Lise sosyoloji ders kitaplarında toplumsal cinsiyet eşitliği

Abstract

Bu araştırma, sosyoloji ders kitaplarındaki metinler ve görsellerin, kadın ve erkeğin görsellerde gösterilme sıklığı, meslekler ile aile içi işbölümü, kamusal-özel alanda gösterilme durumları, kadın ve erkeğe yüklenen roller çerçevesinde kişilik özellikleri açısından değerlendirildiği, ders kitaplarında toplumsal cinsiyet eşitliğini belirlemeye yönelik içerik analizidir. 1931-2017 yılları arasında kullanılan lise sosyoloji ders kitaplarından 23 tanesi incelendi. Elde edilen bulgular: Erkeklerin kadınlara oranla daha çok görsellerde yer aldığı, metin ve görsellerde erkeğe kadına oranla daha fazla meslek çeşidi sunulduğu ve siyaset, spor, yönetim, bilim, ticaret alanında erkeğin ön planda tutulduğu, erkeğe, evin geçimini sağlama kadına çocuk bakımı, ev işleri rolleri verildiği bu doğrultuda erkeğin kamusal alanda, kadının ev ve evle ilgili yerlerde belirtildiği, erkeğin devletle, kadının toprakla özdeşleştirildiği erkeğin evin dışına, kadının eve hapsedildiği, erkeğin güvenilir olma, akıllı, koruyan, güçlü; kadının, duygusal, yardıma muhtaç, korkak, şefkatli, narin, zayıf iradeli nitelikleriyle anıldığı, erkeğin akıl ile kadının bedenle, güzellikle özdeşleştirildiği ayrıca erkeğin mavi, kadının kırmızı renkle gösterildiği doğrultudadır. Sosyoloji ve diğer ders kitaplarındaki toplumsal cinsiyet eşitliğini engelleyici metin–görsellerin düzeltilmesi ayrıca sosyoloji ders kitaplarında, toplumsal cinsiyet eşitliğinin konu olarak yer alması önerilmektedir.Anahtar kelimeler: Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği, Sosyoloji, Ders Kitapları

This research is a content analysis to identify social gender equality by evaluating the texts and images in sociology textbooks in terms of the frequency of displaying women and men's visuals, occupations, division of labour among family members, public-private sphere and personality characteristics of women and men within the scope of their given roles. 23 of the high school sociology textbooks that were used between 1931-2017 have been examined. Findings obtained: men are seen more on the images compared to women, men are presented with more occupation types than women and men are kept on the front line in the fields of politics, sports, management, science and trade in the texts and images. Men have the roles for earning life whereas women have the roles for childcare and housekeeping. Man is displayed in the public sphere; woman is mentioned in the places related to the house; man is identified with the state whereas the woman is identified with the land; Woman is confined to the house and man stays out of the house; man is trustworthy, intelligent, protective, strong while woman is referred by her emotional features and as helpless, coward, compassionate, delicate and weak-willed; Moreover, man is identified with mind whereas woman is identified with body and beauty; man is identified with blue and woman is identified with red color. It is suggested that texts and images preventing social gender equality in sociology and other textbooks should be corrected and moreover social gender equality should take place in sociology textbooks as a subject.Keywords: Gender, Social Gender, Social Gender Equality, Sociology, Textbooks