Fen bilimleri öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulamasından beklentileri ve kazandıkları tecrübeleri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, fen bilimleri öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması öncesi beklentilerinin ve öğretmenlik uygulaması sonrası kazanmış oldukları tecrübelerin neler olduğunu ortaya koymaktır. Bu amaçla çalışmada yöntem olarak nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın katılımcıları 2013-2014 yarıyılında ilkbahar döneminde fen bilgisi öğretmenliği ana bilim dalının son sınıf düzeyinde farklı uygulama okullarında öğretmenlik uygulaması stajını yapan sekiz öğretmen adayıdır. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşmeler kullanılmıştır. Katılımcıların beklentilerini belirlemek amacıyla öğretmenlik uygulaması başlamadan önce on (10) sorudan oluşmuş yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak görüşmeler yapılmıştır. Aynı şekilde, katılımcıların tecrübelerini belirlemek amacıyla öğretmen uygulamasından sonra on (10) sorudan oluşmuş yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak görüşmeler yapılmıştır. Bu formlar alan-yazın taranarak ve uzman kontrolünden geçirilerek oluşturulmuştur. Verilerin analizi içerik analizi kullanılarak yapılmıştır. Araştırmanın verileri öğretmen adaylarının beklentileri ve tecrübelerine yönelik olacak şekilde iki ayrı kategori altında incelenmiştir. Bu iki kategori altında beş tema (Öğretmen adayı yeterliği, Uygulama öğretmeninin sağlayacağı katkılar, Okul idaresinin sağlayacağı katkılar, Öğrenci başarısı ile ilgili beklentiler ve Okulun fiziki koşulları) oluşturularak veriler analiz edilmiş ve bulgular sunulmuştur. Öğretmen adayının yeterliliği temasında elde edilen bulgulara göre öğretmenlik uygulaması dersi öncesinde öğretmen adayları bilgi ve becerilerinden tam olarak emin olamazken, öğretmenlik uygulaması dersi sonunda kendilerinin bilgi ve becerilerine olan güvenleri artmıştır. İkinci tema altında, sadece bir katılımcı (Ece) uygulama öğretmeninden beklentilerini karşılayamadığını belirtmiştir. Dolayısıyla, uygulama öğretmeninin öğretmen adaylarının tecrübe kazanmaları açısından çok büyük önem taşıdığı belirtilmiştir. Okul idaresinin sağlayacağı katkılar temasından elde edilen bulgulara göre ise öğretmen adayları okul idaresinden yeterince tecrübe edinemediklerini belirtmişlerdir. Okul idaresinden sorumlu müdür ve müdür yardımcıları öğretmen adaylarına gereken ilgiyi göstermemişlerdir. Öğretmen adayları uygulama sonunda, öğrencilerin akademik olarak başarılı olabilmeleri için öğrencilerin derse karşı tutumlarının olumlu ve öğrencilerin sosyo-ekonomik olarak durumlarının iyi olması gerektiğini savunmuşlardır. Okulun fiziki koşulları temasından elde edilen bulgulara göre ise öğretmen adaylarının gelişimi açısından hala fiziki eksikliklerin olduğu belirlenmiştir. Bu araştırmanın sonucunda öğretmenlik uygulaması dersinin eğitim fakültesinin son sınıf dersi olarak görülmemesi gerektiği ve öğretmen adaylarının daha fazla pratik yapabilmelerinin sağlanması açısından her sınıf düzeyinde olması gerektiği sonucuna varılmıştır. Uygulama okullarındaki fiziki imkanlar, uygulama öğretmeninin nitelikleri, öğrenci profili gibi değişkenler açısından öğretmen adaylarının tecrübe kazanmalarını sağlayacak uygulama okullarına gönderilmelerinin daha yararlı olacağı sonucuna varılmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda, öğretmen adaylarının beklenti ve tecrübelerinin karşılanacağı uygulama okulları ve öğretmenlerle çalışmanın daha doğru olacağı önerisi yapılmıştır.

The purpose of this study is to reveal what the pre-service science teachers expect before the teaching practice and what they have gained after teaching practice. For this purpose, qualitative research method was used as the method of study. Participants of the study were the eight pre-service science teachers who taking practice teaching class in the department of science education at a university in Turkey during spring semester 2013-2014 and training in different secondary schools. Semi-structured interviews were used as data collection tools. In order to determine the participants' expectations, interviews were conducted using a semi-structured interview form consisting of ten (10) questions before the teaching practice began. Likewise, interviews were conducted using a semi-structured interview form consisting of ten (10) questions after teacher practice to determine the participants' experiences. These forms were created by reviewing the literature and controlling the science education experts. The analysis of the data was executed using descriptive analysis. The data of the study were examined under two separate categories as to the expectations and experiences of the pre-service science teachers. Under these two categories, five themes (Pre-service teacher proficiency, Contribution provided by practice teacher, Contribution of school administration, Student achievement expectations and Physical conditions of the school) were analyzed and findings were presented. According to findings obtained on the proficiency of pre-service science teachers, their confidence in their knowledge and skills increased at the end of the course of teaching practice, while they were not completely confident of their knowledge and skills before the teaching practice. Under the second theme, only one participant (Ece) stated that their expectations were not met by her mentor at the end of the practice teaching. Therefore, it was stated that the mentors in the secondary school have great importance in terms of gaining experience of the pre-service science teachers. According to the findings obtained from the contributions of the school administrators, the pre-service teachers stated that they could not get enough experience from the school administration. The school principal and assistant principals did not show any interest to the pre-service science teachers. At the end of the teaching practice, the pre-service science teachers claimed that the students' attitudes toward the science course should be positive and the socio-economic conditions of the students should be good in order for the students to be successful academically. According to the findings obtained from the physical conditions of the school, it was determined that there are still physical deficiencies in terms of the development of the pre-service science teachers. As a result of this research, it has come to the conclusion that the teaching practice course should not be regarded as the last class of the education faculty and that the pre-service science teachers should be at every grade level in order to be able to practice more. It has been concluded that it would be more beneficial to send the pre-service science teachers to the practice schools which would enable them to gain experience of pre-service science teachers in terms of variables such as physical facilities in the implementation schools, qualifications of the mentor in the secondary school, student profile. In the light of these results, it has been proposed that it would be more appropriate to work with the schools and teachers who will meet the expectations and experiences of the pre-service science teachers.