Adana halk hikayeleri ve halk hikayeciliği geleneği

Abstract

TÜRKÇE ÖZET ADANA HALK HİKÂYELERİ VE HALK HİKÂYECİLİĞİ GELENEĞİ Refıye OKUŞLUK Doktora Tezi, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Danışman : Doç Dr. Erman ARTUN Mayıs 2000, 571 sayfa Konu, şekil ve anlatım özellikleri bakımından değişik bir tür olarak karşımıza çıkan halk hikâyeleri, yüzyıllardan beri ülkemizde geniş halk kitlelerinin ihtiyaçlarına, eğitim, boş zamanlan değerlendirme, eğlence vb. yönleriyle cevap vermektedir. Bu çalışmada, Adana'da halk hikâyelerinin ve halk hikâyeciliği geleneğinin bugün aldığı şekil ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma, Adana'da halk hikâyeciliği geleneğini hazırlayan Anadolu halk hikâyeciliği geleneğine genel bir bakışla başlamaktadır. Daha sonra Adana Halk Hikâyeciliği Geleneği bölümünde, hikayeci âşık, halk hikâyelerinin anlatıldığı dinleyici kitlesi ile ortam ve çevresi incelenmiştir. Adana halk hikâyelerinde biçim bölümünde hikâyelerin şiirleri dörtlük sayısı,ölçü, kafiye, durak bakımından; üslûp bölümünde anlatım şekilleri ve anlatım kalıpları bakımından; içerik bölümünde ise olay basamakları, motif yapıları, temalar, zaman, mekân, kişiler bakımından değerlendirilmiştir. Bu araştırmada Adana halk hikâyelerinin sözlü gelenekte yaşayan 1999 anlatısının derlenip yazıya geçirilerek metinlerin edebiyata kazandırılması, Türkiye hikâyeciliği geleneğinden yola çıkılarak Adana halk hikâyeciliği geleneğinin ortaya konulması, metinlerin sosyal çevreleriyle değerlendirilerek yeni bir bakış açısıyla incelenmeleri hedeflenmiştir. Türkiye ve Türklük dünyasını içine alan halk hikayesiyle ilgili yapılacak büyük bir çalışmaya bu araştırmayla katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Anahtar Kelimeler : Hikâye, Gelenek, Adana, Hikayeci, Anlatı

II ABSTRACT ADANA FOLK TALES AND THE TRADITION OF MINSTRELSY Refıye OKUŞLUK Doctoral Dissertation Turkish Language and Literature Unit. Supervisor : Assoc. Prof. Dr. Erman ARTUN May, 2000, 571 pages Folk tales which we come across as a variety of literature in time of contest, style and rhetoric, have been meeting the needs of people widely for centuries regarding education, entertainment, spending spare time effectively and so on. In this study we have attempted to describe the existing situation of folk tales and the tradition on minstrelsy in Adana. In the first chapter we have looked at general perspective of the tradition of minstrelsy in Anatolia which the base of the tradition in Adana. In the second chapter the tradition of minstrelsy in Adana, minstrel the context where the folk tales are told, audience the music used and have been analyzed. In the third chapter, the form in Adana folk tales, the tales have been analyzed in terms of from poetry; In the fourth chapter the tales have been analyzed in terms of vocabulary rhetoric, and language. In the fifth chapter, the tales have been analyzed in the terms content, episode, the structure of motive, theme, time, place and characters. In this research, we have aimed at contributing the present folk tales in the Adana, to the literature by collecting locally and writing them as texts, to the in Adana, and analyzing the texts in terms of the social context with a new perspective. We have also aimed at contributing to following studies related to folk tales in Turkey or in Turkish world. Key Words : Tale, Tradition, Adana, Minstrel, Story.