Türkiye`de profesyonel futbol şubesi bulunan spor kulüplerinde şirketleşme

Abstract

-139- OZFT Bir spor kulübünün şirketleşmesi Türkiye'de çok yaygın bir geçmişe sahip olmasına rağmen hemen hemen profesyonel futbol şubesi bulunan spor kulüplerinin yöneticileri ve kamuoyu arasında dikkatleri büyük oranda çekmiştir. Bu nedenle tez araştırmalarımız, Türkiye'de profesyonel futbol şubesi bulunan spor kulüplerinin şirketleşmelerini incelemek amacıyla başla mıştır. Türkiye'de şirketleşmiş ilk ve tek spor kulübü olan Malatya Spor Tesis- işletmecilik ve Ticaret Anonim Şirketi 'nin genel başkanı Sayın Metin Kaya Çağlayan ile yapılan görüşmede bir spor kulübünün maddi açıdan devamlılığını sağlamasının tek yolu şirketleşme olduğu belirtilmiştir. Türkiye'de profesyonel futbol şubeleri bulunan spor kulüplerini incelediğimizde; tezimize göre çeşitli, olumlu ya da olumsuz görüşlerin yer aldığını ve bunun yanısıra şirketleşmeye olumlu bakanların bile bazı korkular yaşadıklarını görmekteyiz, örnek olarak seçtiğimiz Galatasaray Spor Kulübü yöneticileri arasın da bu tür görüş farklılıklarına rastlanmıştır. Spor yöneticileri dışında araştırmalarımıza kaynak teşkil eden spor otoriteleri de, bu doğrultuda farklı görüşler belirtmişlerdir.-140- Tablo 4'te verilen yabancı batılı ülke fut bol federasyonları ve spor kulüplerine düzenlediğimiz anketler gönderilmiş, şirketleşme sistemleri hak kında kısıtlı bilgiler alınmıştır. Gelişmiş bazı yabancı ülke futbol federasyonlarından İngiltere, İtalya ve Yunanistan Futbol Federasyonları incelemeye tabi tutularak, örgütsel yapıları tez içerisinde verilmiştir. Fakat, bu federasyonların arasından sadece İtalya Futbol Federasyonu' nun statüsü içerisinde, şirketleşme unsuru detaylı bir şekilde ele alınarak incelendiğini görmekteyiz. Hatta İtalya 1. lig 'inde yer alan ve profesyonel futbol şubeleri bulunan spor kulüplerinin pek çoğu şirketleşmiş olduğundan İtalya Futbol Federasyonu Statüsü içerisin de şirketleşme hakkında Organik bir tüzük hazırlanarak konu sağlam temellere oturtulmaya çalışılmıştır. Profesyonel futbol şubesi bulunan yabancı batılı ülke spor kulüplerinden örnek olarak seçtiğimiz,.Rapid Wien Spor Kulübü ve Manchester United United Fut bol Kulübü 'nün örgütsel yapılarını tezimiz içerisinde açıklamış bulunmaktayız. İngiltere'de şirketleşmiş fut bol kulübü olarak incelediğimiz Manchester United Fut bol Kulübü 'nün örgütsel yapısına baktığımızda, Türkiye- deki profesyonel futbol kulüplerinin yapılarından farklılıklar görmekteyiz. Bu farklılığın en önemli yanı, kulübün ticari işlerini yürüten uzman kişilerden oluş muş, ayrı bir bölümün olmasıdır.-141- Türkiye'de profesyonel futbol şubesi bulunan spor kulüplerinin yeterli bir sermayeye sahip olduktan sonra gerekli kanuni şartları yerine getirerek, şirketleşme sistemini oluşturmaları, bir spor kulübünün maddi açıdan süreklilik sağlaması için tek çıkar yol olduğuna araştırmalarımız sonucunda karar vermiş bulunmaktayız. Şirketleşme çabalarına başlayan bir spor kulübü ilk olarak, spor faaliyetlerinin yanısıra herhangi bir ticari işletme gibi ticarette başarılı olabilmek için uzman kişilerden kurulan bir birimin oluşturulma sına yönelmelidir. Spor kulüplerinin şirketleşme yoluyla üye sayılarını çok geniş tutarak, üye aidatlarından elde edilecek olan gelirlerle yeterli sermayeye ulaşabilirler. Gerekli uzman birimini ve sermayesini oluşturan şirketleşmiş spor kulüpleri halkı, girecekleri yatırımlardan kâr elde edebileceklerine inandırarak, ikna etme yoluna gitmelidirler. Çünkü, şirketleşmiş bir spor kulübü en büyük gelirini halk tarafından satın alınacak hisse senetleri satışından sağlayacaktır. Şirketleşmiş bir spor kulübü halka açılmak zorundadır. Bu aşamada, profesyonel futbol şubesi bulunan spor kulüplerinin şirketleşmeleri halinde devletin teşvik edeceği unsurlarından biri olarak; -Sermaye Piyasası Kurulu'na müracaat halinde diğer anonim şirketlere göre daha kolay borsaya girebilmelerinin sağlanması gerekli--142- dir. Diğer bir yandan şirketleşme çabaları içinde olan ya da şirketleşmiş spor kulüplerimize de Hazine ve Dış « Ticaret Müsteşarlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Başbakanlık Teşvik Dairesi tarafından ithalat ve ihracat ile çeşitli yatırımlarında yasal çerçeveler içeri sinde birtakım kolaylıkların sağlanmasının yararlı ola cağı sonucuna varılmıştır. Yaptığımız geniş kapsamlı araştırmalar sonu cunda daha çok 1. Profesyonel Lig' de futbol takımı bulunan spor kulüplerimizin pek çoğu şirketleşmenin çok yararlı bir sistem olduğunu, ancak bu sistemi kurmak için gerekli şartları yerine getirmelerinin zor olduğu nu belirtmişlerdir. Bu tür zorlukları bulunan spor kulüplerimiz için ise çıkar yollardan birisi, büyük şirketlerin himayesine girerek, `kulüpleşmiş şirket `olmalarıdır. Bunun yanısıra TFF'nun şirketlerin profesyonel futbol takımı kurmaları halinde tescil şartlarına göre uygun görülecek lig'e alınmalarına karar verebileceğini, şirketleşmeye özendirici bir unsur olarak gösterebiliriz.

143- SUMMARY Despite the fact that conversions of sports clubs as commercial company xn Turkey has very short past, the managers of sports clubs having licensed professional football departments have attracted attention, at great scale, of the public. Because of the above, the researches for this thesis, have started for the purpose of reviewing of corparate sports clubs in Turkey, having licensed professional football depart ments. Malatya Sports Club is the only and first sports club reorganized as a company having the title of Malatya Sports Installation -Operations and Trade Joint Stock Company and having a interview with its President, Mr. Metin Kaya Çağlayan, who indicated that the only way to Reep a sports club in being active in the long run from the monetary paint of view is to be.organized as commercial company. While reviewing the sports clubs having licensed professional football departments, we have observed some positive and negative views towards becoming a company, and even those who positive by approach the subject have some anxieties. By selecting Galatasaray Sports Club as example we have observed some differences in views of managerial staff. When we continued conducting-144- our researches other than the sports clubs, the, sports authorities who constitute a source for our researches, indicated different views in the subject matter. The questionnaire had been sent to football federations and sports clubs of the western countries cited in Table 4, but very limited information concer ning systems for becoming company has been received. The football federations of some developed countries, such as England, Italy, Greece, were subjected to review, and their organizational structure are included in the thesis. But, among those federations, we have observed that the subject of convertion to a commercial company within the status of Italian Football Federation has been reviewed in detail. Moreover, most of the sports clubs being in the Italian ist. leagus and sports clubs having licensed professional football departments had been reorganized as commercial companies, efforts made to provide stable foundations, a Regulations governing conversion to becoming company within the status of Italian Football Federation, has been developed. The organizational structures of Rapid Wien Sports Club and Manchester United Football Club which we have taken as examples having lioensed professional football departments from western countries have been.145- explained in pur thesis. When we lopk at the orga nizational structure of Manchester United Football club which become a commercial company, we observe some differences in structures when we compare it with structures when we compare it with structures of profes sional football clubs in Turkey. The most important aspect of that difference is that the club has a depart ment consisting of specialist to run and administer commercial activities of that club. At the conclusion of our researches we have to come to an understanding that to insure continuity of a sports club, the only way is to. have sources providing money, and this can be assured, sports clubs having licensed professional football departments in Turkey, first of all, they must obtain sufficient capital and then become a company by completing required legal formalities. In order to insure success in commercial acti vities as an ondinary company, a sports club should make efforts organizing a commercial department consisting of personnel specialized in trade, besides its regular sporting activities. Sports clubs may reach and adequate capital by collecting regular monthly contributions of its members, if no restriction is imposed upon number of membership applications.-146 The corporate sports clubs having a commercial department and adequate capital must and convince the public that they will make profit in investments they make. Because, a corporate sports club shall obtain the capital by selling shares to public. A corporate sports club must be opened to public. It is required to insure participation of corporate sports clubs having licensed prpfessional foot ball departments to the stock exchange rather easily than other commercial joint stock companies, through applications to Capital Market Organization which is used as in incentive means by the state. On the other hand, a conclusion has been reached that some facilities and means shall be provided, within the legal frames for import and export and investments in some fields by Treasury and Foreign Trade Undersecretariat, Ministry of Industry and Commerce and Prime Ministry Incentives Department. As a result of our extensive researches, most of the sports clubs having football teams in the ist. Professional League have revealed that reorganizing as a corporate is very benficial system, but it is very difficult meeting required conditions. One of the feasible means to overcome this difficulty for sports clubs having such is to come under protection of large commercial companies as being a corporate.- Rendering decisions, in accordance with the registration conditions,-147- by Turkish Football Federation, inclusion of professional football teams of companies to appropriate leagues, in case such companies organize licensed professional football teams, may be indicated as an encouraging means,