Yoğun bakım hemşirelerinde iş doyumu ve genel yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Araştırma, iş doyumunun bireysel ve örgütsel düzeydeki etkileri göz önüne alınarak, yoğun bakım birimlerinde çalışan hemşirelerin iş doyumu ve yaşam doyumu düzeylerini belirlemek, iş doyumu etkenlerini, bu etkenlerin yaşam doyumu ile ilişkisini irdelemek amacıyla tanımlayıcı ve analitik türde planlanmış ve gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamına Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi yoğun bakım birimlerinde çalışan 100 hemşire alınmıştır. Veriler `Hemşirelik İş Doyumu Ölçeği` (Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı 0.9021) ve `Yaşam Doyumu Ölçeği` (Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı 0.8637) aracılığı ile toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda, tüm hemşirelerin işlerinden genel olarak nötr doyumdan düşük doyuma kayma gösteren düzeyde doyum sağladıkları; genel iş doyum düzeyleri açısından yaşam doyumu yüksek olan hemşirelerle, yaşam doyumu düşük olan arasında anlamlı fark olmadığı saptanmıştır. Hemşirelerin en yüksek doyum sağladıkları boyut `iş güvenliği` iken, en düşük doyumu ise `ücret` boyutundan sağladıkları belirlenmiştir. Gelişme, yükselme olanakları, yönetim biçimi, yöneticiler ve ilişkileri çalışma ortam ve koşullarından nötr düzeyde ve daha az doyum elde ederlerken yapılan işin içeriği, çalışma arkadaşları ile ilişkilerinden nötr düzeyden daha yüksek doyum sağladıkları saptanmıştır. Hemşirelerin mesleklerini uygun bulup bulmamaları; mezun oldukları okul, işten ayrılma düşünceleri, iş doyum düzeyleri üzerinde etkili değişkenler olarak saptanmış olup, hemşireliği seçme nedeni, yaş, medeni durum, çocuk sahibi olma durumu, mesleki kıdem, gece çalışma durumunun hemşirelerin genel iş doyumu düzeyleri üzerindeki etkisine ilişkin literatür doğrultusunda beklenen sonuçlar elde edilmesine karşılık, bu değişkenlerin genel iş doyumunda anlamlı farklılık yaratmadığı saptanmıştır. Hemşirelerin genel yaşam doyum düzeylerini en çok `ücret` boyutundan sağladıkları doyumun; en az ise `yapılan işlerin içeriği` boyutundan sağladıktan doyumun belirlediği saptanmıştır. Hemşirelerin mesleklerini uygun bulup bulmamaları yaşam doyumu üzerinde etkili değişken olarak saptanmış olup; yaş, medeni durum, çocuk sahibi olma mesleki kıdem, birimdeki kıdem, gece çalışma durumu, hemşireliği seçme nedeni, işten ayrılma düşüncesinin hemşirelerin genel yaşam doyumu düzeyleri üzerinde anlamlı bir etki yaratmadığı saptanmıştır. Elde edilen sonuçlar ışığında; yöneticilere, hemşirelerin iş doyumunu ve dolayısıyla yaşam doyumlarım arttırmak amacıyla yapmaları gereken çalışma ve örgütsel düzenlemelerde yardımcı olabilecek öneriler getirilmiştir. 72

ÖZET Araştırma, iş doyumunun bireysel ve örgütsel düzeydeki etkileri göz önüne alınarak, yoğun bakım birimlerinde çalışan hemşirelerin iş doyumu ve yaşam doyumu düzeylerini belirlemek, iş doyumu etkenlerini, bu etkenlerin yaşam doyumu ile ilişkisini irdelemek amacıyla tanımlayıcı ve analitik türde planlanmış ve gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamına Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi yoğun bakım birimlerinde çalışan 100 hemşire alınmıştır. Veriler `Hemşirelik İş Doyumu Ölçeği` (Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı 0.9021) ve `Yaşam Doyumu Ölçeği` (Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı 0.8637) aracılığı ile toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda, tüm hemşirelerin işlerinden genel olarak nötr doyumdan düşük doyuma kayma gösteren düzeyde doyum sağladıkları; genel iş doyum düzeyleri açısından yaşam doyumu yüksek olan hemşirelerle, yaşam doyumu düşük olan arasında anlamlı fark olmadığı saptanmıştır. Hemşirelerin en yüksek doyum sağladıkları boyut `iş güvenliği` iken, en düşük doyumu ise `ücret` boyutundan sağladıkları belirlenmiştir. Gelişme, yükselme olanakları, yönetim biçimi, yöneticiler ve ilişkileri çalışma ortam ve koşullarından nötr düzeyde ve daha az doyum elde ederlerken yapılan işin içeriği, çalışma arkadaşları ile ilişkilerinden nötr düzeyden daha yüksek doyum sağladıkları saptanmıştır. Hemşirelerin mesleklerini uygun bulup bulmamaları; mezun oldukları okul, işten ayrılma düşünceleri, iş doyum düzeyleri üzerinde etkili değişkenler olarak saptanmış olup, hemşireliği seçme nedeni, yaş, medeni durum, çocuk sahibi olma durumu, mesleki kıdem, gece çalışma durumunun hemşirelerin genel iş doyumu düzeyleri üzerindeki etkisine ilişkin literatür doğrultusunda beklenen sonuçlar elde edilmesine karşılık, bu değişkenlerin genel iş doyumunda anlamlı farklılık yaratmadığı saptanmıştır. Hemşirelerin genel yaşam doyum düzeylerini en çok `ücret` boyutundan sağladıkları doyumun; en az ise `yapılan işlerin içeriği` boyutundan sağladıktan doyumun belirlediği saptanmıştır. Hemşirelerin mesleklerini uygun bulup bulmamaları yaşam doyumu üzerinde etkili değişken olarak saptanmış olup; yaş, medeni durum, çocuk sahibi olma mesleki kıdem, birimdeki kıdem, gece çalışma durumu, hemşireliği seçme nedeni, işten ayrılma düşüncesinin hemşirelerin genel yaşam doyumu düzeyleri üzerinde anlamlı bir etki yaratmadığı saptanmıştır. Elde edilen sonuçlar ışığında; yöneticilere, hemşirelerin iş doyumunu ve dolayısıyla yaşam doyumlarım arttırmak amacıyla yapmaları gereken çalışma ve örgütsel düzenlemelerde yardımcı olabilecek öneriler getirilmiştir. 72At the end of this study, the results were in the direction of giving advice to the administrators for the organisation, improvement and efficiency of health services by increasing the level of job satisfaction and life satisfaction of the nurses. 74