Bilge Karasu`nun `Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı` adlı hikaye kitabında zarf tümleçleri

Abstract

Ill ÖZET.... BILGE KARASU'NUN `UZUN SÜRMÜŞ BİR GUNUN AKŞAMI` HİKAYE KİTABINDA ZARF TÜMLEÇLERİ Şahap BULAK Yüksek Lisans Tezi, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı DANIŞMANrProf.Dr. Mehmet Özmen Eylül, 2002, xii + 193 sayfa Bu çalışmamızda, Bilge Karasu'nun ` Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı` adlı hikaye kitabında zarf tümleçlerini yapılarına ve anlamlarına göre incelemeye çalıştık. Cümlenin öğeleri ile ilgili kaynaklan taradıktan sonra Bilge Karasu'nun ` Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı` adlı hikaye kitabındaki zarf tümleçlerini oluşturan kelime ve kelime gruplarından hareket ederek yapılarına ve anlamlarına göre tasnif ettik. Zarf tümleçlerini, yapıları bakımından zarflarla zarfımsılarla ve zarflıklarla kurulan zarf tümleçleri olarak üç gruba ayırdık. Zarflarla kurulan zarf tümleçlerini, zarf olan kelimelere göre tasnif ettik. Zarfımsılarla kurulan zarf tümleçlerini, zarflaştıran hal eki almış zarfımsılarla, zarf-fiillerle ve sıfatlarla kurulan zarf tümleçleri olmak üzere üç gruba ayırdık. Zarflıklarla kurulan zarf tümleçlerini ise, edat grubu, zarf- fiil grubu, sıfat tamlaması, kelime grubu + hal eki, ikilemeler, zarf + zarf, zarf + sıfat, zarf (sıfat)+ zarf, bulunma grubu, çıkma grubu,... + 1A birlikte, tamlananı zarf olan isim tamlaması, zarf + sıfat tamlaması, sıfat tamlaması + zarf, cümle ve edat grubu + zarf biçiminde kurulan zarf tümleçleri olmak üzere 16 gruba ayırdık. Bu grupları kendi aralarında da alt gruplara ayırdık. Anlamlarına göre zarf tümleçlerini, zaman, nitelik, gerçekleme, nicelik, soru ve yön bildiren zarf tümleçleri olmak üzere 6 gruba ayırdık. Ayrıca bunları kendi içinde alt gruplara ayırdık. Zaman bildiren zarf tümleçlerini, oluş veya kılışın anını, başlangıç, süreklilik, bitiş, kısa zaman dilimi, oluş veya kılışın süresini, belirli zaman aralıklarıbildiren zarf tümleçleri diye 7 gruba ayırdık. Nitelik bildiren zarf tümleçlerini; durum, tarz, benzetme, amaç, sebep bildiren zarf tümleçleri diye 5 gruba ayırdık. Gerçekleme bildiren zarf tümleçlerini; olasılık- varsayım, yineleme, araç, kesinlik, koşul, bakış açısı, olumsuzlama, olumlulama, dilek, gösterme bildiren zarf tümleçleri diye 10 gruba ayırdık. Nicelik bildiren zarf tümleçlerini; miktar, üstünlük, aşırılık, derecelendirme ve küçütme bildiren zarf tümleçleri diye 5 ayrı gruba ayırdık. Bu grupları ayrıca kendi aralarında alt gruplara ayırdık. Anahtar Kelimeler : Dü, zarf tümleci, anlam, yapı, zarf, zarfimsı, zarflık

ABSTRACT ADVERBIAL CLAUSES IN THE STORY BOOK `EVENING OF A LONG LASTED DAY` BY BİLGE KARASU Şahap BULAK Thesis of M. A., Turksh Language Literature Department Supervisor: Prof.Dr. Mehmet ÖZMEN October, 2002, xii + 193 pages In this reesarch we tried to analyze adverbial clauses according to their structure and meaning in the story book `The Evening of a Long Lasted Day` by Bilge Karasu. After having revised the sources related to sentences particles, we determined adverbial clauses in the story book `The Evening of a Long Lasted Day` by using word and word groups in aspect of meaning and structure. We divide the adverbial clauses in three groups in aspect of structure as adverbs, adverbials, adverbial clauses composed of word groups. We divide adverbial clauses composed of adverbial as adverbials taken case ending which changes word into adverbs, adverbial clauses composed of adverbials, adverbial clauses composed of adjecttives. We divide adverbial clauses composed of adverbials in 16 groups as conjuction group, adverbial verb group, adjective clause, word group + case ending, hendiadyoin, adverb + adverb, adverb + adjective, adjective + adverb, locative group, ablative group,...+ 1 A with, noun clause + adverb, adverb + adjective clause, adjective clause + adverb clause and conjunction group + adverb. We divide these 1 6 group into subgroups. We divide adverbial clause in aspect of meaning into 6 groups such as adverbs clause of time, quality, realization, quantity, question and direction. Moreover we divide these groups into subgroupsin themselves. We divide adverbial clause of time into seven groups as adverbial clause showingtime of situation or action begining, lasting, end, period of short time, period of situation or action, definite time intervals. We divideVI adverbial clause of adjective into five group as adverbial clause showing situation, style resamblance, purpose, cause. We divide adverbial clause of realization into 10 groups as adverbial clause showing possibüty, negeatation, instrumentality, certamity, condition aspect, negathion, making positive, wish, showing. We divide adverbial clause of quantity into five group such as quantity, superiority, excess, making degree and inferiority. Key words: Language, adverbial clause, meaning, structure, adverb, adverbial, adverb clause compose of word groups.