Toplumun akut miyokard infarktüsü ile ilgili bilgilerinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de kalp hastalıkları bugün için en önemli sağlık problemidir. Günümüzde tüberküloz gibi önemli infeksiyon hastalıklarında bile infeksiyon ile mücadelede başarılı sonuçlar alınmasına, sağlam bireylerin infeksiyondan korunmasına, hasta bireylerin de yaşam beklentisinde büyük düzelmeler olmasına rağmen; koruyucu ve tedavi edici tıp alanındaki olumlu değişiklikler koroner kalp hastalıkları ve özellikle Akut Miyokard İnfarktüsünde henüz istenilen düzeye ulaşılamamıştır. Türkiye'de konu ile ilgili yeterli veri olmamasına rağmen il ve ilçe merkezlerinde ilk beş ölüm nedeni arasında birinci sırada akut miyokard infarktüsü yer almaktadır. Akut miyokard infarktüsü geçirmekte olan bireylerin % 20 gibi bir oranının ise henüz hastaneye ulaşamadan kaybedilmesi bireylerin akut miyokard infarktüsü ile ilgili ilk yardım bügüerinin yeterli olmadığım ve akut miyokard infarktüsünü tanımadıklarını ortaya koymaktadır. Bu sorun akut miyokard infarktüsünde ilk yardım ile ilgili bilgilerin sadece sağlık görevlilerinin ya da ilk yardım ve acil ekibinin bilmesinin ve uygulamasının yeterli olmadığı göstermekte olup; toplumdaki herkesin akut miyokard infarktüsünü tanımasının belirti ve bulgularının bilinmesini dolayısıyla akut miyokard infarktüslü hastayı en yakın sağlık kuruluşuna süratle ulaştırmasının ve bu arada gereken ilk yardım uygulamalarını doğru ilkelerle yerine getirilmesinin gerekliliğini de ortaya koymaktadır. Bu düşüncelerle planlanan bu arastana akut miyokard infarktüsü ile ilgili olarak toplumu bilgilendirmek amacı ile yapılması planlanan eğitim programına ve bu program için geliştirilecek eğitim kitapçığına veri oluşturması amacı ile yapılmasının ve toplumdaki bireylerin akut miyokard infarktüsü ile ilgili bilgilerinin belirlenmesi varsa yanlış bilgilerinin ve bilgi eksüderinin saptanması amaçlanmıştır. Tanımlayıcı tipte planlanan araştırma İzmir'in Karşıyaka ilçesinde 3 ayrı mahallede (üç sağlık ocağında) 17 Ağustos - 25 Eylül 1998 tarihleri arasında 80yürütülmüştür. Araştırma ömeklemine araştırmanın yapıldığı üç sağlık ocağından olasılıksız örneklem seçim yöntemi ile toplam 252 kişi alınmıştır. Araştırmanın verileri araştırmacı tarafından akut miyokard infarktüsü ile ilgili literatürden yararlanılarak geliştirilen anket formu ve bireylerle teke-tek görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak kullanılan anket formu arastama öncesi geçerliliği test edilmiş olup üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde bireylerin sosyo-demografik özelliklerini kapsayan bireyleri tanıtıcı sorular (1-20), ikinci bölümde; bireylerin kendilerine ve ailelerine ilişkin sağlık öyküsü ve koroner hastalıklar açısından sahip oldukları risk faktörleri (1-14), üçüncü bölümde de akut miyokard infarktüsüne ilişkin bilgilerini değerlendirmeye yönelik sorular (1-15) bulunmaktadır. Araştırmada bir kişi ile görüşmek yaklaşık 15.20 dakika sürmüştür. Bireylerin birbirleri ile bilgi alışverişi olabileceği düşünülerek bir sağlık ocağında bütün veriler toplandıktan sonra bireyler bilgilendirme toplantısına çağrılmış ve katılan bireylere akut miyokard infarktüsü ile ilgili bilmeidkleri veya yanlış bildikleri konularda doğru bilgiler verilmiştir. Araştırmanın bağımlı değişkenleri bireylerin akut miyokard infarktüsü ile ilgili bilgileri olarak saptanmışta. Bağımsız değişkenleri ise araştırmanın bağımlı değişkenini etkileyebileceği düşünülen bireylerin cinsiyet, yaş, eğitim durumu bilgi alman kaynak, kendilerinde kalp hastalığı ve risk faktörlerine sahip olma durumu, yakınlarında kalp hastalığı ve akut miyokard infarktüsü öyküsü deneyimi olarak belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerin değerlendirilmesinde tüm verilerin sayı ve yüzde dağılımları ile bağımlı-bağımsız değişkenler arasında SPSS programında ki kare analizleri uygulanmıştır. Araştırmanın sonuçlan genel olarak değerlendirildiğinde; araştırmaya katılan 252 bireyin % 64.7' si kadın, % 53.3 'ü erkek, yaş ortalaması 50.6 olup, %27.5'i 60 yaş ve üstü grubunda olup, % 86. Tinin gelir gider durumunun eşit olduğu belirlenmişte. Araştırmaya katılan bireylerin % 84.1'inin sağlık mesleği ile ilgisi olmadığı % 79. 8 'inin akut miyokard infarktüsü ile ilgili bilgisi olmadığı, 81% 67.1'inin ilkyardım bilgisi olmadığı, % 6 1.5 'inin ilk yardım bilgisinin yeterli olmadığı, % 88.1 'inin konu ile ilgili bilgi almak istediği saptanmıştır. Araştırmaya katılan deneklerin akut miyokard infarktüsü ile ilgili bilgi sorularına verdikleri yanıtların puanlanması ve değerlendirmesi sonucunda ise akut miyokard infarktüsü ile ilgili bilgiler konusunda bireylerin % 72.2' sinin yetersiz bilgi düzeyinde, % 27'sinin kısmen yeterli bilgi düzeyinde olduğu ancak % 0.8 'inin yeterli bilgi düzeyine ulaştığı saptanmıştır. Araştırmanın bağımlı bağımsız değişkenleri açısındaki ilişkilerin istatistiksel incelenmesinde ise bireylerin akut miyokard infarktüsü ile ilgili bilgi düzeylerinin ailede sağlık mesleğinden bir mesleği olma durumundan, değiştirilebilir risk faktörlerine sahip olma durumundan, kalp krizi geçiren bireyle karşılaşma durumundan etkilenmediği oysa bireylerin yaşı, cinsiyeti eğitim durumu, mesleği, sağlık hizmetlerinden yararlanma biçiminden, değiştirilemez risk faktörlerine sahip olma durumundan toplam risk faktörlerine sahip olma durumundan riskli kişileri bilme durumları, konu hakkında bilgi alma durumları, ailede kalp hastalığı veya akut miyokard infarktüsü geçiren bireyin olması ilkyardımla ilgili özdeğerlendirmeleri ve uygulanan sağlık ocağından bireylerin konu ile ilgili bilgi düzeylerinin etkilendiği saptanmıştır. Araştırmadan elde edilen bu sonuçlar ışığında; akut miyokard infarktüsü olgularının sağlık kuruluşuna uygun zamanda ulaştırılması, bu arada yapılacak doğru ve etkin ilkyardım uygulamaları ile akut miyokard mfarktüsünden hasta kaybının önlenmesi amacı ile toplumdaki bütün bireylerin akut miyokard infarktüsü ve ilkyardımı ile ilgili ulaşılabilen her yerde (evde, okulda, işyerinde ve sağlık kuruluşunda) bilgilendirilmesi ve bu bilgilendirmenin yaygın biçimde toplumun herkesimine ulaşabilmesi için radyo, televizyon, gazete ve broşür gibi kitle iletişim araçlarından yararlanılması ve söyleşi, konferans gibi bilgilendirme toplantılarının yapılmasının önemi vurgulanmış, ayrıca bütün bu bilgilendirme programlarında hemşirelerin eğitici ve danışman olarak etkin bir rolü olduğu bu nedenle kendilerini de sürekli yeni bilgilerle geliştirmeleri gerektiği önerilmiştir. 82

SUMMARY Nowadays, heart diseases are the most important health problem in our country as all world. In our day, in spite of taking good results from condention with the infection, healty people avoid themselves from the infection, and sick people' hopes from the life are to begin to go well; protector and treative changings in medical arena, yet couldn't reach demanding level, in heart diseases and especially in acute myocardium infectious. Although, there are no datums about the subject in Turkey at the centre of the cities and countries, between initial five death rason, acute myocardium infectious is in the first order. So acute myocardium infectious is the common problem of our country. % 20 of people who have undergone this infectious are however yet, before arrive to the hospital are death. This means that, our people don't know enough information about first aid of the acute myocardium infectious and don't recognize this illness. This problem show us that in acute myocardium infectious, informations about this illness aren't known and applied only by healt hospital personals or emergency team; it must be known by all of the people in society also indications and findings are must be brought to the nearest healt establishment to apply with straight principle to the first aid. With these opiniens, this quest that planned about acute myocardium infectious is mode to inform society. This quest is doing to plan an education program and a education book that improve this program. Also it is doing to determine the informations that we have and if there are, to established the wrong informations and knowledge missing. This investigation that is planning in the type of defination, is done in the country of İzmir in Karşıyaka, It exacute in three different districts, between the date of seventeen August twenty-five September. The three 83village clinics which the investigation is done, is taken two hundred and fifty two persons with the election system. The datums of the investigation is collected by using the literature about the acute myocardium infectious and meeting persons face to face. In the investigation, the investigation form which is used by datums collecting tool is tested before investigation and is three parts. In the first part, there are introductory questions about personality social-demografic properties in the second part there are stories about persons and their families and the risk factors about the coroner diseases; in the third part; there are the questions which are about to decide the information of acute myocardium infections. In the investigation, it takes fifteen-twenty minutes to speake to one person. By thinking that they speak to each other, give and take information and the persons who meet there, is learned their unknowns about acute myocardium infections or is gived true information instead of their errors. Persons' information about acute myocardium infection is the dependent changeables of the investigation. And the independent changeables are the conditions of the persons' age, sexuality and education statue, source which is taken information the situation of their having heart diseases and the risk factors, their relationships' stories and experiences in heart diseases and acute myocardium infections; which is thought to affect the dependent changeables. To calculating the datums of the investigation is applied by all datums' numbers and percentages and square analysis method in SPSS program between dependet-independent changeables. In general, the results of the investigation is looked; 252 (two hundred and fifty-two) persons enter into investigation, % 64.7 of them are women, % 53.3 of them are men; and the average age of them are 50.6, % 27.5 up 60 years old, % 86 economic situations are equal the others, are also founded. It is founded that % 84. 1 of the persons in the investigation, aren't about healty job, % 79.8 of them didn't take information about acute myocardium 84infection before, % 67.1 of them haven't any first aid information, % 61.5 of them haven't anough first aid information, % 88.1 of them want to learn information about the matter. The answers of the questions, which are given by the persons into the investigation, are calculated with scores, and all their results are that % 72.2 of the persons haven't enough information about the matter, % 27 of them have partly enough information but % 0.8 of them have enough information. In the static determination of the investigation according to between independent-dependent changeables connections, persons' information about acute myocardium infection aren't affected to having healty job in the family, having changeable risk factors, meating a person who had heart crisis before, but are affected to persons' ages, sexuality, education statue, job, style of using their healty service, having unchangeable risk factors, and having all risk factors, knowing the persons who have more risks, taking information about the matter, being a person in family who had heart disease and acute myocardium infection, really examining about first ait and the healty clinic. According to the investigation results, to beable to reach acute myocardium infection's signs to a healty clinic at the right time, and use true and affective first help techniques with learn to the society about acute myocardium infection and first aid informations for stopping sick persons' loss in everwhere (home, school, job and working area, health institute) and the social communication systems like television, radio, newspapers, guide are used to be able to spread the information about acute myocardium infection and first aid planning information like meetings like conversations', speakings' importance is related also in these giving information programmes, nurses have affectşve role as educationalist and adviser so it is suspected that they need to develop themselves by taking new information constantly. 85