Adana`da geçmişten bugüne aşıklık geleneği (Karacaoğlan-1966) (2 cilt)

Abstract

ÖZET ADANA'DA GEÇMİŞTEN BUGÜNE AŞIKLIK GELENEĞİ (KARACAOĞLAN- 1966) Bülent ARI Doktora Tezi, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Danışman: Doç.Dr.Erman ARTUN Temmuz 1998, 860 sayfa Adana aşıklık geleneğinin Karacaoğlan sonrası Konya Aşıklar Bayramı'na (1966) kadar olan dönemini aydınlatmayı amaçlayan `Geçmişten Günümüze Adana Aşıklık Geleneği` adım taşıyan bu doktora tezi, Giriş, Adana Aşıklık Geleneği, Adana Aşıklık Geleneğinde Biçim, Adana Aşıklık Geleneğinde Üslup, Adana Aşıklık Geleneğinde İçerik, Karacaoğlan' dan 1966'ya Adanalı Aşıklar ve Sonuç bölümü olmak üzere yedi ana bölümden oluşmuştur. Giriş bölümünde Adana ilinin genel yapısı (Coğrafya, nüfus, ekonomi, tarih...) gözler önüne serilerek, bu niteliklerin Adana aşıklık geleneğim yoğun bir şekilde etkilediği, aşıkların şiirlerinden de örnekler verilerek ortaya konulmuştur. Adana Aşıklık Geleneği bölümünde ise, gelenek, Cumhuriyet öncesi, Cumhuriyet sonrası ve 1966 Konya Aşıklar Bayramı sonrası olarak üç ana bölüme ayrılmış ve KaracaoğlanTa 19. yüzyıl arası dört beş aşığın 19. yüzyıldan 1966'ya kadar yüzden fazla aşığın tespit edildiği; ancak, hakkında yeterli bilgiye sahip olabildiğimiz yetmiş üçünün ele alındığı ifade edilmiş ve 1966 sonrası geleneğin yeni bir ivme kazandığı; pek çok yeni aşığın ortaya çıktığı görülmüştür. Adana Aşıklık Geleneği 'nde Biçim bölümünde ise, en fazla koşma nazım biçiminin kullanıldığı, 11 'li hece ölçüsünün tercih edildiği ve genellikle r, 1, z gibi tek sese dayanan kafiye kullanımının ağırlıklı olduğu vurgulanmıştır. Adana Aşıklık Geleneği'nde Üslup bölümünde ise, aşıkların biyografileri bağlı bulundukları gelenek ve yaşadıkları ortamlar göz ardı edilmeden aşıklık geleneğinin üslubu belirlenmeye çalışılmıştır. Adana Aşıklık Geleneği'nde İçerik bölümünde, hangi tür ve temaların fazla kullanıldığı saptanmaya çalışılmış ve güzelleme türü ile aşk temasının fazla kullanıldığı gözler önüne serilmiştir. Karacaoğlan' dan 1966'ya Gelen Aşıklar bölümünde; aşıklar belirli bir inceleme formuna göre ele alınıp, sanat güçleri ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Sonuç bölümünde ise, elde edilen bütün bulgular özetlenmiş; Adana' da usta-çırak ilişkisine dayanmayan, kendine özgü bir geleneğin yaşadığı ortaya konulmuştur. Anahtar Sözcükler: Aşık, Aşıklık, Gelenek, Adana, Karacaoğlan

ÖZET ADANA'DA GEÇMİŞTEN BUGÜNE AŞIKLIK GELENE?İ (KARACAO?LAN- 1966) Bülent ARI Doktora Tezi, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Danışman: Doç.Dr.Erman ARTUN Temmuz 1998, 860 sayfa Adana aşıklık geleneğinin Karacaoğlan sonrası Konya Aşıklar Bayramı'na (1966) kadar olan dönemini aydınlatmayı amaçlayan `Geçmişten Günümüze Adana Aşıklık Geleneği` adım taşıyan bu doktora tezi, Giriş, Adana Aşıklık Geleneği, Adana Aşıklık Geleneğinde Biçim, Adana Aşıklık Geleneğinde Üslup, Adana Aşıklık Geleneğinde İçerik, Karacaoğlan' dan 1966'ya Adanalı Aşıklar ve Sonuç bölümü olmak üzere yedi ana bölümden oluşmuştur. Giriş bölümünde Adana ilinin genel yapısı (Coğrafya, nüfus, ekonomi, tarih...) gözler önüne serilerek, bu niteliklerin Adana aşıklık geleneğim yoğun bir şekilde etkilediği, aşıkların şiirlerinden de örnekler verilerek ortaya konulmuştur. Adana Aşıklık Geleneği bölümünde ise, gelenek, Cumhuriyet öncesi, Cumhuriyet sonrası ve 1966 Konya Aşıklar Bayramı sonrası olarak üç ana bölüme ayrılmış ve KaracaoğlanTa 19. yüzyıl arası dört beş aşığın 19. yüzyıldan 1966'ya kadar yüzden fazla aşığın tespit edildiği; ancak, hakkında yeterli bilgiye sahip olabildiğimiz yetmiş üçünün ele alındığı ifade edilmiş ve 1966 sonrası geleneğin yeni bir ivme kazandığı; pek çok yeni aşığın ortaya çıktığı görülmüştür. Adana Aşıklık Geleneği 'nde Biçim bölümünde ise, en fazla koşma nazım biçiminin kullanıldığı, 11 'li hece ölçüsünün tercih edildiği ve genellikle r, 1, z gibi tek sese dayanan kafiye kullanımının ağırlıklı olduğu vurgulanmıştır. Adana Aşıklık Geleneği'nde Üslup bölümünde ise, aşıkların biyografileri bağlı bulundukları gelenek ve yaşadıkları ortamlar göz ardı edilmeden aşıklık geleneğinin üslubu belirlenmeye çalışılmıştır. Adana Aşıklık Geleneği'nde İçerik bölümünde, hangi tür ve temaların fazla kullanıldığı saptanmaya çalışılmış ve güzelleme türü ile aşk temasının fazla kullanıldığı gözler önüne serilmiştir. Karacaoğlan' dan 1966'ya Gelen Aşıklar bölümünde; aşıklar belirli bir inceleme formuna göre ele alınıp, sanat güçleri ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Sonuç bölümünde ise, elde edilen bütün bulgular özetlenmiş; Adana' da usta-çırak ilişkisine dayanmayan, kendine özgü bir geleneğin yaşadığı ortaya konulmuştur. Anahtar Sözcükler: Aşık, Aşıklık, Gelenek, Adana, Karacaoğlan