İslam kelamında nedensellik ve adetullah

Abstract

Nedensellik ve Adetullah tartışmalarının evrenin anlaşılmasında ne gibi farklılıkları içerdiğini anlatmayı amaçlayan tezimiz, zaman olarak ilk çağ felsefi düşünüşünden günümüz evren ve fizik anlayışına kadar uzanmaktadır. Tezimiz şahısların felsefi düşünüşleri üzerinde yoğunlaşarak, birbirini etkileyen evren fikirlerinin nasıl cereyan ettiğini ve bu durumun İslam inancı açısından ne gibi sonuçlar doğurduğunu ortaya koymaya çalışmaktır. Bu fikirlerin kelam ilmi açısından neler ifade ettiğini değerlendirmek amacındayız.Çalışmamız dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde ilkçağ ve doğa filozoflarının evren fikirleri, atomculuk öğretisi ve bunun İslam düşünüşünü nasıl etkilediği üzerinde durulmuştur.İkinci bölümde, Aristoteles'in dört neden fikrinden doğan nedensellik anlayışını, tarihinin ve sistemleşme sürecinin izahı yapılmaya çalışılmıştır.Üçüncü bölümde nedenselliğin İslam felsefesindeki yankıları incelenmiştir. Ayrıca bu bölümde özellikle Mutezile'de var olan tevlid ve tevellüd fikrini ve bu fikrin nedensellik ile ilgisi izah edilmeye çalışılmıştır.Son olarak dördüncü bölümde Sünnetullah kavramını ve bu kavramın tarihi seyri içerisinde Adetullah fikrine nasıl dönüştüğü anlatılmıştır. Bu kısmın sonunda ise son dönem biliminin ortaya koyduğu verilerle Adetullah fikrinin paralelliğini ve mucizenin imkânını izah etmeye çalıştık.

Our thesis aiming to express the difference between causality and Adetullah debates, includes from the philosophical thought of antiquity to present age of the thoughts of universe and physics. Our thesis focusing on the individual thoughts of philosophy, tries to explain how to occur the universal thoughts which affect each other and what kind of conclusions are occurred according to Islamic Belief. We are in the aim of to appraise the meaning of that that thoughts according to Islamic theology.Our project has four main parts; in the introduction part the universal thoughts of the antiquity and nature philosopher?s, atomic theory and how it affects Islamic thoughts.In the second part, it is tried to explain historical and systematic process of the antiquity thought which is from Aristotle?s ?four why thought? .In the third part it is analyzed the effect in Islamic Thought in the sense of causality. Also, it is tried to explain that the thought of tevlid and tevellüd which takes place especially in Mutezile and the relation between the causality and this thought.As a conclusion, in the fourth part it is explained the concept of Sunnetullah and how this thought turned into Adetullah in this concept?s historical progress. At the end of this part we tried to explain the research of the modern physics and it is such a parallel thought with Adetullah and possibility of miracle.