Emek piyasası kuramları ve Türkiye`de işsizlik sorunu

Abstract

II ÖZET EMEK PİYASASI KURAMLARI VE TÜRKİYE' DE İŞSİZLİK SORUNU Hüseyin Mualla YÜCEOL Doktora Tezi, İktisat Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. Erhan Yıldırım Haziran 2002, 253 sf. Bu çalışma, iktisat literatüründe emek piyasası kuramlarını incelemekte ve Türkiye'de işsizlik sorununu analiz etmektedir. Çalışma kuramsal bölümde işsizlik sorununu kavramsal temelde ele almakta, daha sonra da iktisadi düşünce okullarının işsizlikle ilgili geliştirmiş oldukları başlıca modelleri ve temel önermeleri irdelemektedir. Çalışmanın uygulama bölümü birinci kısımda, Türkiye'de emek piyasasının ve işsizlik sorununun mevcut durumunu analiz etmektedir. Bu bölümde Türkiye'de işsizlik ve istihdam değişkenlerinin ölçülmesini zorlaştıran gizli işsizlik, mevsimlik işsizlik, kayıtdışı istihdam ve emek piyasasında dual yapılar ele alınmakta, bu çerçevede mevcut verilerle yeni bir istihdam serisi elde edilmektedir. İkinci kısımda çalışma, Türkiye' de işsizliği etkileyen temel faktörleri, emek piyasası kuramları çerçevesinde incelemektedir. Bu kısım Türkiye' de işsizlik sorununu analiz ederken şu yaklaşımlardan yararlanmıştır: göç ve hızlı nüfus artışı gibi unsurları içeren demografik yaklaşım; emek piyasasında bölümlenmeler yaklaşımı; ücretlerin Neoklasik ve Keynesyen iktisat çerçevesinde esnekliği yaklaşımı; Yeni Keynesyen etkin ücretler yaklaşımı; makroekonomik değişkenlerde devresel dalgalanmalar yaklaşımı; gelişmekte olan ülkelerde işgücü fazlası yaklaşımı ve işgücü fazlasının absorbe edilmesini zorlaştıran temel unsurlar; Okun yasası yaklaşımı ve Phillips eğrisi yaklaşımı Türkiye' de işsizlik sorunu, demografik ve ikili yapılar dikkate alındığında, bir işgücü fazlası sorunu olarak ele alınabileceğinden, çalışma işsizliğin azaltılması konusundaki politika önerilerini emek arzını azaltıcı ve emek talebini artırıcı politikalar olarak belirlemiştir. Anahtar Kelimeler: işsizlik, eksik istihdam, optimal istihdam, Türkiye'de işsizlik, ikili emek piyasası, etkin ücretler, sektörler arası bağlar, ihracat ve istihdam, teknolojik değişme ve istihdam, Okun yasası, Phillips eğrisi.

Ill ABSTRACT LABOR MARKET THEORIES AND UNEMPLOYMENT PROBLEM IN TURKEY Hüseyin Mualla YÜCEOL Ph.D. Thesis, Department of Economics Supervisor : Prof. Dr. Erhan Yıldırım June 2002, 253 pages This study examines the labor market theories in the literature of economics and analyses unemployment problem in Turkey. The study, in the theoretical section, analyses unemployment problem on the conceptual basis, and then examines the main models and basic proposals about unemployment which were developed by the economical schools of thought. In the practice section of the study, the first part analyses the present situation of labor market and unemployment problem in Turkey. In this part, disguised unemployment, seasonal unemployment, unregistered employment and dual structure which complicate to measure the unemployment and employment variables in Turkey are discussed, and from this framework, with the current data, a new employment series is obtained. The second part analyses the basic factors which affect unemployment in Turkey according to labor market theories. While analysing unemployment problem in Turkey, we made use of these approaches: demographic approach which includes components like migration and rapid population increase; labor market segmentation approach; wage flexibility in Neoclassical and Keynesian framework of economics; New Keynesian efficient wages approach; cyclical fluctuations in macroeconomic variables; labor surplus approach in developing countries and main components which makes it difficult to absorb the labor surplus; Okun's law approach arid Phillips Curve approach. Since unemployment problem is highly related with the demographic and dual structures and unemployment problem in Turkey can be accepted as a labor surplus problem, this study formed its policy suggestions on decreasing unemployment as the policies which decrease labor supply and increase labor demand. Key Words: employment, underemployment, optimal employment, unemployment in Turkey, dual labor markets, efficient wages, inter-sectoral linkages, export and employment, technological change and employment, Okun's Law, Phillips Curve.