Finansal kiralamanın muhasebeleştirilmesi ve Türkiye`deki uygulaması

Abstract

TEZ ÖZETİ Finansal Kiralamanın Muhasebeleştirilmesi ve Türkiye'deki Uygulaması Kiralama yoluyla -Finansman, İkinci Dünya Savaşından sonra Öncelikle Amerika Birleşik Devletlerinde hızlı bir gelişim göstererek, Avrupa ülkelerine de yayılan, sabit varlıkların -finansmanında önemli bir yöntem olarak ortaya çıkmıştır. Kiralama yoluyla -finansman ingilizce bir terim olan `Leasing` şeklinde yaygınlaşmış ve bu terim Türkçe'ye `Finansal Kiralama` şeklinde tercüme edilmiştir. Diğer bir alternati-f kaynak olarak -finansal kiralama, ülkemizde sabit kıymetleri elde etmenin yeni bir yolu olarak karşımıza çıkmıştır. Bu yolla işletmeler, ihtiyaç duydukları sabit kıymetlere orta veya uzun vadede esnek ödeme koşulları İle sahip olabilmektedirler. ülkemizde bu konudaki uygulama 1985 yılında çıkarılan 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu ile başlamıştır. İlk kiralama şirketi 1986 yılında kurulmuş ve diğerleri onu takip ederek, günümüze kadar finansal kiralama yapma izni alan şirket sayısı 18 'e yükselmiştir. 1986 yılından sonra ülkemizde giderek yaygınlaşan ve günümüzde toplam kredi hacminin `Al 'i seviyesine ulaşan finansal kiralamanın muhasebeleştirilmesi, normal kiralama işlemlerinin muhasebeleştiril meşinden farklılık göstermektedir. Finansal kiralamanın ne şekilde muhasebeleştirileceğini belirleyen birtakım uluslararası standartlar vardır. Bu standartlar, finansal kiralamayı geleneksel kiralamadan ayırmaktadır. Uluslararası Muhasebe Standartları, kirakonusu malın hangi durumlarda kiracı ve hangi durumlarda kiralayan tarafından aktifleştirileceğini belirlemiştir. Oysa ülkemizdeki şekliyle finansal kiralama, uluslararası standartlarla belirlenen finansal kiralama yöntemlerinin her birinden bir parça alınarak uluslararası uygulamayla bağdaşmayan bir hale getirilmiştir. Bu nedenle, tez çalışmamızın amacı, finansal kiralama yoluyla veya kredi alarak bir iktisadi varlığa sahip olmanın finansal açıdan karşılaştırılması değildir. Amaç, finansal kiralamanın muhasebelestirilmesinin ülkemizdeki uygulamasıyla uluslararası muhasebe standartlarına göre yapılan muhasebe uygulamasının karşı 1 aştın İmanıdır. Bu amaç doğrultusunda çalışmanın birinci ' bölümünde, finansal kiralamanın tanımına, finansal ve hukuki yapılarına değinilerek kiralama türleri açıklanmıştır. Ayrıca kiralamanın yarar ve sakıncaları da kiracı, kiralayan ve ülke ekonomisi açısından incelenmiştir. Bundan başka, finansal kiralamanın Dünya'da ve Türkiye'deki tarihi gelişimi incelenmiş, ülkemizde son üç yılda ortaya çıkan yüksek artış hızı ve nedenleri araştırılmıştır. İkinci bölümde, kiracı ve kiralayan açısından finansal kiralamanın muhasebeleştirilmesi ve kiralama türleri ayrı ayrı ' ele alınarak incelenmiş, ayrıca finansal tablolara da kiralama türlerine göre yer verilmiştir. Çalışmanın son bölümünde, finansal kiralamanın ülkemizdeki uygulamasına da yer verilerek, kiralayan ve kiracı açısından mevzuata uygun muhasebeleştirmenin nasıl olduğu belirtilmiştir. Ayrıca, ülkemizdeki uygulamanın eleştirisi de yapılarak önerilerde bulunulmuş ve uygulama ile önerilerin karşılaştırılması yapılmıştır.