Im Rahmen der vergleichenden literaturwissenschaft heinrich Heine und Nihat Behram

Abstract

Ill ÖZET KARŞILAŞTIRMALI EDEBİYAT BİLİMİ ÇERÇEVESİNDE HEINRICH HEINE VE NİHAT BEHRAM ARZU AYDIN (BÜYÜKŞAHIN) Yükseklisans Tezi, Alman Dili Eğitimi Anabilim Dalı Danışman : Doç. Dr. Nazire Akbulut Eylül 1999, 103 Sayfa Edebiyat bilimi, asırlarca toplumların yaşantılarını kendisine baz almıştır. Bugün karşılaştırmalı edebiyat bilimi çalışmaları sayesinde, sadece toplumların yaşantılarını kendi içinde incelemekle kalmıyor, farklı toplumları da birbirine tanıtıyor. Elinizdeki çalışma karşılaştırmalı edebiyat bilimi çerçevesinde yazıldı. Bu araştırma Alman edebiyatına 19. yüzyılda önemli katkılarda bulunan, bu yıl da (1997) 200. Doğum yılı kutlanan Heinrich Heine'nin (1797-1856) `Ludwig Böme. Eine Denkschriff adlı otobiyografik eseri ile çağdaş Türk edebiyatına katkıda bulunan Nihat Behram'ın (1946) `Lanetli ömrün Kırlangıçları` adlı romanını karşılaştırma sonucunda ; Alman ve Türk toplumundaki bazı ortak sosyal olguları sergilemektedir. Heine'nin bugünkü Alman edebiyatına katkılarını anlamamıza yardımcı olması açısından, Heine'nin 200 yıl önce eserlerini hangi etkilerin sonucunda yazdığı incelenmiştir. Tabi ki buna paralel olarak çağdaş Türk edebiyatında eser veren Behram da zamanımız etkileri çerçevesinde ele alınmıştır. Heine ve Behram'ın eserlerinde gözlenen edebi, siyasi ve estetik özellikleri dönemleri ile etkileşimleri sonucunda açıklanmıştır. Burada belirtilmelidir ki, siyasi edebiyat çerçevesinde oluşan edebi eserler, farklı zamanlarda ve farklı toplumlarda meydana gelen siyasi etkileri aktaranIV önemli yazılardan olup toplumların incelenmesine yardımcı olurlar. Heine ve Behram eser verdikleri dönemlerde siyasi kimlikleri ile ağır basmaktadırlar. `Junges Deutschlancf ve `12 Eylül` öncesi dönemin öncülüğünü, zamanının aydınları olarak kabul edilmesi gereken, üniversiteli gençler yapmıştır. Aralarında Heine ve Behram'ın da yer aldığı kendi dönemlerinin genç yazarları, yenilikçi bir toplum kurmak amacı doğrultusunda bir araya gelmiş ve o günün Almanya ve Türkiyesi'nin sosyal ve politik durumunu eleştirerek düzeltmeye çalışmışlardır. Dönemi'nin şartları gereğince Fransa'ya göç eden ve edebi yaşantılarının dönüm noktasını oluşturan Heine ve Behram yurt dışında edebi yaşantılarını mümkün olduğunca sürdürmüşlerdir. 19. yüzyılda yaşamış olan Heine sonunda onüç yıl sürgünde kaldığı ülkeyi tercih etmiştir. 1980 yılında Fransa'ya göç eden Behram, 1990 yılında İsviçre'ye yerleşmiş ve 1997 yılında affedilmesi neticesinde ilk olarak Türkiye'ye dönmüştür. İleri ki yaşamı için hangi ülkeyi tercih edeceği bilinmemektedir. Anahtar kelimeler Heinrich Heine, Nihat Behram, Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi, Politik Edebiyat, Sürgün

ZUSAMMENFASSUNG İM RAHMEN DER VERGLEICHENDEN LITERATURWISSENSCHAFT HEINRICH HEINE UND NİHAT BEHRAM Arzu AYDIN (BÜYÜKŞAHİN) Magisterarbeit, Abteilung für Deutschdidaktik Betreut von Doç. Dr. Nazire AKBULUT September 1999, 103 Seiten Diese Arbeit zielt darauf ab, die gemeinsamen sozialen Kriterien der türkischen und der deutschen Gesellschaft am Beispiel des Literaten Heinrich Heine (1797-1856), dessen 200. Geburtsjahr gefeiert wird, durch sein Werk `Ludwig Borne. Eine Denkschrift` und des Literaten Nihat Behram (1946), durch sein Werk `Schwalben des verriickten Lebens`, zu vergleichen. Um die Wirkung von Heine auf die deutsche Gegenwartsliteratur erforschen zu können, werden Heines von vor 200 Jahren erforscht. Natürlich wird auch Heine, der fur die Gegenwartsliteratur relevant ist, im Rahmen seine zeitlichen Ereignisse nachgegangen. Die literarische, politische und âsthetische Haltung von Heine und Behram wurde im Zusammenhang mit zeitgenössischen Umstânden und Ereignissen analysiert. Hier soil gleich erwahnt werden, daS literarische Werk, die im Rahmen der politischen Literatür entstehen, Schriften sind, die uns die politische Wirkung in verschiedenen Zeiten übermitteln und bei der Analyse von Gesellschaften mithelfen. Eine solche Arbeit fâllt in den Bereich Komperatistik. Die Komperatistik bearbeitet die Jahrhunderte dauernde Entwicklung von Gesellschaften. Heute untersucht die Komperatistik nicht mehr nur das Binnenverhalten von Gesellschaften, sondern vergleicht auch verschiedene Gesellschaften. Die literarischen Perioden, in denen Heine und Behram ihre Werke geschrieben haben, sind politisch geprâgt.VI Die Studenten sind im `Jungen Deutschland` und im `12 September` führende Krâfte. Die revolutionâren jungen Literaten der Zeiten, unter denen auch Heine und Behram teilnahmen, kamen zusammen, um eine neue gesellschaftliche Haltung von Deutschland und derTürkei zu verbessem. Heine und Behram mulîten wegen zeitlichen Umstânden nach Frankreich emigrieren. Diese Emigration bildete einen Wendepunkt in ihrem literarischen Leben, das sie auch wahrend ihrer Emigration weiterfuhrten. Heines Leben als Emigrant dauerte 13 Jahre lang, er muSte sich im 19. Jahrhundert fur ein Land entscheiden, in dem er als Emigrant leben konnte. Heine emigrierte nach Frankreich und entschied sich sein weiteres Leben dort zu verbringen. 1980 ging Behram ins Exil nach Frankreich. 1990 wurde er wohnhaft in der Schweiz. 1997 kehrte er nach seiner Entstrafung zurdck in der Türkei. In welchem Land er sich dauerhaft niederlassen wird, steht heute noch nicht fest. Schliisselworter Heinrich Heine, Nihat Behram, Komperatistik, politische Literatür, Emigration/Exit