Sosyal bilgiler öğretmenlerinin eğitim felsefesine dair inançları ile uygulamalarına yönelik görüşleri

Abstract

SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN EĞİTİM FELSEFESİNE DAİR İNANÇLARI İLE UYGULAMALARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİFatma İLENGİZErciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri EnstitüsüYüksek Lisans Tezi, Eylül 2019Danışman: Doç. Dr. Mustafa ÖZTÜRKÖZETBu çalışmanın amacı öğretmenlerin eğitim inançları ile derste kullanmış oldukları yöntem ve tekniklerin belirlemektir. Çalışma karma desenli olup araştırma sürecinde iki veri toplama aracı kullanılmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında Yılmaz, Altınkurt ve Çokluk (2011) tarafından geliştirilen `Eğitimde İnanç Ölçeği` kullanılmıştır. Bu ölçeğin analizinden elde edilen bulgular ışığında ikinci aşamada yarı-yapılandırılmış görüşme tekniği ile veri toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Eskişehir ilinde görev yapan sosyal bilgiler öğretmenleri arasından tesadüfi yöntem ile seçilmiş 120 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın ikinci aşamasında ise eğitim inançları ölçeğini dolduran 15 sosyal bilgiler öğretmeniyle yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Bu öğretmenlerin seçiminde amaçlı örneklem yöntemi tercih edilmiştir. Buna göre Eğitim İnançları Ölçeği analiz sonuçlarına göre her eğitim felsefesinden üç öğretmen gönüllük esasıyla çalışmaya dâhil edilmiştir. Eğitim İnançları Ölçeğinin analizinden elde edilen bulgulara göre, çalışmaya katılan öğretmenlerin varoluşçu eğitim felsefesine daha yakın oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Görüşme sürecinde ise katılımcı öğretmenlerin ilk tercih ettikleri eğitim felsefesi ile sınıf içi uygulamaları arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Görüşmelerin yapıldığı öğretmenler, sınıf ortamında öğrencilerin dinleyici özellikte olmasını daha çok tercih ettikleri ifade etmiştir. Ayrıca öğretmenlerin, çoğunlukla dinleyici rolündeki öğrenciler karşısında öğretmenin lider rolünde olması gerektiğini ifade ettikleri görülmüştür. Katılımcı öğretmenler ders işleme yöntem ve teknikleri hususunda anlatım yöntemini, soru-cevap ve sunu izleme yöntemlerini diğer yöntemlerden daha sık kullandıklarını belirtmiştir. Bunun dışında katılımcılar yaratıcı drama ile gezi gözlem yönteminin de sosyal bilgilerin doğasına çok uygun olduğunu belirtmiştir. Fakat zamanın yetersiz olması, sınıfların kalabalık olması ve belirli alışkınlarından dolayı drama ve gezi-gözlem yönteminin yeterince kullanılmadığı tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bir diğer sonuç ise, öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme uygulamalarını genel olarak karma sorulardan oluşan sınavlarla, sonuç ve ürün odaklı performans ve proje ödevleriyle yürüttükleri olmuştur. Buna göre görüşmeye katılan öğretmenlerin ağırlıklı olarak tercih ettikleri eğitim felsefesinin temel ilkeleriyle genellikle uyum içinde olmayan bir uygulamaya sahip oldukları görülmüştür. Bu araştırma sosyal bilgiler dersinin zenginleştirilmesi ve programın da önerdiği üzere öğrenci merkezli yaklaşımların daha fazla işe koşulması için öğretmenlere uygulamalı eğitimler verilmesinin faydalı olacağını göstermiştir.Anahtar Kelimeler: Eğitim felsefeleri, Yöntem ve Teknikler, Öğretmen Görüşleri

SOCIAL STUDIES TEACHERS' BELIEFS IN EDUCATIONAL PHILOSOPHY AND THEİR VIEWS ON THEIR PRACTICESFatma İLENGİZErciyes University, Institute of Educational SciencesMaster Thesis, September 2019Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Mustafa ÖZTÜRKABSTRACTThe aim of this study is to determine the teachers' educational beliefs and the methods and techniques they used in the course. The data of the study was collected by `Education Beliefs Scale` and interview questions prepared by the student. The sample of the study consisted of 120 teachers who were randomly selected among the social studies group teachers working in Eskişehir. According to the findings, it was concluded that teachers were closer to existentialist education philosophy. In the interview dimension of the research, 15 volunteer social studies teachers were interviewed and the relationship between their classroom practices and the principles of education philosophy they preferred first was examined. Participant teachers stated that they prefer students in the role of listeners and teachers in the role of leaders more in their classroom practices and they use question-answer and narration method more often than other methods and techniques. In addition, they stated that creative drama and trip observation methods are very suitable for the nature of social studies. However, due to insufficient time, crowded classes and certain accustomers, creative drama and travel-observation methods were not used sufficiently. It was concluded that awareness should be created by educating teachers about the principles of education philosophy and methods and techniques.Key Words: Educational Beliefs, Methods and Techniques, Teacher's Views