L` Analyse des procedes narratifs dans le Rouge et le Noir et dans la Chartreuse de Parme de Stendhal

Abstract

ÖZET STENDHAL'İN KIRMIZI VE SİYAH İLE PARMA MANASTERI'NDA ANLATI TEKNİKLERİNİN ÇÖZÜMLEMESİ Emel ÖZKAYA Doktora Tezi, Fransız Dili Eğitimi Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. A. Necmi YAŞAR Eylül, 2002, 190 Sayfa Stendhal'in iki büyük romanı, Kırmızı ve Siyah ve Parma Manastırı, üç farklı anlatım biçimiyle yazılmış olmaları bakımından ayrı bir önem taşır. Anlatıcının bakış açısı, kahramanların iç konuşmaları ve yazar müdahalelerinden oluşan bu üçlü teknikte, Stendhal kendine özgü edebi bir yaklaşım geliştirir. Kelimeler, cümleler ve olaylar bu biçimsel çeşitlilik ve derinlikle apayrı bir anlam kazanır. Söz konusu iki romanın anlatı tekniklerinin analizinde, Gerard Genette tarafından ortaya atılan anlatıbilimsel ele alış biçimini izledik. Bu ele alış biçiminin, dilbilimsel konularıyla ilgilenmedik. Romanın temel biçimlerini sunmak için, bakış açısını, anlatıcının kimliğini, zamansal ilişkileri ve kişileri ortaya koyan ikinci yöntemi tercih ettik. Anlatıcının bakış açısı, söyleme biçimi ve zamanı olayların ritmini düzenler. Kişiler üzerindeki eleştirmeli açıklamalarını ve yargılarını açığa vuran anlatıcı, okuyucuya olayların gerçekliğinden ipuçları sunar. Olaylar arasında kurduğu bağlantılar sayesinde, okuyucuya inanılabilir bir ortam hazırlar. Zaman zaman olaya müdahale eden anlatıcı, okuyucuyu da olayın içine çeker. Stendhal'in anlatı tekniği ruhbilim ile iç içe girer. Yazar kendi ruh çözümünü kişilerin iç konuşmalarına uygular, fakat okuyucunun dünyayı kendi gözleriyle görmesini istemez, zira her okuyucunun kendi bakış açısına sahip olması gerekir. Bakış açımız bizim kişiliğimizi belirler. Öykünün ortasındaki bu iç konuşma yeniliği Stendhal 'e özgüdür.Ill Kırmızı ve Siyah ile Parma Manastın, bir yaşam mücadelesini yansıtır. Ruhbilimsel çözümleme, anlaşılması güç olayları ayırdetmeye olanak sağlar. Bu iki eser, bakış açısının, iç konuşmaların ve ruhbilimsel karakterlerin yer almasıyla çağdaş eserler olarak görünürler. Kehanet tekniği, temel kişilerin kaderinin habercisidir. İkinci dereceden kişilere uygulanmış, ikileme tekniği çekici bir hava yaratır. Kişilerin karakterlerinin incelenmesi, Stendhal'in çağının toplumunu tanımaya olanak sağlar. Parma Manastın'nın sonunda bulunan `Az sayıda mutlu azınlığa` yazısı, Stendhal tarafından kitabının onu anlayabilecek çok az sayıda duygulu okuyucuya hitap ettiğini vurgulamak için tercih edilmiş bir semboldür. Fakat, günümüzde, bir avuç mutlu azınlık, mutlu çoğunluğa dönüşmüştür. Anahtar Kelimeler: Kırmızı ve Siyah, Parma Manastın, bakış açısı, anlatıcı, kişiler

IV RESUME L' ANALYSE DES PROCEDES NARRATIFS DANS LE ROUGE ET LE NOIR ET DANS LA CHARTREUSE DE PARME DE STENDHAL Emel ÖZKAYA These de Doctorat, Departement de 1'Enseignement de la Langue Française Directeur de These : Prof. Dr. A. Necmi YAŞAR Septembre, 2002, 190 Pages Les deux grands romans de Stendhal, Le Rouge et le Noir et La Chartreuse de Panne prennent une autre importance au point de vue d'etre ecrites par de trois differentes façons. Stendhal developpe une approche litteraire propre â lui dans cette triple-technique constituee du point de vue du narrateur, des monologues interieurs et des interventions d'auteur. Les mots, les phrases et les evenements gagnent un tout autre sens dans la profondeur et la diversite stylistiques. Dans 1' analyse des precedes narratifs des deux romans susmentionnes, nous avons suivi l'approche narratologique inventee par Gerard Genette. Nous ne nous sommes pas interesses aux objets linguistiques de cette approche. Pour presenter des formes de base du roman, nous avons prefere la deuxieme demarche qui presente le point de vue, l'identite du narrateur, les relations temporelles et les personnages. Le point de vue du narrateur, la maniere et le temps de dire organisent le rythme des evenements. Le narrateur expliquant ses commentaires et ses jugements sur les personnages informe le lecteur de la realite des evenements. En se mettant en relation avec les evenements, il guide le lecteur et prepare une atmosphere croyable. Le narrateur, en intervenant de temps en temps dans Fevenement, impose au lecteur d'y intervenir. Dans Le Rouge et le Noir et dans La Chartreuse de Parme, le procede narratif de Stendhal interfere avec la psychologie. L'auteur applique sa propre psychanalyse auxmonologues interieurs des personnages, mais il n' invite pas le lecteur â voir le monde par ses propres yeux, car chaque lecteur doit posseder un propre point de vue. Notre point de vue determine notre presence, nötre personnalite. Cette nouveaute du discours interieur au milieu du recit est propre a Stendhal. Le Rouge et le Noir et La Chartreuse de Panne refletent une lutte pour la vie. L'analyse psychologique des personnages permet de distinguer les evenements compliques. Ces deux oeuvres apparaissent des oeuvres modernes par la mise en place du point de vue, des monologues interieurs et des caracteres psychologiques. Le procede du presage annonce le destin des personnages principaux. Le procede du redoublement applique aux personnages secondares cree une atmosphere charmante. L'etude des caracteres des personnages permet de connaître la society de l'epoque de Stendhal. « To the happy few », cette phrase qui se trouve a la fin de La Chartreuse de Parme est le celebre symbole choisi par Stendhal pour indiquer que son livre ne s'adressait qu'a un petit nombre de lecteurs susceptibles de le comprendre. Mais, de nos jours, une poignee de minorites heureuses, « happy few » s'est transformee en majorite heureuse, « happy many ». Mots-des : Rouge et Noir, Chartreuse de Parme, point de vue, narrateur, personnages