching are direct and plain narration (75%), showing and having it done (45%) and question and answer method (40%) respectively and the methods they prefer the least are project (5%), discussion (10%) and deductive method (10%). In addition, it was concluded that instructions and activities given for grammar learning part in Turkish book sets are ineffective and inefficient in grammar teaching due to the fact that they have a lack of both quantity (quantitative insufficiency, few samples, rarity of repetition) and quality (few variety, inconsistency to the curriculum, disconnection to the main text, being exam centered, inconsistency to the cognitive learning steps, superficiality).Key Words: Turkish lesson, grammar, mother language, grammar teaching methods,Turkish book sets, instructions and activities, grammar activities, Turkish education.