Triazol halkası içeren antifungal ilaçlarda miktar tayini çalışmaları

Abstract

- 92 - VII. ÖZET Flukonazol ve ıtrakonazol içeren değişik farmasötik biçimdeki ilaçlar sistemik mantar infeksiyonlarında ve özellikle kandidiazis'de etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Tedaviye yeni sunulan bu ilaçlar henüz hiçbir farmakopede yer almamaktadır. Yapılan literatür incelemelerinde anılan etken maddelerin farmasötik preparatlarında kantitatif amaçla yapılmış herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu amaçla flukonazol ve ıtrakonazol 'Un ülkemizde ruhsatlandırılmış piyasa örneklerinde nitel ve nicel çalışmalar yapılması düşünülmüştür. Nitel tayinlerde ITK ve YBSK yöntemlerinden yararlanılmıştır. ITK çalışmalarında denenen 21 değişik solvent sisteminde flukonazol ve ıtrakonazol 'Un yanısıra imidazol halkası taşıyan diğer antifungal ilaçların RfxlOO değerleri bulunmuştur. Kullanılan solvent sistemlerinde flukonazol ve ıtrakonazol * Un diğer antifungal ilaçların yanında nitel değerlendirmesine imkan verecek uygun Rf değerleri bulun muştur. Ayrıca ITK yöntemi ile en düşük etken madde miktarını saptama çalışmaları yapılmıştır.- 93 - YBSK yönteminde önerilen kolon, hareketli faz ve çalışma koşullarında yedi değişik antifungal ilaç için uygun alıkonma zamanları (retention time) elde edilmiştir. Nicel tayinlerde dansitometri, YBSK, UM ve İR spektroskopisi ile susuz ortamda potansiyometrik titrasyon yöntemleri kullanılmıştır. Dansitometrik çalışmalarda plak Üzerine tatbik edilen farklı konsantrasyonlardaki standart maddelerin 261 nm'deki absorbans değerlerinden yararlanılmıştır.Oluşturulan regresyon denklemleri flukonazol ve ıtrakonazol preparatlarının kantitatif tayininde kullanılmıştır. YBSK yöntemi ile yapılan kantitatif çalışmalarda internal standart olarak ketokonazol kullanılmıştır. Etken madde/internal standart oranları ve etken madde/internal standart pik alanı oranları kullanılarak regresyon denklemleri oluşturulmuş ve bunlardan yararlanılarak preparatların kantitatif tayinleri yapılmıştır. UV spektroskopisi yönteminde her iki etken madde nin 0.1 N HC1 ve MeOH'de saptanan A max noktasındaki absor bans değerlerinden yararlanılmıştır. Oluşturulan regresyon denklemleri kantitatif tayinlerde kullanılmıştır. İR spektroskopisi yönteminde KBr tablet tekniği uygulanmıştır. Flukonazol için 675 cm-1 ve 960 cm-1' deki karekteristik piklerden yararlanılmıştır. Internal standart- 94 olarak dehidrokolik asit kullanılmıştır. Regresyon denklemlerinin oluşturulması ve kantitatif çalışmalarda, etken madde ve internal standart' m log PB/Po değerlerinin oranları kullanılmıştır.Dehidrokolik asit ıtrakonazol için uygun bir internal standart olmadığından bu yöntem ıtrakonazol 'e uygulanamamıştır. Susuz ortamda yapılan potansiyometrik titrasyon yönteminde, dönüm noktası titrasyon eğrisinden yararlanılarak ve en yüksek gerilim farkı türevini (A E) bularak saptanmıştır. Uygulanan yöntemlerin kendi aralarında duyarlılık acısından istatistiksel irdelenmesi yapılmıştır.

- 95 - VIII. SUMMARY Drugs containing fluconazole and itraconazole and having different pharmaceutic forms are effectively used in systemic fungal infections and particularly in candidiasis. The drugs which have been recently introduced into treatment are not, at present, included in any pharmacopeia. Examination of current literature available revealed that there are not any quantitative studies conducted on the pharmaceutic preparations of the above mentioned substances. Therefore, it was considered to carry out qualitative and quantitative studies on the samples of fluconazole and itraconazole in our country. TLC and HPLC have been employed for qualitative analysis. 21 different solvent systems were used in TLC studies and RfxlOO values of other antifungal agents carrying imidazole ring as well as of fluconazole and itraconazole have been found. In the solvent systems used, appropriate Rf values which enable qualitative assessments of fluconazole and itraconazole, along with other antifungal drugs were found. Furthermore, the studies were conducted to determine the lowest drug concentration by TLC. Appropriate retention times for seven different antifungal agents have been obtained on suggested column, mobile phase and other conditions by HPLC.- 96 - Densitometer, HPLC, UV and IR spectroscopy and nan aqueous potentiometric titration have been employed in quantitative analysis. During densitometric studies, the absorbance values of standard substances at 261 nm in different concentrations applied on plate have been used. Regression equations formed have been used in quantitative analysis on fluconazole and itraconazole preparations. In quantitative studies carried out with HPLC, ketoconazole was used as internal standard. By using active substance/internal standard ratios and active substance/ internal standard peak area ratios, regression equations were formed and quantitative analysis of the preparations were carried out by using these equations. The absorbance values of both active substances at A max determined in 0.1 N HC1 and MeOH have been employed in UM spectroscopy method. Regression equations formed have been used in quantitative studies. KBr tablet technique was applied in IR spectroscopic method. Characteristic peaks at 675 cm-1 and 960 cm-1 have been used for fluconazole. Dehydrocholic acid was used as internal standard. During the formation of regression equations and quantitative studies, the ratios of log Pb/Po values of active substance and internal standard have been employed. As dehydrocholic acid is not a suitable- 97 - internal standard for itraconazole, this method has not been used for itraconazole. In nonaqueous potentiometric titration, the end- point has been determined by using the titration and first derivative curve. All these methods were compared statisticly in terms of sensitivity.