Eğitim dili ingilizce olan yükseköğretim kurumları hazırlık okulları program uygulamalarında belirli amaca yönelik dil öğretimi açısından karşılaşılan sorunlar

Abstract

ÖZET Öğrencilerin bilimsel ve teknolojik gelişmelere uyum sağlamalarını, yabancı dildeki yayınları izleyebilmelerini, uluslararası toplantı ve tartışmalara katılabilmelerini amaçlayan yabancı dille eğitimin önemi günümüzde daha belirgin olarak ortaya çıkmaktadır. Yabancı dille eğitimde de amaca götürecek en kısa yoldan dil eğitimi verilmesi ve genel anlamda dil eğitimi ile zaman kaybedilmemesi önem kazanmaktadır. Öğrencinin kendi öğrenim alanına yönelik dil eğitimi alması zaman ve işgücü kaybını azaltacaktır. Bu bağlamda bu betimsel araştırmayla, eğitim dili İngilizce olan yükseköğretim kurumları Hazırlık Okulları program uygulamalarında belirli amaca yönelik İngilizce öğretimi açısından karşılaşılan sorunlar ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Araştırma bütün fakülte ve birimlerinde eğitim dili İngilizce olan yükseköğretim kurumlarından Orta Doğu Teknik Üniversitesi Hazırlık Okulu; bazı fakülte ve birimlerinde eğitim dili İngilizce olan yükseköğretim kurumlarından Gaziantep Üniversitesi Hazırlık Okulu; bazı fakülte ve birimlerinde diploma için gerekli ders kredilerinin en az 1/3 ünün İngilizce verilen derslerden alınması zorunlu olan yükseköğretim kurumlarından Çukurova Üniversitesi Hazırlık 313Okulunda gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya temel oluşturacak bilgilerin toplanması amacıyla ilgili üniversitelerin hazırlık okulları öğretim elemanlarına ve öğrencilerine anket uygulanmıştır. Anket teki sorular hali hazırdaki program uygulamalarının özelliklerini ortaya çıkaracak biçimde düzenlenmiştir. Anket formları örneklemi oluşturan tüm yükseköğretim kurumları hazırlık okullarında uygulandıktan sonra bilgisayarda değerlendirilmeye başlanmıştır. Bilgi toplama aracında yer alan her maddeye verilen cevapların frekans ve yüzdeleri alınmıştır. Program öğelerine ilişkin öğrenci ve öğretim elemanlarından toplanan veriler aynı tabloda gösterilerek x2 (kikare) hesaplanmıştır. Kikarenin hesap lanmasında Fortran programı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular şunlardır: 1- Eğitim programları amaçlarına ilişkin bulgular, a) Hazırlık Okullarında ders programı olup, olmadığı, ders programının kimler tarafından hazırlandığı, ders programı saptanırken gözönünde bulundurulması gere-ken ölçütler konusunda öğrenci ve öğretim elemanlarının görüşleri arasında anlamlı farklar bulunmuştur. b) Ders programlarında öğrenciye kazandırılacak davranışların ne ölçüde belirlendiği, ders amaçlarının açık ve net olarak belirtilmesinin yararları konusunda öğrenci 314ve öğretim elemanlarının görüşleri arasında anlamlı farklar vardır. c) Hazırlık Okulu ders programının öğrencilere kazandırdığı en belirgin davranışın ne olduğu konusunda öğrenci ve öğretim elemanlarının görüşleri arasında anlamlı fark gözlenmemiştir. d) Öğrencilerin kendilerinden ne tür hedef davra nışlar beklenildiğini bilmeleri gerekip gerekmediği, ve ne zaman bilmeleri gerektiği konusunda öğrenci ve öğretim elemanlarının görüşleri arasında anlamlı farklar vardır. e) Hazırlık Okulu programının farklı disiplinlerdeki öğrenciler için nasıl hazırlanması gerektiği ve Hazırlık Okulunda gruplar oluşturulmadan düzey belirleme sınavı yapılıp yapılmadığı konusunda öğrenci ve öğretim elemanlarının görüşleri arasında anlamlı farklar bulunmamıştır. 2- Eğitim programları içeriğine ilişkin bulgular. a) Hazırlık Okullarında grupların oluşturulması, program içerik düzenlemesi, alana yönelik içeriklerin ağırlığı, içerik düzenlemesini kimlerin yaptığı konusunda öğrenci ve öğretim elemanlarını görüşleri arasında anlamlı farklar ortaya çıkmıştır. b) İçerik seçiminde belirli amaca yönelik İngilizce Öğretiminin gözönünde bulundurulup bulundurulmaması konu sunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar 315gözlenmiştir. c) İçerik seçiminde genel konulu içeriklerin kulla nılıp kullanılmaması konusunda grupların görüşleri ara-smda anlamlı farklar gözlenmemiştir. d) İçerik düzenleme sırası konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar bulunmamıştır. e) Derslerde işlenen konuların zorluk derecesi, öğrencinin ilgisini çekmesi, konuların öğrencilerin bilim- meslek alanlarıyla ilintisi, konularda hedef kültürü yan sıtıcı özellikler bulunup bulunmadığı konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar bulunmuştur. f) Dil öğrenimi ile hedef kültür arasındaki ilişki, içeriğin bilim-meslek alanına yönelik olmasının üst sınıflarda öğrenciye yararı konusunda da grupların görüşleri arasında anlamlı farklar bulunmuştur. 3- Eğitim programları, öğretim süreçlerine ilişkin bulgular. a) Derslerde kullanılan öğretim yöntemleri konusunda öğrenci ve öğretim elemanlarının görüşleri arasında anlamlı farklar gözlenmektedir. b) Derslerde destekleyici yardımcı kaynaklar kullanılıp kullanılmadığı, bireysel çalışmaya mı yoksa grup çalışmasına mı ağırlık verildiği, öğrencilerin derslere etkin olarak katılıp katılmamaları konusunda öğrenci ve öğretim elemanlarının görüşleri arasında anlamlı farklar 316bulunmuştur. c) Hazırlık okulunda en çok hangi dil becerilerine yer verildiği konusunda öğrenci ve öğretim elemanlarının görüşleri arasında anlamlı fark olmamasına karşın en çok hangi dil becerisine yer verilmesi konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı fark gözlenmiştir. d) Hazırlık okulunda dil laboratuvarı, TV/Video tepegöz, teyp gibi görsel işitsel araçların kullanımı konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar gözlenmektedir. e) Dil laboratuvarı kullanılma sıklığı konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar bulunmasına karşın TV/Video kullanılma sıklığı konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Aynı şekilde tepegöz kullanma sıklığı konusunda da grupların görüşleri arasında anlamlı fark yoktur. Teyp, resim-afiş, slaytm kullanılma sıklığı konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar gözlenmiştir. 4- Eğitim programları-ölçme Değerlendirmeye İlişkin bulgular. a) Sınavların verilme sıklığı, sınavların amacı, değerlendirme sonuçlarının programa etkisi konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar bulunmuştur. b) Programın değerlendirme sonuçlarına göre iyileş- tirilip iyileştirilmediği konusunda grupların görüşleri 317arasında anlamlı farklar vardır. c) Yazılı sınavların, sözlü yoklamaların ve ev ödevlerinin ölçme ve değerlendirmede kullanılma sıklığı konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar bulunmamıştır. d) Objektif testlerin, sınıf içi çalışmaların ölçme ve değerlendirmede kullanılma sıklığı konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar gözlenmiştir. e) Sınav sorularının kapsamı ve öğrencilerin genel başarı durumları konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar gözlenmiştir. 5- Hazırlık Sınıf larındaki Başarısızlık Nedenlerine İlişkin Bulgular; a) Sınavların verilme sıklığının başarısızlık nedeni olup olamayacağı konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar gözlenmiştir. b) Derslere yeterince güdülenmemenin başarısızlık nedeni olup olmadığı konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar mevcuttur. c) Öğretim elemanlarının sosyal Bilimler İçerikli Yükseköğretim kurumlarından mezun olmalarının başarısızlık nedeni olup olmadığı konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar gözlenmiştir. d) Haftalık ders saatlerinin fazlalığının ve görsel- işitsel araçların yeterince kullanılmamasının başarısızlık 318nedeni olup olmadığı konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar gözlenmiştir. f) Sınav sorularının derslerde kapsanan materyalden sorulmamasının başarısızlık nedeni olup olmadığı konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı fark bulunmamıştır. g) Konuların hedef kültür öğelerini yansıtıcı olması ve içeriklerinin öğrencilerin bilim-meslek alanlarıyla ilgili olmamasının başarısızlık nedeni olup, olmadığı konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar gözlenmiştir. h) Sınıfların kalabalık oluşu ve verilen sınavların öğrenci başarısını tam olarak ölçmemesinin başarısızlık nedeni olup olmadığı konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar gözlenmiştir. ı) Öğretim elemanlarının belirli amaca yönelik İngilizce için özel olarak eğitilmeleri gerekip gerekmediği konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar gözlenmiştir. i) Hazırlık okulu ile üst sınıf öğretim elemanları arasında işbirliği konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar bulunmamıştır. j) Hazırlık okulu öğretim elemanlarının öğrencilerin bilim-meslek alanları hakkında bilgi sahibi olmaları konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar gözlenmiştir. k) Belirli amaca yönelik dil eğitimi verecek öğretim 319elemanlarının özel bir eğitimden geçmeleri gerektiği konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar yoktur. 1) Özel Amaçlı İngilizce dil öğretimi kursunun açılmasının yararlı olup olmayacağı konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı fark vardır. m) Farklı gereksinimleri olan öğren grupları için farklı program uygulanması konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar gözlenmektedir. n) Öğrencilerin Hazırlık Okulunda `belirli amaca yönelik` ağırlıklı dil eğitimi almaları konusunda grupların görüşleri arasında anlamlı farklar bulunmuştur. Araştırma bulguları Hazırlık Okulu programlarında karşılaşılan sorunları program geliştirme öğelerine göre belirlemiş belirli amaca yönelik dil öğretimi ne ağırlık verilmesi ve öğretim elemanlarının bu konuda hizmetiçi eğitimden geçmeleri gerektiğini ortaya koymuştur. 320

SUMMARY English medium instruction which aims at enabling students to adapt themselves to recent scientific and technological advances; to cope with up-to-date publications related to their field; and finally to take part in international seminars and congresses has gained more importance in our present day. In English medium instruction, the vital point is to find the easiest way to lead to the target and not to waste time and effort by giving general English instruction. Directing the lanquage instruction towards the students' specific needs and interests related to their field of study would save both time and effort. In this way, English for specific purposes becomes an inevitable part of language teaching process. In this descriptive study, problems faced by the preparatory schools of English Medium Higher Education Institutions concerning English Language teaching with special reference to English for specific purposes have been investigated. The study has been carried out at the preparatory school of Middle East Technical University where the medium of instruction is English in all departments; at the 321preparatory school of Gaziantep University where the medium of instruction is English in some of the departments; and preparatory school of Çukurova University where only one third of the courses are offered in English. The basic information concerning the application of English language carriculums has been gathered through giving questionnaires to the students and the instructors at the preparatory schools of concerned universities. After administering the questioninaires to the concerned parties, the data has been computed using specially prepared fortran program. Each item in the questioninaires has been evaluated in terms of frequencies and percentages. The data gathered through questionnaires has been tabulated and chi square (x2) has been used as a statistical procedure to see whether there are significant differences between the opinions of the subjects involved in the study. The findings obtained throughout the study can be summarized as follows: 1- Findings related to the objectives of the curriculums ; a) There is a significant difference between the opinions of the students and instructors as to whether there are curriculums in the Prep. Schools; who prepares 322the curriculums and what are the criteria to be taken into consideration when preparing the curriculums. b) There is a significant difference between the answers of the students concerning the advantages of clearly identifying the objectives of the course. c) There is no significant difference between the opinions of the subjects as to what is the most obvious expected behaviour change which the curriculum aims at. d) There is a significant difference between the views of the subjects concerning whether and when the students should be aware of the goals and objectives of the course. e) There is no significant difference between the views of the groups as to how the curriculum should be prepared to cater for different groups from different disciplines and whether students are given placement tests before starting the program. 2- Findings related to the content of the curriculums: a) There is a significant difference between the opinions of the subjects about the selection and organization of content and the weight of subject specific content, and who is involved in the selection and organization of content, b) There is a significant difference between the views of the subjects as to whether ESP is taken into 323consideration when selecting the content. c) There is no significant difference between the ideas of the groups as to whether content related with general English instruction is selected or not. d) There is no significant difference between the opinions of the groups about the organization of content. e) There is a significant difference between the answers of the students and the instructors as to whether the content is interesting enough to attract the students' interest; whether the content is selected from subject specific materials and whether the content reflects the target culture. f) There is a significant difference between the opinions of the subjects about the relationship between language teaching and target culture and the advantage of subject-specific content to the students in their upper classes. 3- Findings related to teaching learning processes: a) There is a significant difference between the opinions of the groups about the teaching methods used in classes. b) There is a significant difference between the views of the students and the instructors as to whether supplementary materials are used in classes; whether group work or pair work is used and whether students are 324actively involved in classes. c) Although there is no significant difference between the opinions of the groups about which skill is given priority in language classes, there is a significant difference between the ideas of the groups as to which skill should be given prority in language classes. d) There is a significant difference between the answers of the groups about using audio-visual aids such as language labs., TV/Video, overhead projector, tape recorder etc. e) Although there is a significant difference between the opinions of the groups concerning the frequency of using lang. labs, no significant difference has been observed in the opinions of the groups concerning the frequency of using TV/Video in lang. classes. Similarly, there is no significant difference between the opinions of the groups about the usage of overhead-projector. There is a significant difference between the ideas of the groups about the frequency of using tape-recorders, pictures, charts and slides. 4- Findings Related with Testing and Evaluation: a) There is a signifiant difference between the opinions of the groups concerning the frequency of giving tests, the objectives of the tests and the effect of the test results on the program. 325b) There is a significant difference between the ideas of the groups about whether the curriculum has been revised and developed in the light of the data gathered through the evaluation of the program. c) No significant difference has been observed about the frequency of using written tests, oral tests and homework in testing and evaluation. d) There is a significant difference between the answers of the groups about the frequency of using objective tests and class work in testing and evaluation. e) A significant difference has been observed about the content of test questions and the general performance of students. 5- Findings Related with Reasons For Failure in Prep. Schools : a) There is a significant difference between the answers of the groups about whether the frequency of giving exams could be the reason for failure in Prep. Schools. b) There is a signifi cant difference between the answers of the groups about whether inadequate motivation could be the reason for failure. c) Significant differences have been observed betwen the answers of the groups as to whether the background of English teachers (Mostly From Social Sciences Background) could be the reason for failure. 326d) There is a significant difference between the answers of the students and teachers as to whether the no of class hours and the inadequacy of class hours and the inadequacy of audio-visual aids could be the reason for failure. e) No significant difference has been observed as to whether the test guestions not being selected from the seen material in classes could be the reason for failure. f) There is a significant difference between the answers of the groups as to whether the content being related to the target culture and not being related to the students specialism could be the reason for failure. g) There is a significant difference between the answers of the groups about the crowded classrooms and the inadequacy of tests being the reasons for failure. h) Significant difference has been observed about the necessity of the teaching staff to be trained specially in ESP. i) No significant difference has been observed about the cooperation between Prep. School teaching staff and the subject specialists in upper classes. j) There is no significant difference between the opinions of the groups as to whether the ESP teachers should undergo a special kind of training. k) Significant difference has been observed about the use of starting special purpose language teaching courses. 3271) There is a significant difference between the answers of the students and the teachers concerning offering different courses for different groups of students from different specialisms with differennt needs and interests. m) A significant difference has been observed in the answers of the groups about offering ESP based courses to the students at Prep. School. In general the findings of the study have revealed the problems faced in the Prep. School programs according to the components of curriculum development and have put forward the idea that ESP based instruction should be inserted in Prep. School curriculums and that the teaching staff should undergo a special kind of in-service training in ESP and that the material should be selected and organized according to the students' specialism and that the students should be given needs analysis before starting the program and that the program should be geared towards students' needs. Finally the groups should be formed as homegeneously as possible in terms of students' field of study. 328