Öğretmen ve öğrencilerin sosyal beceri algılarına etki eden faktörler

Abstract

ÖZET ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİLERİN SOSYAL BECERİ ALGILARINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER Emsal KARA Yüksek Lisans Tezi, İlköğretim Anabilim Dalı Danışman: Yard. Doç. Dr. Songül TÜMKAYA Ocak-2003, 152 sayfa Bu araştırma, öğretmen ve öğrencilerin sosyal beceri algılarına etki eden faktörleri belirlemek amacıyla yapılmış, nitel ve nicel olmak üzere iki aşamadan oluşan bir araştırma deseni kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma evreni, 2001-2002 eğitim- öğretim yılında Adana ili Yüreğir ve Seyhan merkez ilçelerindeki ilköğretim okullarında görev yapan 4. ve 5. sınıf öğretmenleri ve öğrencileridir. Oranlı küme ve tesadüfi küme örnekleme yöntemi ile seçilen 15 ilköğretim okulunda görev yapan 86 sınıf öğretmeni ve 344 öğrenci araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Öğretmen ve öğrencilerin algılarına göre sahip oldukları sosyal becerileri belirlemek amacıyla Akkök (1996) tarafından hazırlanılmış sosyal beceriler listesinden yararlanılarak değerlendirme formu oluşturulmuştur. Değerlendirme formunda; İlişkiyi başlatma ve sürdürme becerileri, grupla bir işi yürütme becerileri, duygulara yönelik beceriler, saldırgan davranışlar ile başa çıkmaya yönelik beceriler, stres durumlarıyla başa çıkma becerileri ile plan yapma ve problem çözme becerilerine ilişkin öğretmen ve öğrencilerin algılarına göre sahip oldukları sosyal becerileri belirlemeye yönelik maddeler yer almaktadır. Öğretmen ve öğrencilerin algılarına göre sosyal becerilerin kazanılmasına etki eden okul koşullan ile kişisel faktörlerin belirlenmesi için bir anket oluşturulmuştur. Anket ve değerlendirme formu araştırmanın nicel yönünü oluşturmaktadır. T.C. YÜKSEKÖĞRETİM KTOÜLO DOKÜMANTASYON MDUEHİn Toplanan verilerin daha sağlıklı yorumlanabilmesi için toplam 9 sınıf öğretmeni ve 13 öğrenci ile yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Bu kısım araştırmanın nitel yönünü oluşturmaktadır. Değerlendirme formu ve anketin geçerlilik ve güvenirlik çalışması uzman görüşlerine başvurularak araştırmacı tarafından yapılmıştır. Toplanan verilerin değerlendirilmesinde t-testi, varyans analizi, % ve frekans teknikleri kullanılmıştır^ Araştırmadan elde edilen sonuçlar şu şekilde özetlenebilir: 1. Sınıf öğretmenlerinin algılamalarına göre sahip oldukları sosyal becerilerin; yaş, cinsiyet, öğrenim derecesi, kıdem, okuttukları sınıf düzeyi, devlet okulu veya özel okulda çalışma durumları değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermediği bulunmuştur. 2. Öğrencilerin algılamalarına göre sahip oldukları sosyal becerilerin ise; yaş, cinsiyet, devlet okulu veya özel okula gitme durumları, anne-baba eğitim durumu, sosyo-ekonomik düzey değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur. Ancak devam ettikleri sınıf değişkenine göre anlamlı farklılık göstermemektedir. 3. Öğretmen ve öğrencilerin sahip oldukları sosyal beceriler arasında anlamlı bir fark olmadığı sonucu bulunmuştur. 4. Öğrencilerin sahip oldukları sosyal becerilerde önce aile sonra öğretmen en etkili kişiler olarak bulunmuştur. 5. Öğretmen ve öğrenci algılamalarına göre sosyal becerilerin kazandırılmasını etkileyen faktörlerin: öğretmen, aile, arkadaşlar, televizyon, kitaplar, okul alanı, bireysel ve toplu etkinlikler, sosyal bilgiler dersi, fen bilgisi ve Türkçe dersi olduğu saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Sosyal Beceriler, Sosyal Beceri Eğitimi

m ABSTRACT THE FACTORS THAT AFFECT THE TEACHERS' AND STUDENTS' SOCIAL SKILL PERCEPTION Emsal KARA MA Thesis, Department Of Primary Education Supervisor: Yard. Doç. Dr. Songül TÜMKAYA January 2003, 152 pages The purpose of this study was to identify the factors which affects teachers and students social skills perceptions. This research was designed as quantitave and qualitative parts. The population of the study included primary school teachers (N: 86) and students (N: 344) from 15 primary schools located in two parts of Adana, Seyhan and Yüreğir, 2001-2002 academic year. An evaluation form is done by the help of the social skills list prepared by Akkök (1999), in order to determine the social skills that the students and teachers have according to their perception. In this evaluation form consists the points that determine social skills of teachers and students; the skills of beginning and carrying on a relation, the skill of carrying on mission with a group, the skills related to emotions, the skills that help to handle with agressive behaviours, the skills that help to handle with stress, the skills that the students and teachers have in planning and solving problem. A questionnaire is formed according to teachers' and students' perception to determine the personal factors and the school conditions affecting to gain social skills. The questionnaire and evaluation form is the quantative part of this research. In order to have a more successful result, a constructed meeting has been done with 9 teachers and 13 students. This is the qualitative part of this research. The evaluation form and currency and reliability study of the questionnaire is done by the researcher applying to the opiniors of the specialists.rv In the evaluation t-test, analyse of variance, % and frequency technics are used. The results of the research can be summarized as : 1. The social skills of teachers according to their perception are not different related to the variables of age, sexuality, degree of education, seniority, the level of class they teach, the positions of teaching in state or private schools. 2. The social skills of students according to their perception are different related to the variables of age, sexuality, the positions of their studying in private or state schools, the education degree of parents, the socio-economic level. However, they are not different according to class variety. 3. It is found that the social skills of teachers and students aren't different from eachother. 4. Teacher is the most affective person in the social skills of students after the family. 5. The factors that are affective in going the social skills according to teachers and students perceptions: teacher, family, friends, television, books, school environment, individual and group activities, the lesson of social science, science and Turkish lesson. Key Words: Social Skills, Social Skill Education