Ortaokul öğrencilerinin spor branşlarına göre kişilik özelliklerinin incelenmesi: Osmaniye örneklemi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Osmaniye il merkezindeki ortaokulda öğrenim gören ve takım sporları ile uğraşan sporcu öğrencilerin spor branşlarına göre kişilik özellikleri arasındaki farkın incelenmesidir. Çalışmaya 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Osmaniye ilinde ortaokulda öğrenim gören ve takım sporları ile uğraşan 190 kız (% 38.2) ve 239 (% 48.1) erkek olmak üzere toplam 429 ortaokul öğrencisi katılmıştır. Araştırma için gerekli veriler kişisel bilgi formu ile Gençöz ve Öncül (2012) tarafından geliştirilen `Türk Kültüründe Geliştirilmiş Temel Kişilik Özellikleri Ölçeği` yoluyla toplanmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin genel olarak dışadönüklük, sorumluluk ve geçimlilik/uyumluluk özelliklerinin yüksek düzeyde, duygusal tutarsızlık, gelişime açıklık ve olumsuz değerlik özellikleri ise orta seviyede tespit edilmiştir. Ayrıca öğrencilerin temel kişilik özellikleri cinsiyet değişkenine göre incelendiğinde, yalnızca dışadönüklük alt boyutu açısından kız öğrencilerin erkeklere göre daha yüksek dışadönüklük özelliği gösterdiği görülmüştür. Bununla birlikte sorumluluk, geçimlilik/uyumluluk, duygusal tutarsızlık, gelişime açıklık, olumsuz değerlik alt boyutlarında cinsiyete bağlı olarak anlamlı farklılığa rastlanmamıştır. Öğrencilerin sınıf değişkenine göre kişilik özellikleri incelendiğinde; dışa dönüklük, sorumluluk, duygusal tutarsızlık ve gelişime açıklık alt boyutlarında sınıf değişkenine bağlı olarak anlamlı farklılıklar tespit edilmiş, geçimlilik/uyumluluk ve olumsuz değerlik alt boyutlarında ise anlamlı farklılığa rastlanmamıştır. Öğrencilerin spor yaşı değişkenine göre kişilik özellikleri incelendiğinde ise dışa dönüklük, geçimlilik/uyumluluk ve duygusal tutarsızlık alt boyutlarında anlamlı farklılık görülürken, sorumluluk, gelişime açıklık ve olumsuz değerlik alt boyutlarında ise spor yaşı açısından anlamlı farklılığa rastlanmamıştır.Öğrencilerin yapmış oldukları spor branşı açısından ise kişilik özelliklerinin tüm alt boyutlarında anlamlı farklılıklara rastlanmıştır. Buna göre; futbol branşı ile uğraşan öğrencilerin dışadönüklük düzeyinin hentbol, basketbol ve voleybol branşı ile uğraşan öğrencilere göre daha düşük olduğu belirlenmiştir. Ayrıca hentbol branşı ile uğraşan öğrencilerin dışa dönüklük düzeylerinin de basketbol ve voleybol branşı ile uğraşan öğrencilere göre daha düşük seviyede olduğu görülmüştür. Ayrıca voleybolcuların sorumluluk düzeylerinin, futbolculara göre daha düşük seviyede olduğu belirlenmiştir. Geçimlilik/uyumluluk düzeylerinin ise futbol branşı ile uğraşan öğrencilerin, hentbol ve basketbol branşı ile uğraşan öğrencilere göre daha yüksek seviyede olduğu görülmüştür. Duygusal tutarsızlık boyutunda ise futbol branşı ile uğraşan öğrencilerin duygusal tutarsızlık düzeylerinin, hentbol, basketbol ve voleybol branşı ile uğraşan öğrencilere göre daha düşük olduğu, bunun yanında basketbol branşı ile uğraşan öğrencilerin duygusal tutarsızlık düzeylerinin voleybol branşı ile uğraşan öğrencilere göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Basketbol branşı ile uğraşan öğrencilerin, voleybol branşı ile uğraşan öğrencilere göre daha yüksek gelişime açıklık düzeyine sahip oldukları belirlenmiştir. Olumsuz değerlik alt boyutunda ise basketbol branşı ile uğraşan öğrencilerin olumsuz değerlik düzeylerinin, hentbol, futbol ve voleybol branşı ile uğraşan öğrencilere göre daha yüksek olduğu görülmüştür.

In this study, it is aimed to examine the difference between the students' sport branches and the personality characteristics of those who take education at secondary school and take part in team sports. The sample has been comprised of 429 sportsman students, including 190 female and 239 male students who attend secondary school and take part in team-sports during 2013 – 2014 academic year in Osmaniye. The methods for collecting data were personal information forms and Basic Personality Traits Inventory (BPTI) (Gençöz and Öncül, 2012). The results of the study shows that in general; the responsibility, extraversion and agreeableness subscales are in high levels, openness to experience, neuroticism and negative valence subscales are in average levels. When the basic personal characteristics of students were examined according to the value of gender; female students had higher scores only in extraversion subscale than male students. Nevertheless; no significant difference was found in responsibility, agreeableness, neuroticism, openness to experience, and negative valence subscales according to the value of gender.When the basic personal characteristics of students were examined according to the values of class; a significant difference was found in extraversion, neuroticism, responsibility and openness to experience subscales. On the other hand, no significant difference was found in negative valence, agreeableness subscales according to the value of class. When the basic personal characteristics of students were examined according to the value of sport age; a significant difference was found in extraversion, agreeableness and neuroticism subscales. On the other hand, no significant difference was found in responsibility, openness to experience and negative valence subscales according to the value of sport age.When the basic personal characteristics of students were examined according to the sport branches; there were significant differences in all subscales. According to that, it was detected that extraversion levels of the students who took part in football branch were lower than the levels of the students who took part in handball, basketball, and volleyball branches. Furthermore, it was seen that extraversion levels of the students who took part in handball branch were lower than the levels of the students who took part in basketball and volleyball branches. Moreover; it was found that the responsibility levels of the students who took part in volleyball branch were lower than the levels of the students who took part in football branch. In addition; it was detected that the agreeableness levels of the students who took part in football branch were higher than the levels of the students who took part in basketball and handball branches. On the other hand; it was detected that the neuroticism levels of the students who took part in football branch were lower than the levels of the students who took part in basketball, volleyball and handball branches. Besides the neuroticism levels of the students who took part in basketball branch were higher than the levels of the students who took part in volleyball branch. It was found that openness to experience levels of the students who took part in basketball branch were higher that the levels of the students who took part in volleyball branch. It was detected that negative valence levels of the students who took part in basketball branch were higher than the levels of the students who took part in handball, football, and volleyball branches.