Akut lösemili çocuklarda antrasiklin kullanımına bağlı kardiyotoksisitenin değerlendirilmesi

Abstract

Akut lösemiden kurtulan çocukların uzun dönem izlemlerindeki en büyük sorun, uygulanan kemoterapilere bağlı gelişen organ toksisitesidir. Özellikle antrasiklin kullanımına bağlı gelişen kardiyak etkilenme hastalar için en önemli morbidite ve mortalite nedenlerinden birini oluşturmaktadır. Kemoterapi protokollerinde ilaç yan etkilerinin değerlendirildiği DSÖ toksisite formunda, kardiyak etkilenme derecelendirilmesinde halen konvansiyonel ekokardiyografi gibi ucuz, ulaşılabilir, noninvaziv ve ventrikül fonksiyonlarını ölçebilen tetkikler kullanılmaktadır. Bu nedenle biz de kliniğimizde son on yılda tanı ve tedavi almış akut lösemili olguların, erken ve geç dönem antrasiklin toksisitesini değerlendirmek için farklı zamanlarda yapılan ekokardiyografik verilerini inceledik. Çalışmamızda BFM protokolüne göre tedavi edilen 80 ALL'li, MRC protokolüne göre tedavi edilen 21 AML' li olgunun tedavi öncesi ve tedavi sonrası 6, 12 ve 24. ay ve sonrası farklı zamanlarda yapılan ekokardiyografik verileri kaydedildi. Hastalar için risk faktörleri tanımlandığında relaps gelişen ve kaybedilen olgular ile tedavi sırasında pnömoni, sepsis ve anemi gelişen olgular olarak ayrıca değerlendirildi.Yaptığımız bu çalışmada kemoterapi sürecinde ve kemoterapi bitiminin on yıl sonrasında sistolik ve diyastolik fonksiyonları gösteren parametreler ayrıntılı incelenmiştir. Erken dönemde ortaya çıkan hafif sistolik ve diyastolik fonksiyon bozukluğunun 1. yıldan sonra belirgin hale geldiği ancak 2.yıldan sonra olguların çoğunda düzelme görüldüğü saptanmıştır. Tedavi sonrasındaki sistol ve diyastolik kardiyak fonksiyonlarda bozulmanın AML'li olgularda, anemik, pnömoni geçiren ve relaps olgularında daha fazla olduğu saptanmıştır. Araştırmamız, akut lösemili olguların uzun dönem izleminde toksisite evrelemesinde kullanılan standart ekokardiyografik incelemenin halen ilk sırada tercih edilebilecek ucuz ve noninvaziv bir tetkik olduğuna işaret etmektedir.

The most important problem in the long-term follow-up of children who survive acute leukemia is organ toxicity due to the chemotherapy applied. Especially cardiac involvement due to the use of anthracycline is one of the most important causes of morbidity and mortality for the patients. In the form of WHO toxicity in which drug side effects are evaluated in chemotherapy protocols, tests that can measure cheap, reachable, noninvasive and ventricular functions such as conventional echocardiography are still used when the cardiac effect is graded. For this reason, we have studied echocardiographic data of acute leukemia cases diagnosed and treated in our clinic over the last ten years to evaluate early and late anthracycline toxicity.In our study, echocardiographic data of 21 AML patients treated with the MRC protocol with 80 ALLs treated according to the BFM protocol were recorded before and after treatment at 6, 12 and 24 months and after. When the risk factors for the patients were defined, cases of relapsing and losing were also evaluated as cases of pneumonia, sepsis and anemia during treatment.In this study we have investigated the parameters showing the systolic and diastolic functions in the chemotherapy process and ten years after the end of chemotherapy. Early mild systolic and diastolic dysfunction became evident after 1 year, but after 2 nd year, most of the cases were recovered. It has been determined that impairment in systolic and diastolic cardiac function after treatment is greater in cases with AML, anemic, pneumonia, and relapses.Our study suggests that the standard echocardiographic examination used in the toxicity phase in the long-term follow-up of acute leukemia cases is still a cheap and noninvasive test that may be preferred in the first place.