Cistus laurifolius L. bitkisinin antiülserojenik aktivitesi üzerinde çalışmalar

Abstract

151 ÖZET C. laurifoliııs L'nin çiçek ve tomurcuklan, Afyon çevresinde halk arasında ülser tedavisinde kullanılmaktadır. Söz konusu etki, sıçanlarda suya daldırma/hareket kısıtlaması ülseri modeli ile in-vivo olarak gösterilmiştir. Çalışmada çiçeklerin sulu ekstresinden, suya daldırma/hareket kısıtlaması stresi ülseri modeli kullanılarak biyolojik aktivite ile yönlendirilen fraksiyonlama tekniği ile sulu ekstreden etanolle çöktürülen poliholozit fraksiyonu etkili fraksiyon olarak izole edilmiştir. Etkili fraksiyonun etki mekanizmasının tespit edilmesi amacı ile sıçanlarda farklı ülser modelleri ( stres-, aspirin-, indometasin-, etanol-, pilorik ligasyon-, seratonin-, sisteamin ülseri ) denenmiştir. Aktif fraksiyon, seratonin ülseri modeli hariç, kullanılan tüm modeller üzerinde belirgin antiülserojenik aktivite göstermiştir. Deneyler sonucunda, seratonin modeli ve gastrik heksozamin seviyesi üzerinde etkisiz kalması, buna karşılık indometasin ve etanol ile oluşturulan gastrik ülser modellerinde yüksek aktivite gözlenmesi, etkinin prostaglandinlere bağlı bir sitoprotektif mekanizma ile ilgili olduğunu düşündürmektedir. Diğer taraftan, aktif fraksiyon gastrik asit miktarını azaltıp ve pH'sını yükselterek bir nötralizan aktivite de göstermektedir. Bu etkiler per os yolla doza bağlı olarak artmakta ancak yüksek dozlarda musküler tabakada vaskülerizasyona neden olmaktadır. Etkinin subkütan uygulama ile de görülmesi, sistemik bir mekanizmanın sözkonusu olabileceğini düşündürmektedir. Çalışmada ayrıca mide ve duodenumlar histopatolojik olarak da değerlendirilmiş ve Cislus grubundaki kanama alanlarının, kontrol ve famotidin grubuna oranla istatistiksel olarak çok azaldığı, ancak ödem ve iltihabi hücre infıltrasyonunun arttığı saptanmışür.

152 SUMMARY Flowers and buds of C. laurifolius L. are used for the treatment of peptic ulcers in Turkish folk medicine. This activity is also confirmed experimentally on rats by using water immersion and immobilization-induced stress ulcer model. In this study, through the bioassay-guided fractionation of aqueous extract of the flowers, on water immersion and immobilization-induced stress ulcer model, polysaccharide fraction is obtained as active antiulcerogenic fraction. Different ulcer models are employed for explaining the mechanism of activity, i.e. stress-, indomethacin-, aspirin-, seratonin-, ethanol-, pyloric ligation-, cysteamin-. The active fraction showed a significant inhibition on indomethacin- and ethanol-induced ulcer, but ineffective on seratonin-ulcer as well on gastric hexosamin levels, suggesting that a cytoprotective activity is concerned which depend on the gastric prostaglandin levels. On the other hand, the fraction has also a neutralizing effect on gastric juice by decreasing the gastric acid output and increasing the pH. The per os activity increases by depending on the dose of the extract and a similar activity is observed on subcutanous administration as well. Results are also confirmed through the examination of stomach and duodenums by histopathological methods.