Çalışma yaşamında sosyal işler danışmanı (Türkiye açısından durum değerlendirilmesi)

Abstract

- 133- vn- ÖZET İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Kurulları Hakkındaki Tüzük, kurulların oluşumunda; `Sosyal işler Danışmam`na yer vermiştir. Çalışma yaşamında, Sos yal İşler Danışmanı'nı tanımlamak amacıyla yapılan bu araştırmada çalışma, üç düzeyde yürütülmüştür. Öncelikli olarak, araştırmanın temelini oluşturmak üzere, çalışma yaşamında (işyerleri, sendikalar ve İş ve İşçi Bulma Kurumu) Sosyal işler Da nışmanlığını yürütecek olan mesleklerle ilgili belgesel tarama yapılmıştır. Bu bağlamda; Sosyal Hizmet Uzmanı (Sosyal Çalışmacı), Psikolog, Sosyolog ve Ça lışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri (Sosyal Politika) Uzmanı'nın çalışma ya şamındaki işlevleri anlatılarak, Sosyal İşler Danışmanlığı görevini bu meslek ele manlarının yapması gerekliliği ortaya konmuştur. Yöntemleri, hedefleri ve fonksiyonları aynı olmamakla beraber adı geçen mesleklerin, çalışma yaşamında Sosyal İşler Danışmanlığı görevini de yürütecekleri belirlenmiştir. Araştırmanın bir diğer düzeyi, toplu iş sözleşmeleri incelemesidir. İşçilerin `sosyal iş` kavramını nasıl algıladıklarını ortaya koymak amacıyla 12 ayrı işkolundan 25 toplu iş sözleşmesi sosyal haklar açısından değerlendirilmiştir. İşçilerin, örgütlü güçleriyle oluşturulan toplu iş sözleşmeleriyle, yasal dü zenlemelerde yeralmayan ya da yasal düzenlemelerin üzerinde kimi haklan elde ettikleri görülmüştür. Araştırmada, işçilerin sosyal sorunlarının ve gereksinimlerinin çe şitli kademelerdeki işyeri yöneticileri ve kendilerince nasıl tanımlandığını gös termek amacıyla `Örnekolay Çalışmaları` yapılmıştır. Örnekolay Çalışmaları, Ağaç işkolunda 100' den fazla işçi çalıştıran üç işyerinde gerçekleştirilmiştir. İncelenen üç işyerinde sorunlar genel olarak; ücretlerin yetersizliği, fazla çalışmayla birlikte günlük çalışmanın uzaması ve iş dışı zamanın azalması, işyerlerinde sistemli bir eğitim çalışmasının yapılmaması, sosyal yardımların yetersizliği, işyerlerinde dinlenme yeri, lokal, kamp gibi olanakların ve sosyo-kültürel etkinliklerin ol mayışı, işçi sağlığı ve iş güvenliğine yönelik etkin önlemlerin alınmaması, işçilerin yönetime katılma olanaklarının sınırlılığı sayılabilir. Öte yandan incelenen üç iş yerinden ikisinde örgütlü bir sendika yoktur. Bu durum işçilerin kendilerini ifade etme hakkını ortadan kaldırmaktadır.

134 VIII- SUMMARY The Regulation on the Laborer Health and Labor Security Boards Mentions abaut the `Social Works Counselor` in constitution of the Boards. This study is carried out in three levels with the aim of defening `Social Works Co unselor` In order to form the basis of the research, first a documentary re search was made about the professions which can carry out Social Works Co unseling in labor life (Workplaces, Trade Unions and Labor Placement Office) With this context, the functions of Social Worker, Psyshologist, Sociologist, Labor Eco nomist and the Specialist of Industrial Relations in labor life is explained. In this way it is supported that occupation called `Social Works Counceling` must be carried out by means of those professionals. Although the methods, goals and functions of them are not identical, it is determined that they can carry out the job. In another level of the study, Collective Labor Agreements are Examined. Totally choosen 25 Collective Lobar Agreements from 12 different labor branches are exaluated in terms of social rights. It is observed that laborers have gained same rights which were either mentioned in the legislations ar not. Those rights are apparently seen in collective labor agreements and seem to be gained by the power of being organised. In this research, same `Model Studies` are presented in order to show examples from treatment. Model Studies, were done in Wood Labor Branch at the workplaces with more than 100 workers. In the examinated the main and general problems are like these; Insuffiency of the salaries, extra working hours and shortage of free time, being deprived of systematical education and some ap- portunities like resting places, locals, campings and socio-cultural activites, not taking active measures for laborer health and labor security, no efforts for good relations between laborer-employer, restricted participation of labor force in ma nagement. On the other hand there is not any union organised at two of the three examined workplaces. This situaiton is an obtacle against the self-expression right of the laborers.