Antiepileptik ilaçların genotoksik etkisinin sitogenetik yöntemlerle analizi ve karşılaştırılması

Abstract

VI. ÖZET Epilepsi, Merkezi Sinir Sistemi 'nin farklı hastalıklarım içeren ve yaygın olarak nöbetler şeklinde ifade edilen bir hastalıktır. Günümüzde epilepsi hastalığının tedavisinde sıklıkla kullanılan ilaçlar Fenitoin (Epdantoin` ), Karbamazepin (TegretolR), Na Valproat (Depakin` ) 'di r ve son zamanlarda bu ilaçların mutajenik aktiviteleri geniş olarak tartışılmaktadır. Kimyasalların DNA üzerinde oluşturdukları hasar hassas bir yöntem olan SCE ile saptanabilir. Çalışmamızda bu ilaçların in vivo koşullarda insan lenfosit hücre kromozomlarında oluşturdukları SCE değerlerinin saptanması ve kontrol grubu ile karşılaştırılmasını amaçladık. Aynı zamanda Fenitoinin mutajenik aktivitesi mikronükleus testi kullanılarak saptanmıştır. Çalışmamızda epilepsi tedavisinde kullanılan antiepi Teptik ilaçların SCE sıklığına etkisini araştırmak amacıyla, 54 kişinin (27 epileptik+27 sağlıklı kontrol) kan örnekleri alınmış ve kısa süreli doku kültürü hazırlanarak SCE/hücre değerleri saptanmıştır. Sigara içmeyen epilepsili bireylerden oluşan 27 kişinin 6.77±0.97 olan ortalama SCE değeri, sigara içmeyen sağlıklı bireylerin oluşturduğu kontrol grubunun ortalama değişim değeri olan 3. 85+0. 7 'dan önemli derecede yüksek bulunmuştur (p<0.001). Elde ettiğimiz bu sonuç SCE sıklığının antiepı Teptik ilaç kullanımı ile orantılı bir şekilde arttığım göstermektedir. 67Fenitoinin mikronükleus testi ile yaptığımız çalışmasında; toplam 50 erkek farenin kemik ilikleri kullanıldı. Farklı Fenitoin dozlarının mikronükleus oluşumuna olan etkileri araştırıldı. Yüzde polikromatik eritrositteki mikronükleuslu polikromaitk eritrosit sayısı (% MN-PKE/PKE) saptanmıştır. Değişim değerleri kontrol grubunun; 0.17±0.06, 4083 mg/kg'lık doz grubunun; 1.37±0.35, 81.66 mg/kg'lık doz grubunun 1.92+0.18, 150 mg/kg'lık doz grubunun; 3.31+0.44, 163.33 mg/kg'lık doz grubunun 3.98±0.11 bulunmuştur. Kontrol grubunun ortalama değişim değeri diğer tüm gruplardan önemli derecede düşük bulunmuştur(p<0.001 ). Elde ettiğimiz bu sonuç mikronükleus polikromatik eritrosit oranının, artan fenitoin dozları ile orantılı bir şekilde arttığım göstermektedir. Bulgular diğer araştırmacıların yaptıkları benzer çalışmalarla kıyaslanarak tartışılmıştır. 68

VII. SUMMARY Epilepsy is a group of diverse disorders of CNS (Central Nervous System) which is expressed commonly in the form of seizure. Nowadays the most commonly used drugs for the treatment of epilepsy are Phenytoin, Carbamazepin, Na Valproat and recently the mutagenic activity of these drugs are discussed widely. The DNA damage of chemicals can be detected by using a sensitive method; Sister Chromatid Exchange (SCE). In our study we attempted to determine the in vivo effects of these drugs on the SCE values of human lymphocyte cell chromosomes and to compare our results with the control group. At the same time the mutagenic activity of phenytoin has been detected by using the micronucleus test. In our study the effects of the antiepi leptic drugs on the SCE frequency has been evaluated on the blood samples of 54 volunteers (27 epileptics + 27 healthy controls) by short term cell culture and the mean SCE/per cell has been investigated. The mean SCE/per cell of 27 epileptics was 6.77±0.97 which is significantly higher than the mean SCE/per cell frequency of 3.85±0.7 observed in healthy individuals. Our results show that the SCE frequency increases in accordance with the antiepi leptic drug treatment. The bone marrow of 50 male mice have been used for the micronucleus study of phenytoin. The effects of the different phenytoin dosage on micronucleus develeopment have been investigated. The number of micronucleated polychromatic erytrocytes on the percentage of polychromatic 69erythrocytes (%MN-PCE/PCE) have been detected and the micronucleus values of control mice were 0.17±0.06. The 40.83 mg/kg dosage of phenytoin gave a %MN-PCE/PCE value of 1.37+0.35 and the other dosage values are expressed respectively; 81.66 mg/kg 1.92±0.18; 150 mg/kg 3.31+0.44; 163.33 mg/kg 3.98±0.11. The mean values of controls were significantly low (p<0.001) than all of the phenytoin dosage groups. Our result shows that the number of micronucleated polychromatic erythrocytes increases as the phenytoin dosage elevates. Results have been compared and discussed by similar studies of various investigators. 70