Nef`i`nin kasidelerinde tarihi perspektif

Abstract

ÖZET Klasik Türk şiirinde kasideler sayısal çokluğunun yanı sıra konuları açısından da ayrı bir önem arz eder. Kasideler yazıldığı devrin önemli devlet adamlarını,önemli olaylarını ve sosyal hayat şartlarını daha sonraki devirlere haber vermeleri açısından kısmen de olsa tarihe tanıklık eder.Bir edebi çalışmanın bütünüyle tarih içermesi beklenemez tabii. Ancak kendi devri itibariyle her edebi ürünün, kısmen de olsa sosyal hayat şartlarını bünyesinde barındırması da, göz ardı edilemez. Bu yönüyle kaside türünün üstadı Nef'i 'yi ve dolayısıyla onun yaşadığı dönemi çalışmama konu ettim. Divan şiirinde kaside türünün üstadı ola Nef'i Osmanlı padişahlarından I. Ahmet, II. Osman ve IV. Murad'a kaside sunmuştur. Bu kasidelerde padişahların adalet, cesaret, kahramanlık ve yöneticilik gibi özelliklerini övmüştür. Kasidelere konu olan padişahların ve devlet adamlarının tarihi portrelerini belirlemek açısından bu olayları ve mekanları tarih kaynaklarıyla karşılaştırdım.Yapmış olduğum çalışmanın sonunda bu övgülerin klişe olduğunu ve tarihi bir kanıt olarak değerlendirilemeyeceğini gördüm. 17.yüzyılın en önemli olaylarından olan Lehistan Seferi'nin ve Osmanlı-İran savaşlarının kasidelerde konu edildiğini belirledim. Bu kasidelerde, kazanılan seferlerden dolayı devlet adamların kutlandığını ve savaştan önce başarılar dilendiğini tespit ettim.Bu çalışmamda tarihle ilgili unsurların bütününü inceledim. Sonuç olarak kasidelerin kendine özgü bir tarihi perspektifi olduğunu, ancak bunun tarihi bir kanıt olarak değerlendirilemeyeceğini belirledim. Bu açıdan bakıldığında kasidelerin yazıldığı dönemin önemli olaylarının devlet adamlarının ve mekanlarının hadisenin kendi formuna ve geleneğine uygun olarak konu edildiği görülür.

SUMMARY (Turkısh poetry, Nef'i, Kaside, History, 17th cebtury) In classical Turkısh poetry kaside being much in isseve, the kaside are also importont bec og their implict.Kasides partly shov the important persons, actions, and the social life stules of the time that they were written fort he onas comming next. We can't expect form a writting related with poetry to include historical facts completely.But we have to see that the kaside 's show us the social life styles.To prove this we observed Nef'i and the time he lived. Nef'i who is the master of writting kaside inclassical school of poetry wrote his poems fort he 1st. Ahmet, 2nd Osman and +th. Murat who are the kings of otoman Empire. In his kasides he praise for these kings about their braveness, combataat, justice, generosrty and directors who are the subjet of these kasides.We examined the praises Kaside these I compared the historical eventsand places with the ones written in these kasides. In my studies I found out that tehese prases are all repetation and can't be used as on argumant in history. Isaw that the subjeck of there kasides are taken form the wars between othman and Iron and polend war, which are the important events of 17th centry. In these kasides I saw that he celebrates the ones who win the and wish good luck fort he kings of these wars.I observed all the events related with history in this study. As a conclusion I found out that Nef'i has own perspectives in his kasides and these kasides cannot be used as an argumant in history. From this point of wiev we see that Nef'i wrotethese kasides fort he important events, choracters and places of the time he lived according to his own stile and costoms.