İki dilli çocukların okuma yazma öğrenirken karşılaştıkları güçlükler

Abstract

Bu araştırma, iki dilli çocukların çözümleme yöntemiyle okuma - yazma öğrenirken karşılaştıkları güçlükleri belirlemek amacıyla yapılmış, niteliksel bir çalışmadır. Araştırmada, çocukların karşılaştıkları güçlükler, çözümleme yönteminin hazırlık, cümle, kelime, hece, ses ve serbest okuma - yazma devreleri için ayn ayn ele almmış ve hangi devrede hangi güçlüklerle karşılaştıklan belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma, 1999-2000 Eğitim - öğretim yılmda, Adana il sınırlan içinde yer alan alt sosyo-ekonomik düzeydeki ilköğretim okullarında görev yapan birinci sınıf öğretmenleri ile görüşmeler yapılarak yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubu, iki alt gruptan oluşmaktadır. Bunların ilki, ana görüşmelerin yapıldığı, iki dilli çocukların devam ettiği alt sosyo-ekonomik düzeydeki bir ilköğretim okulunda görev yapan dört sınıf öğretmeni ile aynı sosyo - ekonomik düzeyden belirlenen ve ana dili Türkçe olan çocukların devam ettiği diğer bir ilköğretim okulunda görev yapan üç sınıf öğretmeni olmak üzere toplam yedi ilköğretim birinci sınıf öğretmeninden oluşmaktadır. Diğeri ise, destek görüşmelerinin yapıldığı ve her iki okul türü için 25'er sınıf öğretmeni olmak üzere toplam 50 ilköğretim birinci sınıf öğretmeninden oluşmuştur. Araştırmaya toplam 57 öğretmen katılmıştır. Yedi öğretmenle her devre için yapılan ana görüşmeler tamamlandıktan sonra, her iki okul türü için, araştırmanın amacına uygun özellikleri taşıyan okullarda görev yapann 25'er öğretmen belirlenmiş ve bu öğretmenlerle de okuma - yazma öğretiminin bütün devrelerini kapsayacak şekilde genel bir görüşme yapılmıştır. Destek görüşmelerinin amacı, bu görüşmelerle elde edilecek bulguların, ana görüşmelerle elde edilen bulguları destekleyip destelemeyeceğinin, destekleyecek ise ne derecede destekleyeceğinin ölçülmesidir. Bu araştırmada veriler, araştırmacı tarafından ilgili literatürden yararlanılarak ve uzman görüşlerine başvurularak hazırlanan öğretmen Görüşme Formu ve öğrenci Tanıma Formu kullanılarak toplanmıştır. Ana görüşmelerde kullamîan öğretmen Görüşme Formları çözümleme yönteminin her devresi için ayrı ayrı, destek görüşmelerinde kullanılan öğretmen Görüşme Formu ise `Bütün Devreler İçin Öğretmen Görüşme Formu (BDİÖGF)` adı altında ve çözümleme yönteminin bütün devrelerini kapsayacak şekilde hazırlanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde, görüşmelerden elde edilen nicel veriler için sayı ve yüzde hesaplan ile X2 analizi yapılmış, nitel veriler için de betimsel analiz yapılmıştır. İki dilli çocukların devam ettiği okullarda çalışan öğretmenler öğrencilerinin okuma - yazma öğrenirken karşılaştıkları güçlükleri, dikkat yetersizliği, telaffuz bozuklukları, derse karşı ilgisizlik, araç-gereç eksikliği, okuduğunu veya dinlediğini anlamama, sorulan sorulara cevap verememe, kendini ifade edememe olarak sıralamışlardır. Âna dili Türkçe olan çocukların devam ettiği okuldaki öğretmenler, bu sorunlarla karşılaştıklarını ancak, öğrencilerinin bu sorunları kısa sürede aştıklarını belirtirlerken, iki dilli çocukların devam ettiği okuldaki öğretmenler bu problemleri aşmak için fazla zaman ve emek harcadıklarını buna rağmen bir çok öğrencilerinin bu sorunların üstesinden gelemediğini, bu nedenle de çözümleme yöntemi devrelerinin normalden yaklaşık 15 - 20 gün fazla sürdüğünü dile getirmişlerdir. Öğretmenler, öğrencflerinin karşılaştıkları bu sorunların nedenleri olarak araç- gereç eksikliklerini, Türkçenin onlar için ikinci dil konumunda olmasını, ailelerin çocuklarının eğitimine gereken önemi vermiyor oluşunu, sınıfların kalabalık oluşunu ve öğrencilerinin okulöncesi eğitim almamış olmalarım göstermişlerdir. Anahtar Kelimeler : llkokuma - yazma öğretimi, Ana düi, İki dilli, Çözümleme Yöntemi, Görüşme

The purpose of this qualitative study is to identify the problems which bilingual children face while learning basic reading and writing with analysis method. In this study, the problems which children face in the preparation (readiness), sentence, word, syllable, voice and free reading stages of analysis method, were identified separately from each other. This study has been done trough interviewing teachers of first grade who work in low socio-economic level primary schools located in Adana, in the educational year of 1999-2000. Two kind of interviews were used in the study: One of them is main interview which was applied to four first grade teachers at the primary school which bilingual students attend and three first grade teachers in the primary school which Turkish mother tongue students attend. The other was supportive interviews. These interviews were applied to 50 first grade teachers working in the tow socio-economic level primary schools. 25 of them were working at schools which bilingual students attend and the other 25 teachers are working at schools Turkish mother tongue students attend. So, total of 57 teachers were included as the sample of the study.IV Data were collected through Teacher Interview Form and Student Identification Form which have been developed by the researcher in the light of the related literature and the specialists' views. Teacher Interview Forms used in the main interviews were developed for each term of analyses method separately. Teacher Interview Form which was used in the supportive interviews was devebped under the name of Teacher Interview Form For The All Terms` and included the all term of analyses method. In the analyses of quantitative data which were obtained from interviews, number, percentage calculations and chis quare (X2) were used. For the qualitative data which were obtained from interviews qualitative descriptive analyses was used. Teachers working at the school where bilingual students attend, indicated the difficulties which their students faced while learning basic reading and writing as that: low attention, pronunciation disorders, apathy to lesson, deficiency of materials, not understand from reading or listening anything, can't answer the question which asked him/her and can't express himself The teachers working at the school where Turkish mother tongue students attend, indicated mat, their students face this problems too but, mey cope with these problems in a short time. On the other hand, teachers who work at the schools bilingual students attend said that, although they spent a lot of time and effort to solve these problems, there were a lot of students in their class who couldn't solve these problems. Because of that, they indicated that, the stages of analyses method fasted IS - 20 days longer than stages that fast normally. Teachers indicated that the reasons of these problems as follows: Deficiency of materials, Turkish is a second language for them, families which not interesting with their children's education, crowded classes, haven't kindergarten educatk>n,....etc. Key Words : Basic reading and writing instruction, mother tongue, bilingual education, analysis method, interview.