Türkiye`deki mevduat bankalarının etkinlik ölçümü ve performanslarının çok kriterli karar verme yöntemleriyle değerlendirilmesi

Abstract

Finansal piyasalarda tartışılmaz bir konuma sahip olan bankaların etkin ve verimli bir şekilde faaliyetlerini sürdürmeleri ülke ekonomileri için çok büyük önem taşımaktadır. Çalışmada, Türkiye'deki mevduat bankalarının etkinlik durumları ve performansları değerlendirilmiştir. Bankaların etkinlik düzeylerinin ortaya konulması için Veri Zarflama analizinden, performanslarının ölçülmesi için Çok Kriterli Karar Verme yöntemlerinden olan ELECTRE ve TOPSİS metotlarından yararlanılmıştır. Çalışmada, analizde kullanılan yöntemlerin sonuçlarının benzer ve farklı yönlerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. 2012-2016 yılları arasındaki beş yıllık periyotta Türkiye'de faaliyette bulunan ve verilerine kesin ulaşılabilen yerli, yabancı ve kamu sermayeli olan 15 mevduat bankası çalışmada kullanılmıştır. Çalışmanın analizinde kullanılmak üzere, üç analiz yönteminin sonuçlarını doğru olarak karşılaştırma imkanı sağlayabilen ortak değişkenler belirlenmiştir. Bankaların genel durumlarını temsil edebilecek, sermaye yeterliliği, bilanço yapısı, aktif kalitesi, likidite ve karlılık oranlarından oluşan 6 değişken oluşturulmuştur. Çalışma sonucunda, gerçekleştirilen analizlerde bankaların genel olarak etkin faaliyette bulundukları sonucuna ulaşılmış, yıllara göre birçok farklı bankanın performansının iyi olduğu görülmüştür. Altyapısı birbirlerinden farklı olan parametrik olmayan doğrusal programlama tabanlı etkinlik ölçüm yöntemi olan VZA ile sıralama mantığına sahip ÇKKV yöntemleri ELECTRE ve TOPSİS metotlarının beraber kullanılması sonucunda ilgili yıllarda yöntemlerin 2015 yılı hariç büyük ölçüde benzer yönlü sonuç vermedikleri görülmüştür

Having a certain position on the financial markets, banks are very important for the economies of countries to carry out their activities efficiently and profitable. In this study, effectiveness and performance of deposit banks in Turkey were evaluated. In order to determine the efficiency levels of the banks, Data Envelopment analysis has been utilized. And also for measuring their performances of the banks, the ELECTRE and TOPSIS methods of Multi Criteria Decision Making Methods have been applied. In this study, it is aimed to reveal similar and different aspects of the results of the methods used in the analysis. 15 deposit banks were used in the study which are providing data, and have been operating in Turkey in the five-year period between the years 2012-2016, and domestic, foreign, or with public capital. In order to be used in the analysis of the study, common variables have been identified that can provide an accurate comparison of the results of the three analytical methods. Six variables including capital adequacy, balance sheet structure, asset quality, liquidity profitability ratios that can represent the general conditions of banks were formed. As a result of the study, it is clear that in the performed analyzes, the banks have reached to the effective activity in general, and annually the performances of many different banks are good. A non-parametric linear programming based activity measurement method VZA and sequential decision methods of MCDM, ELECTRE and TOPSIS have been used together and as a conclusion the methods do not give similar results except the year 2015 in the related years.