Hastanede yatan yetişkin hastaların uyku gereksinimlerini etkileyen etmenlerin incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu araştırma hastanede yatan yetişkin hastaların uyku gereksinimlerini etkileyen etmenlerin incelenmesi amacıyla yapılmış, tanımlayıcı ve kesitsel bir çalışmadır. Araştırma İzmir Atatürk Eğitim Hastanesin de 15 Temmuz 1997-15 Eylül 1997 tarihleri arasında Dahili ve Cerrahi Bilimlere bağlı kliniklerde yatmakta olan olasılıksız örneklem tekniğiyle seçilmiş 200 hasta ile yapılmıştır. Araştırma kapsamına 18-60 yaş arası yetişkin, uyku düzenini bozduğu bilinen hastalıkları olmayan, uyku düzenini bozan ilaçları kullanmayan, yer, kişi, zaman oryantasyonu normal, sorulan yanıtlayabilecek durumda olan ve katılıma istekli hastalar alınmıştır. Veri toplama aracı olarak geçerlik ve güvenirliği sınanmış, sosyo demografik özellikler ve uykuyu etkileyen etmenler formu olarak iki bölüm ve 45 sorudan oluşan anket formu hastalara arştırmacı tarafında görüşülerek uygulanmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik ve tek yönlü varyans (ANOVA) analizleri kullanılmıştır. Değerlendirilme sonuçlarına göre hastanede hastaların uyku düzenlerini etkileyen etmenler sırasıyla; Ağrı, odanın ısısı, odanın havasız olması, çevredeki gürültüler, yatak takımlarının kirli ve düzensiz olması, çok aç ya da tok olmak, hastalıkları ile ilgili kaygılarının olması, odanın fazla ışıklı olması, odanın kalabalık olması, vücuda takılı tıbbi cihazlar, yapılacak girişimler ve hastalıkları ile ilgili yeterli bilgilendirilmeme, gündüzleri yapacak faaliyet olmaması ve sürekli yatmak, evdekileri ya da işleri düşünmek olarak saptanmıştır. Hastaların sosyo-demografık özelliklerinden, yattıkları klinik, cinsiyet, meslek, sosyal güvence, ekonomik gelir düzeyi, hastanede kalman odanın durumu, kronik hastalıkları ve beklentilerinin grupları ile, ölçekten aldıkları puan ortalamaları arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptanmıştır. Hastanede yatış süresi, daha önce hastaneye yatma deneyimi olup olmama, aynı kliniğe yatma durumu, aynı hastaneye yatış sayısı, yaş grubu, çalışıp çalışmama durumu, vardiyalı çalışma durumu, medeni durum, eğitim durumu, sürekli yaşanılan yer, evde birlikte yaşanılan kişiler ve kronik hastalığı 77olma durumlarına göre ölçekten aldıkları puan ortalamaları arasındaki farkın istatistiksel olarak önemli olmadığı saptanmıştır. Hastaların hastanede daha iyi uyuyabilmeleri için beklentileri ise sırasıyla gürültülerin kontrolü, ziyaretçi giriş çıkışlarının kontrolü, hastalığı ile ilgili daha çok bilgilendirilme, yatak takımlarının temiz olması ve sık sık değiştirilmesi, sıcaklar nedeniyle klima ya da havalandırma, eski yatakların yenilenmesi, yatakların naylon kaplı olmaması, hastaların durumlarının ağırlık derecesine göre odalarının ayrılması, odalardaki yatak sayılarının sınırlandırılması olarak saptanmış, hastaların çoğunluğunun (%48.5) hiçbir beklentisi olmadığı tesbit edilmiştir. 78

SUMMARY This survey, which has been carried out to examine the factors affecting the sleeping needs of the grown-up patients in the hospital, is a descriptive and partial study. It was done with 200 patients chosen from the interior and surgery clinics of İzmir Atatürk Training Hospital from July 15 th, 1997 to September 15 th, 1997. The survey included those volunteer grown-up patients aged 18-60, who were to answer the questions, free from any of those sleeping illnesses, not on medication for sleeplessness, and who were normal in regard to place, person, time orientation. As the data-collecting means proven to be valid and reliable, a two-part survey form with 45 questions asking about socio-demographic characteristics and about the factors affecting sleep was applied by the surveyor to the patients in person-to-person interviews. Percentage and one-way variance (ANOVA) analiysis were used to process to data obtained. According to the results of the data evalvated, the fallowing factors affecting sleep were found out; Ache, room-temperature, stuffy rooms, noise around, dirty and untidy bed clothes, being very hungry or very full, their anxiety about their ilness, too bright lights, crowded rooms, medical equipments attaching to the body, treatments to be done and not being informed enough about the matter, having no daily activities, and continual lying in bed, thinking of the work or the household. The difference between the average point they took from the test the groups of their socio-demographic characteristics, clinic they are staying 'm, sex, job, social security, level or income, condition of the room, chronic diseases and their expectations were observed to be statist! callymeaning fol. On the other hand, the difference between the average point they took from the test in respect of length of hospitalization, previous hospital experience, being hospitalized in the same clinic, times of stays in the same hospital, age group, being employed or not, shift at work, marital status, educational background, place of residence, home partners, having a cronic illness or not was proven to be statistically unimportant 79The desires that the patients have to sleep better are as follows; Noise reductions, control of the visitor's coming and going, being well- informed about their illnesses, clean and tidy bedclothes, changing them often, better air-conditioning, renewing old beds, no nylon-covered beds, reservation of the patients'wards according to the degree of their ilnesses and limitation of the number of beds in wards. The majority of the patients (%48.5) said that they had no wishes about the situation at all. 80