Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi`ne başvuran hastaların dental anksiyete düzeylerinin değerlendirilmesi

Abstract

114 ÖZET Gerek hastalar gerekse diş hekimleri açısından büyük bir problem oluşturmasına rağmen dental anksiyete Türkiye'de üzerinde yeterince durulan bir konu olmamıştır. Bu eksiklikten yola çıkarak, dental anksiyete hakkındaki bilimsel verilere dayalı tartışmalara başlangıç oluşturabilecek bir çalışma uygulanması planlanmıştır. Bu çalışma ile Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi'ne başvuran yetişkin hastaların dental anksiyete düzeylerinin belirlenmesi, tedavi sürecindeki farklı durum ve işlemlerin neden oldukları anksiyete düzeylerinin karşılaştırılması ve anksiyete etiyolojisinde rol oynayan faktörlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın bir diğer amacı Dental Anksiyete Skalası'nın Türkçe çevirisinin güvenirliğinin değerlendirilmesidir. Tanımlayıcı tipteki bu çalışmanın örneklem grubunu fakülte kliniğine 1 7 iş günü boyunca başvuran 500 hasta oluşturmuştur. Çalışmanın verileri araştırmacı tarafından anket aracılığıyla toplanmıştır. Dental anksiyete düzeyi iki ölçek aracılığıyla belirlenmiştir; Dental Anksiyete Skalası (DAS) ve Dental Anksiyete Sorusu. DAS'ın Türkçe versiyonun güvenirlik açısından başarılı olduğu (cronbach alpha= 0.80) ve her iki ölçeğin aynı fenomeni ölçtükleri (rs= 0.73) belirlenmiştir. DAS'a göre çalışma grubunun % 25.2'si diş tedavi nedeniyle orta, % 9.4'ü yüksek düzeyde anksiyete duymaktadır. Anksiyete düzeyinin cinsiyet ve yaş faktörlerinden etkilendiği, fakat eğitim düzeyi, fakülteye başvuru nedeni ve diş hekimine en son gidiş tarihi ile anlamlı bir ilişki göstermediği belirlenmiştir. Tüm bireyler için en önemli anksiyete kaynağı mikromotor/airratör ucunun dişe değmesidir. Etiyolojiye yönelik değerlendirmelerde ağrı korkusunun dental anksiyete düzeyi için en önemli belirleyici faktör olduğu, dental anksiyete ile medikal anksiyete arasında kuvvetli bir ilişki bulunduğu, şartlanma faktörünün ise temel bir rol oynamadığı görülmüştür. Elde edilen bulgular değerlendirildiğinde, DAS'ın Türkçe versiyonunun bundan sonraki çalışmalarda da güvenilir bir şekilde kullanılabileceği, yapılacak olan ileri çalışmaların115 konuyla ilgili bilgi birikimine önemli katkılar sağlayacağı, ayrıca diş hekimlerinin eğitim sürecinde dental anksiyete sorunun üzerinde yeterince durulması gerektiği sonucuna varılmıştır.

116 ABSTRACT Dental anxiety poses a very important problem both for the patients and dentists. However this problem has been given only little consideration in Turkey. Therefore it was decided to plan a study which can be treated as a beginning for the discussions based on scientific data was planned. Aims of this study were i) to assess the prevalence and severity of dental anxiety of patients applying for treatment at the clinics of Ege University, Faculty of Dentistry ii) to compare different dental procedures and situations according to the amount of anxiety they arouse iii) to explore the importance of some etiological factors, and iii) to evaluate the reliability of the Turkish translation of the Dental Anxiety Scale. Subjects of this descriptive study were 500 adult patients applying for treatment at the clinics of the faculty in a period of 17 days. Data were obtained by means of a self- complete questionnaire. Methods of measurement of dental anxiety were Dental Anxiety Scale (DAS) and Dental Anxiety Question (DAQ). Cronbach's alpha was 0.80 for Turkish version of DAS, indicating a high degree of reliability. DAS and DQA had a significant positive correlation (r,= 0.73). This showed that the instruments measure the same phenomenon. Results of the study indicated that 25.2 % of the sample experience a considerable degree of anxiety about dental treatment, and % 9.4 can be considered as highly anxious. Dental anxiety was associated with sex, and age, but not with the educational level, the reason for applying at the clinic and the time since last dental visit. Drilling was the most frightening aspect. The evaluation of the etiologic factors showed that the most significant factor related to dental anxiety proved to be fear from the pain. A strong relationship between dental and medical anxiety was observed. However conditioning was not a strongly contributing factor in dental anxiety etiology.117 Interpretation of the results pointed out that the Turkish version of DAS is an applicable instrument for use in dental anxiety researches or at the clinic. In addition to this further studies could achieve major improvements in our understanding of the subject and greater emphasis about dental anxiety on undergraduate and continuing dental education appear to be desirable.