Bazı divanlardaki üslupla ilgili kelimelerin değerlendirilmesi

Abstract

Ill ÖZET * BAZI DİV ANLARDAKİ ÜSLÛPLA İLGİLİ KELİMELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ Fatma Güzey Yüksek Lisans Tezi, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Danışman: Prof Dr. Mine Mengi Eylül 2000,201 sayfa Bu çalışma, bazı divanlardaki üslûpla ilgili kelime ya da kelimelerin geçtiği beyitlerin anlam, kelime kadrosu ve edebi sanatlar yönünden incelenmesine yöneliktir. İnceleme için 15. yüzyıldan Necati Beg Divanı, 16. yüzyıldan Fuzûlî ve Bakî Divanları, 17. yüzyıldan Nef î ve Nâbî Divanları, 18. yüzyıldan ise Nedim Divanı seçildi. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümden önce, `Giriş`te `Kaynaklara göre üslûp nedir?` ya da `Kaynaklar bir edebiyat terimi olan üslûbu nasıl tanımlıyor?` sorusuna cevap arandı. Eski ve yeni sözlüklerdeki üslûp tanımlarıyla değişik kaynaklardaki üslûba ilişkin bilgilere yer verildi ve üslûp-belâgat ilişkisi üzerinde duruldu. Birinci bölümde ise `Kaynaklarda Tespit Edilen ve Divanlarda Üslûp Karşılığı Geçen Kelimeler` yani `beyân, edâ, tarz, tavr, vâdî, şîve,tarîk` kelimelerinin üslûpla ilgili tanımları verildi. Çalışmanın ana bölümü olan ikinci bölümde ise divanlarda konuyla bağlantılı bulduğumuz üslûpla ilgili kelime ya da kelimelerin geçtiği beyitler; anlam, kelime kadrosu ve edebi sanatlar yönünden incelendi.IV Daha sonraki bölümde şairlerin üslûp hakkındaki benzer ve ayrı düşüncelerini ortaya koymak için incelenmiş olan beyitler anlam, edebi sanatlar ve kelime kadrosu yönünden karşılaştırıldı. Sonuçta `Giriş` bölümünde verilen üslûp hakkındaki bilgilerle şairlerin beyitlerinde karşılaştığımız üslûba ilişkin görüşler karşılaştırılıp bir değerlendirilmeye gidildi. Anahtar Sözcükler: Üslûp, Divan, Beyit, Anlam, Kelime

ABSTRACT THE WORDS ON STYLE USED IN THE CERTAIN DIVANS FATMA GÜZEY MASTER OF LITERATURE THESIS, TURKISH LANGUAGE AND LITERATURE DEPARTMENT Supervisor: Prof. Dr. Mine Mengi September 2000,201 pages This work aims at studying of the words on style used in the couplets of certain divans, in terms of meaning, list of words and methaphors. The research study was carried out choosing Divan of Necati Bey (15.th century), Fuzuli's and Bâkî's Divans, Divans of Nefi and Nabi (17th century) and Nedim's Divan (18th century). The study consists of three major parts. In the introduction, it has been tried to find answers to the questions: `what is style according to the sources?` or `how do sources define style in literature?`. The definitions of style have been searched in various dictionaries together with some other sources related to the subject and it has been also focused on the relationship between style and rhetorics. In the first part the meaning of the terms, `beyân, edâ, tarz, tavr, vâdî, şive, tarik` used in above mentioned divans as style was defined. The second part consists of examining the words on styles in couplets of the divans regarding meaning, list of words and metaphors. In the third part of the study, the couplets concerning with meaning, metaphors, list of words were compared to reveal the similar and different ideas of poets on style. In the conclusion, the view of the poets with regard to style in couplets and the data collected in the introductions part were compared and interpreted.