Kani`nin manzum Letaifnamesi (inceleme ve metin)

Abstract

Letaifname'nin istanbul Üniversitesi Kütüphanesi nüshasının başında konusu belirtilir. Buna göre Letaifname, Yeğen Mehmet Paşa'nın hizmetinde görevli Dadi ve Badi mahlaslı iki askerin ağzından birbirlerine nazire olarak şaka yollu söyledikleri ve herhangi bir kimseyi hedef alma yan manzum ve mensur sözlerden ibarettir. Günlük yaşantıda karşılaşılan çeşitli olaylar, toplum içerisinde bazı kişilerle meslek mensupları, özellikle Allame takma adlı kişiye yöneliktir. En yoğun eleştirinin yapıldığı Allame, Kani'nin yakından tanıdığı, bilgisiz olduğu halde toplum içeri sinde bilginmiş gibi davranan ancak her zaman küçük düşen, cahil, bigisizliğinin farkında olmayan davranışlarında tutarsızlık gösteren biridir. Allame takma adlı kişinin Hekimoğlu Ali Paşa olduğunu tahmin etmekteyiz. Kani'nin gezip gördüğü yerlerin ilginç yönleri (Şumnu, Şam, Halep, Eflak....) ile İstanbul ile İstanbul 'un semtlerinin öne çıkan yönleri belirtilir. Her ne kadar bir kimseyi hedef almadığı belirtilse de tanınmış bazı şahsiyetlere ismen eserde yer verildiği görülür.Karacaoğlan, Aşık Ömer, Hacı Bektaş-ı Veli, Hebennaka, İncili Çavuş... Aile içi ilişkiler, günlük yaşantıda karşılaşılan bazı sorunlar işlenirken, örf, adet, gelenek ve görenekler yer yer eleştirilir. Bireyler arasındaki diyaloglarla toplumun çeşitli kesimleri eleştirilirken zaman zaman çocuksu bir ifadeyle şiirde hiç beklenmeyecek bazı sözlere yer verilir. Bütün bu konular işlenirken de alabildiğince müstehcen, ağır, kaba ve argo diye nitelendirmekten daha öte yüz kızartıcı ifadelere yer verilmiştir. Anahtar Sözcükler: Yergi, Allame, Mizah

The subject of Letaifname is pbinted out at the bottom of the Istanbul University Library copy. According to this, Letaifname is consisted of written in rhyme and metre and in prose words that gets nobody as a target is said as a joke and as a similar thing by two soldiers with Dadi and Badi nicknames who are in the service of Yeğen Mehmet Paşa. Diferent events that is faced in daily life is tent to the somebody in the society and memberships of job especially it tent to the person who was Allame nickname. Most criticized person Allame is sameone who is well known by Kani and although he is unlearned, he behaves like a learnedman in the society but always felt ashamed, uneducated, out of his uneducation and who has inadequete behavior. We guess the person with Allame nickname is Hekimoğlu Ali Paşa. The interesting regards of places (Şumnu, Şam, Halep, Eflak...) that Kani has been and famous regards of Istanbul and it's neighbourhoods are ponted out. Although it is pointed out that gets nobody as a target, some famous people take place by name: Karacaoğlan, Aşık Ömer, Hacı Bektaş-ı Veli, Hebennaka, İncili Çavuş... Common usage, custom, traditon and fashion are sometimes critisized when the problems that are faced in daily life and the connections in family are being worked out. While dialoges among people and some parts of the society is being critisized, sometimes the words that has a childish explanation and some unexpected words takes place in poem. While all these subjets are being worked out explanations, that make people blush take place and these explanations can't be identified like obscene, offensive, rude and slang. Key Words: Criticize, Allame, cok.