Fuzuli, Baki, Nef`i ve Nedim Divanlarında iç mekan

Abstract

Adından da anlaşıldığı gibi tezimizin konusunu dört büyük Dîvan şairinin divanlarındaki iç mekân unsurları teşkil etmektedir. İç mekân denilince, `genel olarak insanların ferdî,ailevi ve sosyal yaşantılarının önemli bir kısmını sürdürdükleri, içerisinde barındıkları ve birtakım ihtiyaçlarını giderdikleri, her tarafı kapalı, ancak dış mekânla ilişkisi kapı, pencere ve baca gibi kısımlarla sağlanan, çoğunlukla insan eliyle yapılmış bina ` anlaşılmaktadır. Bu anlamda iç mekân kavramı içerisine ev (beyt,hane,külbe ) dergâh (tekke), mâbed (kabe, cami, deyr, bütgede, ateşhane), meyhane hârâbat, humhane ), saray, kasr (kâşane, sahilhane, yalı), konak, medrese (mektep), hammam, darüşşifa, imaret, kütüphane, dükkân, kârhâne, değirmen, otağ (çetr) gibi yapılar girmektedir. Bunların hemen hepsi de söz konusu divanlarda değişik şekillerde geçmektedir. Bunlardan bir kısmı, iç mekân anlamının dışında,Dîvan şiiri geleneğinde kazandığı soyut anlamda kullanılmıştır. Bundan da teşbih, istiare, teşhis, telmih, mecaz ve mübalağa gibi söz sanatlarının rolü büyük olmuştur. Fuzûli, iç mekân olarak ev, dergâh, meyhane ve mâbed ile ilgili unsurlara sıkça yer vermiş; saray, kasr, konak gibi unsurlara gerçek anlamda hemen hiç temas etmemiştir. Bunda Fuzûlî'nin Dünya görüşünün, aşk anlayışının, yaşadığı sosyal ve doğal çevrenin etkisi büyüktür. Baki ise ev, saray, kasr, mâbed ve meyhane gibi yapılara fazla yer vermiştir. Bu da onun yaşadığı sosyal hayatla doğru orantılıdır. Nefî de iç mekân unsurlarını kullanım sayısı itibariyle Bâki'den pek farklı değildir. Ancak Nef Tde mübalağa, teşbih, teşhis ve mecaz sanattan, bu unsurların mahiyetini değiştirmektedir. Nedîm ise kasr, saray, ev, dergâh ve meclis gibi unsurları daha sık ve diğer şairlere göre daha somut anlamda kullanılmıştır. Bunda da özellikle Nedim'in yaşadığı sosyal ve doğal çevre ile birlikte mizacının fonksiyonu büyük olmuştur. Fuzûlî Dîvanı'nda toplam 218, Bakîde 203, Nef Tde 231, Nedim'de 379 adet iç mekân unsuru kullanılmıştır. Her ne kadar çoğu klişe ise de bu kullanımlar, şairlerin yaşadıkları devirlerle ilgili çok yönlü bilgiler edinmemizi sağlamaktadır. Bu kullanımlara bakıldığında, iç mekân unsurlarında Fuzûli'den Nedim'e doğru bir artma ve bununla birlikte bir somutlaşma, bir maddileşme görülmektedir.

As the understood of the title, tho subject of the thesis is Inner place of the Classical Ottoman Poetry Fuzuli,Baki,Nef'i and Nedim who are four great poets. When we say inner place, it is understood buildings which are clo sed from everywhere only they are interested in out place like doors, windows and chimneys also which are man -made in which people live ndtvidually or family and they serve- their needs. In this meaning in he concept inner place, we can easly understand some builds like houses' (hut X places where dervish groups meet (tekke), temples (the taaha at.Mecca, mosque,ehurch), restaurants or public houses (wine shops), palaces, summer` palaces, (luxurious dwelling, waterside house r mansion), schools j>uttie Müm hospitals, soup lutchen for the cors, libraries, shops, mills, tents. All of these builds are used in the Jassieal Ottoman Poetry in different kinds. But some of them outside of inner places are used in abstract meaning like identification, simile, ai- usion, axagger&tion and figure of speech. Fuzuli usually uses house, place where a dervish groups meet, `.ubiic house, temple as an inner place, but he never uses in the real meaning of the palace, summer palace, mansion, Usages of the inner tace are effected toy Fuzüii's general philosophy of life, under-stajKling. i living and social and natural life, Baki always uses house,, palace, temple and public house In his.objects. This shows, his life is directly proportional with his social life. Nef 'i is not different from Baki as using inner place elements, but n Nefi's literature the arts of exaggeration, simile, Identfieation and fl are of speech are changed these elements meanings. Nedim frequently discusses these elements like mansion, palace, louse, place where defvislwyup, meets -and in concrete fuelling. Ess- rcially Nedim's social and naturaisurroundingş effects him.. Inner place elements are used 218 in Fusuli, 203 in Baki, 231 in Nef'i and 379 in Nedim's literature.These using styles are cliches, but hey provide us to obtain knowledge about poem's life with their ages.