Özbek halk masalları (Metin-gramer-indeks)

Abstract

ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ ÖZBEK HALK MARALLARI (Metin - Gramer - İndeks) Begüm ÇELİK Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 1 Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Danışman: Yard.Doç.Dr. A. Deniz ABİK Yıl: 1998, Sayfa:280+10 Tasnif edilmiş atasözlerinden oluşan ve Özbekistan'ın başkenti Taşkent'te 1989 yılında yayımlanan `Özbek Halk Makâlları` adlı eser üzerinde bir tez çalışması hazırladık. Ancak eserin ilk on bölümünü inceledik. Böyle bir çalışmadaki amacımız Özbek Türkçesi ile Türkiye Türkçesi arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları ortaya koyabilmek. Çalışmamıza Kiril asıllı Özbek alfabesiyle yazılmış olan Özbek atasözlerini Türkiye'de kullandığımız Latin alfabesine çevirmekle başladık. Çeviriden sonra bu atasözlerini Türkiye Türkçesine çevirdik. Daha sonra atasözlerinde geçen kelimeleri tek tek fişleyerek gramatikal bir indeks (dizin) hazırladık. Özbek atasözleri üzerinde ses bilgisi ve şekil bilgisi açısından da inceleme yaparak benzerlikleri ve farklılıkları göstermeye çalıştık. Eser üzerinde en son cümle bilgisi çalışması yaptık. Bu bölümde herkesçe bilinen cümle bilgilerini vermedik. Bunun yerine atasözlerinde geçen cümle tiplerini sayısal verilerle ifade etmeye çalıştık. Sonuç olarak, söz dizimi ve anlam olarak Türkiye Türkçesindeki atasözleri ile büyük benzerlik gösteren Özbek atasözleri ses ve şekil bilgisi açısından Eski Türkçe ile daha çok benzerlik göstermektedir. Anahtar sözcükler: Atasözü, makal, ses bilgisi, şekil bilgisi, Özbekçe. IV

SUMMARY » MSc THESIS UZBEK PROVERBS (TEXT - GRAMMER - INDEXS) Begüm ÇELİK Sub-department of Turkish Language and Literature Institute of Social Sciences > University of Çukurova Supervisor: Yard.Doç.Dr. A. Deniz ABİK Year: 1998, Pages: 280+10 We prepared a thesis about the classified proverbs and the work called `Özbek Halk Makâllari` which was published in Taşkent which is the capital of Özbekistan. Our aim for this kind of work was to be able to expose the differences between. Turkish and Uzbek language. We started our work to translate the Uzbek proverbs which is written in Kiril alphabet into the Latin alphabet which we are using today in Turkey. Later, we translated these proverbs into Turkish language which is used in Turkey today. After that we put the words mentioned in the proverbs into the order and prepared a kind of grammatical index. Studying on Uzbek proverbs considering the phonology and morphology, we tried to stress on the similarities and differences. We worked on the structure last. In this section we didn't mention about the structure which is known by everybody. Instead we tried to deal with the sentence types which are mentioned in the proverbs using numeral datas. Finally the Uzbek proverbs which has the great similarity with Turkish proverbs as the word order and meaning has more similarity with the old Turkish language considering the phonology and morphology. Key words: Proverb, Makal, phonology, morphology, sentence, Uzbek.