Üstün zekâlı öğrenciler için fen bilgisi eğitimi: Öğrenci, veli ve öğretmen görüşleri

Abstract

Üstün zekâlı öğrencilerin kazanılması için onlara ihtiyaç duydukları ve hak ettikleri eğitimin verilmesi gerekmektedir. Bu eğitimin verilmesi fen okuryazarı bireyler yetiştirmek açısından oldukça önemlidir. Dolayısıyla fen okuryazarı üstün zekâlı öğrencilere katkı sağlaması düşüncesiyle gerçekleştirilen bu araştırmada, üstün zekâlılar için fen eğitimi konusunda üstün zekâlı çocukların, velilerinin ve BİLSEM'de görev yapan fen bilimleri öğretmenlerinin görüşlerini incelemek ve üstün zekâlılar için fen eğitimi konusunda bir çerçeve sunmak amaçlanmıştır. Bu araştırmanın bir boyutu da üstün zekâlı çocukların özelliklerini belirlemektir. Nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji ile gerçekleştirilen araştırmanın verileri, 2015-2016 eğitim öğretim yılı ikinci yarıyılında İç Anadolu Bölgesi'nde bir Bilim ve Sanat Merkezi'ne (BİLSEM) devam eden 10 üstün zekâlı öğrenci, yedi veli ve iki fen bilimleri öğretmeni ile gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış görüşmeler, doküman incelemesi ve yarı yapılandırılmış gözlemle toplanmıştır. Araştırmada görüşme tekniği ile veri toplama aşamasında araştırmacı tarafından oluşturulan üstün zekâlı öğrenciler, üstün zekâlı öğrencilerin velileri ve öğretmenleri ile görüşme formları kullanılmıştır. Ayrıca BİLSEM Destek Eğitim Programı ve Özel Yetenekli Öğrencilerin Yönlendirilmesi Konulu Resmi Yazı dokümanları incelenerek ve araştırmacı tarafından oluşturulan gözlem formu aracılığıyla da veriler toplanmıştır. Araştırmada toplanan veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçları; üstün zekâlı öğrencilerin birbirinden oldukça farklı özelliklere sahip olduklarını, fen bilimlerine yönelik düşüncelerinin olumlu olduğunu, BİLSEM'deki eğitimi okullarındaki eğitimlerinden daha etkili bulduklarını ve uygulamaya dayalı öğretim yöntemleri ile fen öğrenmek istediklerini ortaya koymaktadır. Araştırma sonucunda, üstün zekâlı öğrencilerin üstün zekâlı olmayan akranlarından kişisel ve bilişsel farklılıklar taşıdıklarını düşündükleri hatta bu nedenle de okullarında üstün zekâlı olmayan akranları ile karma sınıflarda öğrenim görmek istemedikleri tespit edilmiştir. Üstün zekâlı öğrenciler; karma sınıflarda akranlarını beklemekten sıkıldıklarını, genellikle öğretmenleri tarafından ihmal edildiklerini, öğretmenlerinin sordukları soruları göz ardı ettiğini ve arkadaşlarının onları kıskanarak dışlama eğiliminde olduklarını belirtmişlerdir. Araştırmada elde edilen bulgular ışığında uygulamaya ve ileride gerçekleştirilecek araştırmalara yönelik olmak üzere iki başlık halinde olmak üzere çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Araştırmanın uygulamaya yönelik önerileri arasında; üstün zekâlı öğrencilerin bireysel ve üstün zekâlı olmayan akranlarından farklılıkları dikkate alınarak bir eğitim almaları, bu öğrencilerin eğitiminde öğretmenlerin rehber, kendilerinin aktif olduğu ve araştırma, inceleme, proje gibi öğretim yöntemlerin sıklıkla kullanıldığı öğrenme yaşantılarının sağlanması, BİLSEM'de görev yapan öğretmenlerin karşılaştığı sorunlara çözüm getirilecek uygulamalara gidilmesi ve ihtiyaç duydukları hizmetiçi eğitimi almaları yer almaktadır. İleride gerçekleştirilecek araştırmalara ise yine fen bilimleri alanlarında benzer bir araştırmanın farklı metodolojik yöntemlerle desenlenmesi veya fen bilimleri dışındaki dersler içinde benzer bir araştırmanın gerçekleştirilmesi önerilebilir.Anahtar Kelimeler: Fen Öğretimi, Üstün Zekâ, Üstün Zekâlı Öğrenciler, Fen Bilimleri Öğretmeni, Fenomenoloji

ABSTRACTGifted students need to be given the training they need and deserve for them to win. This training is very important in terms of educating science literate individuals. Therefore, the present study, which was conducted based on the intention to contribute to science literate gifted students, aimed to examine and synthesize the opinions of gifted students, their parents and the science teachers working at the Science and Arts Center (BILSEM) regarding science education for gifted students, and then to develop a framework for science education to gifted students. One other aim of the current study was to identify the traits of gifted students. The data of the current research, which was conducted using a qualitative method, namely phenomenology, were collected from 10 gifted students attending BILSEM in Central Anatolia, seven parents and two science teachers by means of semi-structured interviews, document analyses and semi-structured observations in the second semester of the academic year of 2015-2016. The data collected were analyzed using the content analysis method. The results of the research revealed that gifted students possessed traits that were quite different from each other, held positive opinions regarding science education, found more effective the education at BILSEM than that offered by their school and wanted to learn science through teaching methods based on practice. It was concluded from the findings of the present study that gifted students believed they were different from their non-gifted peers in terms of personal and cognitive traits, and it is for this reason that they did not want to be in the regular classes together with their non-gifted peers at their school. Gifted students stated that they felt bored while waiting for their peers in regular classes, they were generally neglected by their teachers, their teachers ignored their questions and their class friends were jealous of them and thus had the tendency to isolate them. Under the light of the findings that the present study yielded, various recommendations for practice and further studies have been made under two headings. Among the recommendations for practice include offering gifted students education sensitive to the gifted students' individual traits and the differences between themselves and their normal peers, to ensure that during this education, teachers assume the role of a guide, the students are active, and learning expriences include the frequent use of teaching methods such as research, analysis and projects. Furthermore, problems experienced by the teachers at BILSEM should be solved and they should be provided with the in-service training they need. As for further research, similar studies on science education based on different research methodologies or similar studies for courses other than science can be recommended.Keywords: Science Teaching, Giftedness, Gifted Students, Science Teachers, Phenomenological Method