Çukurova bölgesinde hemoglobin S ve diğer hemoglobin varyantlarının araştırılması

Abstract

Hemonlobtnopatîlerin çeşitli bölgelerdeki dağılımının ve kaynaklarının İn celenmesi birçok yönden, özellikle «ağlık bilimleri açısından gittikçe artan bir önem kazanmaktadır, Türkiye ve bilhassa Güney Anadolu bölgesi çeşitti hemoglobin tiplerin! bünyesinde bulundurmaktadır. Bu yörede yerleşmiş olan Eti Türklerinde ise he mogloblnopatl oranının hayli yüksek olduğu çeşitli yayınlarla açıklanmış bulun maktadır. Bu çalışmaların ışığı altında. Eti Türklerinin sık yerleştikleri Çukur ova bölgesinde hemottoblnopatİ taraması için sickling testi, itano testi ve e- lektroforez olmak üzere Uç temel metoddan faydalanılmıştır. Numunelerin bir kısmı oldukça basit bir yöntemle, parmaktan hematokrit pipetlerine alınarak toplanmıştır. Derhal plazmalarından ayrıştırılan eritrositler hemoliz edilerek - 20 C de saklanmışlardır. Bir kısım numuneler tse oksalattı kan sekeri şişe- terine alınmıştır. Çukurova bölgesinde kat? bîr insldans tespit etmek gayesiyle 870 numunede yapılan çalışma sonucu anormal hemoglobin oranı %23,7 bulunmuştur. Adana, Mersin ve Tarsusu içeren Çukurovada hemogloblnopatİlerm hayli yüksek olma» hasta geni taşıyan kimselerin aralarında evlenmelerinden İleri gelmektedir. Tar sus Catalkeli köyünde saptanılan % 42.16 oram Türkiye'de Afrika dışında şim-- 42 - dîye kadar rastlanılan en yüksek rakamdır. Çatalkelî'nîn Afrîkaya b u kadar benzerlik göstermesi enteresandır. Yürüttüğümüz çalışmada Eti Türkleri île Türkler arasındaki farkı İncelemek maksadıyla Türk toplumundan temin edilen 162 numunede hemoglobînopatî ta raması yapılmış,, fakat Türklerde anomali tespit edilmemiştir. Daha kati sonuç lar elde etmek İçin İse bu araştırmayı daha geniş topluluklarda yürütmek fayda lı olacaktır. Çalışmamızda genel olarak Güney Anadolu bölgesinin hemoglobînopatî în sldansı da tespit edilebilmiştir (Antakya'dan Antalya'ya kadar). Böyle bîr bîr çalışma ancak Çukurova üniversitesi Tsp Fakültesine bu yörelerden müracaat eden hastalar sayesinde mümkün olabilmiştir. Eti Türkleri île Türklerin bera berce İncelendiği bu bölgede 5397 numune üzerinde çaîtşma yapılmış ve Güney Anadolu bölgesinin anormal hemoglobin Insîdansı % 2.56 olarak tespit edilmiştir. Çalışmamızda geniş kitle taramaları için en hızlı ve güvenîlîr metod ola rak selüloz asetat elektroforezinin uygun olduğu görülmüş ve araştırmamızın ne ticesinde Güney Anadolu bölgesini en çok etkisi astsnda bırakan hemoglobin ti pinin AS tipi olduğu anlaşılmıştır. Bazı hasta lar ın îse yüksek miktarda Hb F ta şıdıklar ı gözlenmîştîr. Sonuç olarak toplum sağlığını tehdit eden psikolojik ve ekonomîk yönden halkı huzursuz kılan bu anormal hemoglobinlerden, orak hücre karekterî ve a nemîsînîn yaygınlaşmasını önlemek maksadıyla genetîk taramalarda bîr genetik öğütleme sistemine de yer verilmesi ve her ik i çalışmanın birlikte yürütülmesi nin faydalı olabileceği kanısına varılmıştır,