İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarının sosyal bilgiler branş öğretmenleri, ilköğretim müfettişleri ve ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin görüşlerine göre değerlendirmesi

Abstract

ÖZET İLKÖĞRETİM 7. SINIF SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARININ SOSYAL BİLGİLER BRANŞ ÖĞRETMENLERİ, İLKÖĞRETİM MÜFETTİŞLERİ VE İLKÖĞRETİM 7. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN GÖRÜŞLERİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ Hasan ÖZEL Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri Anabilim dalı Danışman: Prof. Dr. Adil TÜRKOĞLU Haziran 2003 -156 sayfa Bu araştırmanın amacı, ilköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarının, fiziksel görünüm, şekil, resim, grafik ve tasarım, içerik, dil ve anlatım ile ölçme ve değerlendirme bölümlerine ilişkin, sosyal bilgiler branş öğretmenleri, ilköğretim müfettişleri ve ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin görüşlerinin neler olduğunu saptamaktır. Bu amaçla kitapların ilgili bölümlerine ilişkin sosyal bilgiler branş öğretmenleri ile ilköğretim müfettişlerinin görüşleri arasında anlamlı bir fark olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca öğretmen, müfettiş ve öğrencilerin ilköğretim 7. smıf sosyal bilgiler ders kitaplarının geliştirilebilmesi için tavsiyelerinin neler olduğu ve ilköğretim 7. sımf öğrencilerinin, ilgili ders kitaplarının kendi ilgi, istidat ve kabiliyetlerine cevap verebilmesi için beklentilerinin neler olduğunu saptamak amacıyla yapılmış tarama modelinde bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini, 2001-2002 eğitim-öğretim yılında, Adana ili merkez ilçeleri Seyhan ve Yüreğir'de bulunan Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı 185 resmi ve 8 özel ilköğretim okulu olmak üzere toplam 193 ilköğretim okulu oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi, yukarıda belirtilen 193 ilköğretim okulunda görevli 240 sosyal bilgiler branş öğretmeni, Adana ili genelinde sosyal bilgiler alanında görev yapan 9 ilköğretim müfettişi ve 193 ilköğretim okulu arasından tesadüfi olarak seçilen 25 ilköğretim okulunda, 2001-2002 eğitim-öğretim yılında ilköğretim 7. sınıf öğrencisi olarak öğrenim gören 500 öğrenciden oluşmaktadır. Bu araştırma için gerekli veriler, ilköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarına ilişkin sosyal bilgiler branş öğretmenleri, ilköğretim müfettişleri ile ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin görüş, tavsiye ve beklentilerini belirlemek amacıylan araştırmacı tarafından geliştirilen anket formları ile toplanmıştır. Veri toplama esnasında anket formları, araştırmacı tararından direkt olarak uygulamaya katılanlara dağıtılmış ve birebir cevaplamaları sağlanmıştır. Araştırma kapsamında uygulama sonunda elde edilen verilerin analizi, öncelikle anket formları geçerli ve geçersiz olmak üzere ayıklanmıştır. Geçerli olan anket formlarından elde edilen veriler bilgisayar ortamında SPSS programında yapılmıştır. Araştırmanın amaç ve alt amaçlan doğrultusunda uygulamaya katılanların, araştırma konusu olan ders kitapları hakkındaki görüşlerine ilişkin frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma dağılımları saptanmıştır. Ayrıca öğretmen ve müfettişlerin ilgili ders kitapları hakkındaki görüşleri arasında anlamlı bir fark olup olmadığını görebilmek amacıyla bağımsız gruplar `t testi` tekniği kullanılmıştır. Yapılan veri analizi sonucunda ortaya çıkan bulgulara yönelik araştırmacı tarafından yorum yapılmış, bulgular ve yorum bölümü oluşturulmuştur. Araştırma kapsamında yapılan veri analizi doğrultusunda elde edilen bulgulara göre araştırma sonuçlan aşağıdaki gibi ortaya çıkmıştır. 1- Uygulamaya katılan öğretmen ve öğrencilerin yandan fazlası erkek ve müfettişlerin ise tamamı erkektir. Öğretmenlerin yaş ortalamasının 26-30 arası, öğrencilerin 12-13 ve müfettişlerin ise 41-45'tir. Öğretmen ve müfettişlerin tamamının kadrolu, büyük çoğunluğunun deneyimli, eğitim fakültelerinin sosyal bilgiler veya bu branşa yakın bölümlerden mezun oldukları sonucu ortaya çıkmıştır. 2- İlgili ders kitaplarının fiziksel görünüm, şekil, resim, grafik ve tasarım bölümüne yönelik, öğretmen ve müfettişlerin kısmen olumlu ve kısmen olumsuz görüş belirttikleri, öğrencilerin ise genel olarak olumlu görüş belirttikleri saptanmıştır. 3- İlgili ders kitaplarının içerik bölümüne yönelik, öğretmen, müfettiş ve öğrencilerin kısmen olumlu ve kısmen olumsuz görüş belirttikleri saptanmıştır. 4- İlgili ders kitaplarının dil ve anlatım bölümüne yönelik, öğretmen ve müfettişlerin, birtakım olumsuzluklara rağmen genel olarak olumlu görüş belirtileri öğrencilerin ise kısmen olumlu ve kısmen olumsuz görüş belirttikleri saptanmıştır. 5- İlgili ders kitaplarının ölçme ve değerlendirme bölümüne yönelik, öğretmen ve öğrencilerin birtakım olumsuzluklara rağmen genel olarak olumlu görüş belirttikleri, müfettişlerin ise genel olarak olumsuz görüş belirttikleri saptanmıştır. 6- Öğretmen ve müfettişlerin, ilgili kitaplara ilişkin görüşleri arasında, toplam 66 madde arasından kitapların fiziksel görünüm, şekil, resim, grafik ve tasarım bölümüne ait 4 madde ve kitapların içerik bölümüne ait 7 madde haricinde anlamlı birm fark ortaya çıkmamıştır. Genel olarak olumlu ve olumsuz görülen maddelerin benzer olduğu saptanmıştır. 7- Öğretmen ve müfettişlerin, ilgili kitaplarının geliştirilmesi için; sosyal bilgiler programının yeniden ele alınması gerektiğini belirttikleri saptanmıştır. Buna bağlı olarak oldukça fazla sayıda eksikliği ve olumsuzlukları bulunan kitapların yeniden yazılması gerektiğini savunduktan ortaya çıkmıştır. 8- Öğrencilerin, uygulama sonucunda kitapta özellikle Cumhuriyet döneminden günümüze kadar olan döneme yer verilmesi ve kitaplarda testlere ağırlık verilmesini istedikleri ortaya çıkmıştır. Anahtar Kelimeler: Eğitim, eğitim programı, program geliştirme, eğitim araç- gereçleri, ders kitapları, sosyal bilgiler programı, sosyal bilimler, ilköğretim, sosyal bilgiler branş öğretmem, ilköğretim müfettişi, ilköğretim 7. sınıf öğrencileri, fiziksel görünüm, şekil, resim, grafik, tasarım, içerik, dil ve anlatım, ölçme ve değerlendirme.

IV ABSTRACT THE EVALUATION OF THE SEVENTH GRADE SOCIAL STUDIES TEXT BOOKS OF THE PRIMARY EDUCATION BASED ON THE OPINIONS OF THE TEACHERS WHO HAVE MAJORED IN SOCIAL STUDD2S, THE INSPECTORS OF PRIMARY EDUCATION AND THE SEVENTH GRADE OF ELEMENTARY SCHOOL STUDENTS Hasan ÖZEL MA Thesis, Department Of Educational Sciences Supervisor : Prof. Dr. Adil TÜRKO?LU June - 2003, 156 Pages The aim of this study is to determine what the opinions of the teachers majored in social studies, the inspectors of primary education and the students in the seventh grade of elementary school about the physical appearance, shape, pictures, graphs, planning, conception, language, expression and evaluation of the text books on social studies of the seventh grade of elementary school. For this reason we tried to find out if there are any significant differences between the ideas of the teachers majored in social studies and the inspectors of primary education related to those mentioned above. Besides, the study has been conducted to investigate what their suggestions are, how the text books on social studies of the seventh grade of primary education will be improved, what are the expectations of the students in the seventh grade of primary education about the text books on social studies satisfying their interests, natural abilities and capabilities. As the population for this study, we used all 193 elementary schools in 2001- 2002 Academic Year, which belong to the Minister of Education, in both Seyhan and Yüreğir districts of Adana, 185 of which were the official schools and 8 of which were private elementary schools. 240 social studies teachers on duty at 193 elementary school, 9 inspectors of primary education commissioned in the department of social studies in Adana, 500 students undergoing training in the seventh grade of primary education in 2001-2002^^ &Academic Year, 25 elementary schools chosen at random among 193 elementary schools formed the samples of this study. The data necessary for this study was collected with the help of the survey that aimed to collect the information on what the idea, advice and expectations of the social studies teachers, the inspectors of primary education, and the students in the seventh grade of primary education. While gathering the data the survey were directly given out to those participating in the application and they made to answer to questions separately. The analysis of the data gathered in the end of the application; First of all, the survey were sorted into two sets: valid and invalid. The data gathered from the which were valid were processed in SPSS programme. Under the direction of the chief and sub-aims of the research, dissociations of frequency, percentage, mean and standard deviation regarding the opinions of those participating in the application about the books which is the subject of the research were set. Additionally, `t test` technique was used in order to see whether a significant difference existed between the opinions of the teachers and inspectors about the text books. The researcher commented on the findings on the findings acquired at the end of the analysis of data and findings and comment sections were made up. According to the findings which were get as a result of analysis of the data, the results of this study were as follow. 1. It become obvious that more than 50% of the teachers and the students and all of the inspectors taking part in the application were male. The average age of the teachers was 26-30, the average age of the students was 12-13, and the teachers and of the inspectors were on the permanent staff, most of them were experienced and graduate people in social studies departments or related departments of Education faculties. 2. It was found out (that) the teachers and the inspectors expressed partly positive and partly negative opinions and the students generally expressed positive opinions in connection with the physical appearance, shape, pictures, graphs and planning of the text books on social studies. 3. It was found out that the teachers, the inspectors and the students expressed partly positive and partly negative opinions in connection with the content of the text books on social studies.VI 4. It was found out that despite some negativeness, the teachers and the inspectors expressed generally positive and the students expressed partly positive and partly negative opinions in connection with the language and the expression of the text books on social studies. 5. It was found that despite some negativeness generally the teachers and the students expressed positive opinions and the inspectors declared negative opinions in connection with the evaluation of the text books on social studies. 6. There were 66 items in total showing the opinions of the teachers and the inspectors in connection with the text book on social studies. There were significant differences among the opinions expect for four articles in connection with the physical appearance, shapes, pictures, graphs and planning and seven articles in connection with the content of the books. It was found out that the items, which were accepted positive and negative were the same. 7. It was found out that the teachers and the inspectors that the programme of social studies should be gone over again in order to improve the text books on social studies. It became obvious that the teachers and the inspectors defended that the books having too much deficiency and negativeness should be rewritten. 8. As a result of the application it was found out that the students wanted to have much more information about the period between the foundation of the Republic and the Turkey of today, and more tests in their books. Key Words: Education, curriculum, curriculum development, tools and materials of education, textbook, social studies curriculum, social science, elementary school, branch teacher of social studies, inspector of primary education, the students in the seventh grade of elementary school, physical appearance, shape, picture, graphs, planning, content, language and expression, measurement and evaluation.