Stratejik yönetim muhasebesi araçlarının işletmelerin finansal performansı üzerine etkisi

Abstract

Yönetim muhasebesi araçları, kesin bir ayrıma tabi tutulamamakla birlikte, geleneksel yönetim muhasebesi araçları ve son dönemde geliştirilen (modern, çağdaş) yönetim muhasebesi araçları olarak sınıflandırılmaktadır. Son dönemde geliştirilen yönetim muhasebesi araçları içerisinde stratejik yönetim muhasebesi araçları da yer almaktadır.Genellikle stratejik yönetim muhasebesi araçlarının, geleneksel yönetim muhasebesi araçlarının günümüz üretim ortamında yetersiz kaldığı yönleri giderici ve/veya geleneksel araçların ikamesi olarak geliştirildiği vurgulanmaktadır. Ancak literatürde geleneksel ve son dönemde geliştirilen yönetim muhasebesi araçlarının iş dünyasında kullanımını ölçen araştırmaların oldukça sınırlı olduğu görülmektedir. Bu durum bu araştırmanın gerçekleştirilmesine yöneltmiştir. Ayrıca işletmelerin demografik özelliklerine göre yönetim muhasebesi / stratejik yönetim muhasebesi araçları kullanımının ölçümü ve performans üzerine etkisine yönelik araştırmaların oldukça az sayıda olması bu araştırmanın gerçekleştirilme nedenidir. Türkiye'de sanayileşmenin yoğun olduğu illerin organize sanayi bölgelerinde faaliyet gösteren 3.639 işletmeye anket formu e-posta yoluyla gönderilmiştir. Araştırmaya katılmayı kabul eden 226 işletmeden elde edilen anketlerin kullanılabilir olan 212'si ile analizler gerçekleştirilmiştir.Araştırma bulgularına göre stratejik yönetim muhasebesi araçları kullanımı belirli bir düzeydedir ancak geleneksel yönetim muhasebesi araçlarının kullanımı daha fazladır. Başka bir ifadeyle geleneksel yönetim muhasebesi araçları hala yaygın bir biçimde kullanılmaktadır ve bu kullanım düzeyi stratejik yönetim muhasebesi araçlarının kullanım düzeyinden yüksektir. Yönetim muhasebesi / stratejik yönetim muhasebesi araçları kullanımı ile işletmelerin demografik özelliklerinden faaliyet yılı uzunluğu, sektör, işletme büyüklüğü, üretilen/satılan mamul/hizmet çeşidi ve işletme türü değişkenleri için hipotez testleri gerçekleştirilmiştir. Hipotez testleri sonuçlarına göre bazı yönetim muhasebesi / stratejik yönetim muhasebesi araçlarının kullanımı bazı demografik özelliklere göre farklılaşmaktadır. Yönetim muhasebesi / stratejik yönetim muhasebesi araçları kullanımının performans (finansal, finansal olmayan ve genel performans) üzerine etkisine yönelik hipotez testleri sonuçlarına göre bazı araçların kullanımı performans üzerine etki etmekteyken bazı araçların kullanımı ise etki etmemektedir.

Management accounting tools are not subject to a clear separation, but are classified as traditional management accounting tools and recently developed (modern, contemporary) management accounting tools. Also strategic management accounting tools are included in recently developed management accounting tools.It is often emphasized that strategic management accounting tools are developed as a means of eliminating the inadequacy of traditional management accounting tools in today's production environment and / or as a substitute for traditional tools. However, it is seen that researches that measure the use of traditional and recently developed management accounting tools in the business world are very limited in the literature. This situation is directed towards the realization of the research. It is also the reason for this research to be conducted that there is a very small number of studies on the effect of management accounting / strategic management accounting tools on the measurement and performance of the businesses according to their demographics. Via e-mail, a questionnaire is sent to 3,639 businesses operating in the organized industrial zone of the cities where industrialization is intense in Turkey. Analyzes are conducted with the available 212 questionnaires from the 226 agency who agreed to participate in the survey.Research findings show that the use of strategic management accounting tools is at a certain level but the use of traditional management accounting tools is greater. In other words, traditional management accounting tools are still widely used, and this level of utilization is higher than the level of use of strategic management accounting tools. With the use of management accounting / strategic management accounting tools, hypothesis testing has been conducted for the demographics of the businesses of the year of operation, sector, size of business, type of product / service sold and type of business. According to hypothesis testing results, the use of some management accounting / strategic management accounting tools differs according to some demographic characteristics. According to the results of hypothesis tests on the effect of the use of management accounting / strategic management accounting tools on performance (financial, non-financial and overall performance), the use of some tools has an effect on performance but the use of some tools does not.