İhracat gelirlerinde istikrarsızlıklar ve büyüme: Türkiye deneyimi

Abstract

ÖZET İHRACAT GELİRLERİNDE İSTİKRARSIZLIKLAR VE BUYUME: TÜRKİYE DENEYİMİ İhracat istikrarsızlıklarının, gelişmekte olan ülkelerin ekonomileri üzerindeki etkisi hakkında, geleneksel görüş kötümser bir yaklaşıma sahiptir. İhracat istikrarsızlığının kısa dönem istikran ve uzun dönem büyümeyi ters yönde etkilediği düşünülür. Geleneksel teori, ihracat yoğunlaşması, ihracat gelirleri istikrarsızlığı, ihracat ve büyüme arasında teorik bir ilişkinin olduğunu öngörmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de 1978:1 'den 1995 :4'e kadar olan dönem için, ihracat yoğunlaşması ve ihracat gelirleri istikrarsızlığı arasındaki ilişkiyi ve bunların ihracat gelirleri ve üretim üzerine etkilerini hesaplamaktır. Temel hipotezimiz `İhracatta çeşitlenmenin (veya mal yoğunlaşmasında azalma) daha düşük ihracat istikrarsızlığı ve daha hızlı ihracat gelir ve üretim artışı sağlayıp sağlamadığıdır`. Vektör Otoregresyon (VAR) analizi, ihracat yoğunlaşması, ihracat gelirleri istikrarsızlığı, ihracat gelirleri ve üretim arasındaki ilişkinin belirlenmesi için kullanılmaktadır. Bu çalışma, toplulaştırılmış verilerin kullanımının uygun olmadığım savunmaktadır. Bu bağlamda, çalışmada, toplulaştırılmamış veri seti kullanılmıştır. Türkiye ekonomisi için, 1978:1-1995:4 dönemlerini kapsayan, hem toplamda hem de imalat sanayi alt sektörlerinde ihracat yoğunlaşma ve ihracat istikrarsızlık endeksleri hesaplanmıştır. Bu çalışma, karma sonuçlar ortaya koymaktadır: çeşitlenme ve onun diğer değişkenler üzerindeki etkisi düşüktür. Çalışmanın sonuçlan kısaca; toplulaştırılmış veriler, sanayi, tarım ve imalat sanayi toplamı hariç 8 alt sektörü için hipotez red edilmektedir. İhracat yönelik sektörler olan 11 imalat sanayi alt sektörü için ise, hipotez kabul edilmektedir. IV

ABSTRACT INSTABİLİTY OF EXPORT EARNINGS AND GROWTH: THE TURKİSH EXPERIENCES The conventional view concerning the impact of export instability on the domestic economies of developing countries is one of pessimism. Export instability is thought of adversely affecting the short-run stability and long-run growth of income. Conventional theory predicts that commodity concentration, export earnings instability, export earnings and output are theoretically related. And, moreover, they are related for both time horizons. The objective of this study is to measure the relationship between commodity concentration and export earning instability and to measure their effects on export earnings and output in Turkey from 1978:1 to 1995:4. In particular, the central hypothesis to be testes is; does diversification of the export base (or reduction in commodity concentration) lead to lower earnings instability and higher average export and output? A vector autoregression (VAR) analysis is used to specify the relationship among commodity concentration, export earning instability, the volume of exports and output. This study argues that the use of highly aggregated data is not appropriate and that it stems from the assumptions underlying the conventional theoretical reasoning used to explain. Besides, disaggregated data have been used in this study, and the study measured the export instability of aggregated and (three djith) manufactured industry. Export instability and commodity concentration indices computed have covered the time period 1978:1-1995:4. This study yielded mixed results: diversification and its impact on the other variables is slow while subject to endogenous as well as exogenous forces. We can conclude that; the hypothesis rejected for aggregated data, industry, agricultural, and eight of sub-manufacturing industry except total manufacturing industry. The hypothesis that accepted eleven of sub- manufacturing industry are led-export industries.