Özofagus yanığı tanısı konmuş çocuğa bakım veren annelerin stresle baş etme tarzlarının incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışma, özofagus yanığı tanısı konmuş çocukların annelerin stresle baş etme tarzlarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı ve kesitsel olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini, en az altı aydır özofagus yanığı nedeniyle tedavisi devam eden ve 1 Ekim 2001-31 Mayıs 2002 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Sağlık Bakanlığı Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Cerrahisi kliniğine başvuran 100 hasta çocuk annesi oluşturmuştur. Araştırmada verilerin toplanmasında Hasta Çocuk ve Ailesini Tanıtıcı Bilgi Formu ile 5 ait ölçeği olan Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği kullanılmıştır. Annelere araştırmacı tarafından bilgi verilerek, anket formu ve stresle baş etme tarzları ölçeğini doldurmaları sağlanmıştır. Çocukların, babaların ve annelerin tanıtıcı özellikleri ile hastalığa ilişkin özelliklerin sayı ve yüzde dağılımı verilmiş, bağımsız değişkenler ile annelerin SBTÖ alt ölçek puan ortalamaları arasındaki ilişkinin belirlenmesi için aritmetik ortalama ( x ), standart sapma ( ss ), student- t testi, Anova testi ve ki-kare ( x2 ) analizleri kullanılmıştır. Araştırma kapsamına alınan annelerin % 48' i 21-29 yaş grubunda yer almaktadır ve yaş ortalaması 5( : 31,56 ± 6.75 olarak bulunmuştur. Araştırma kapsamına alınan çocukların % 52' si sodyum hidroksit içmiştir, % 72' sinin hastalık süresi 6 ay- 3 yıl' dır. Araştırma kapsamına alman annelerin % 40.8' inin tedavi süresince ekonomik sorunlar yaşadıkları, % 45.36 ' sının çocuğun hastalığı nedeniyle eşi ile ilişkisinin etkilendiği, % 84' ünün çocuğun hastalığından sonra davranışlarında değişme olduğu, % 51 ' nin ruhsal desteğe gereksinim duyduğu saptanmıştır. 95Annelerin SBTÖ puan ortalaması 78.03 ± 17.57 olarak saptanmıştır. SBTÖ alt ölçek puan ortalamaları incelendiğinde; en yüksek puan ortalamalarının Kendine Güvenli Yaklaşım ( x : 21.79 ) ve Çaresiz Yaklaşım ( x : 21.21 ) olduğu belirlenmiştir. Sosyal güvencesi yeşil kart olan annelerin Boyun Eğici Yaklaşım ve Sosyal Destek Arama ait ölçek puan ortalamalarının daha yüksek olduğu, Geliri giderine eşit olan annelerin Kendine Güvenli Yaklaşım, geliri giderinden az olan annelerin ise Boyun Eğici Yaklaşım alt ölçek puan ortalamalarının daha yüksek olduğu, Tedavi süresince ekonomik, sosyal ve duygusal sorunların hepsini bir arada yaşayan annelerin Boyun Eğici Yaklaşım, sadece sosyal ve ekonomik sorunları yaşayan annelerin ise İyimser Yaklaşım alt ölçek puan ortalamalarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Annelerin yaş grubu, çalışma durumu, medeni durumu, eğitim durumu, çocukların hastalık süresi, cinsiyeti ve beslenme yolu ile stresle baş etme tarzları ölçeği ait ölçek puan ortalamaları arasında bir ilişki olmadığı saptanmıştır. Sonuç olarak özofagus yanığı tanısı konmuş çocukların annelerinin çocukların hastalıkları nedeniyle bir çok sorunlar yaşadıkları, sadece % 23.5 inin bu konuda ruhsal destek aldıkları ve stresle baş etmede kendine güvenli yaklaşım ve çaresiz yaklaşımı daha çok kullandıkları saptanmıştır. 96

SUMMARY This study is performed as to define the overcome the children' s mother who suffer the stress of the findings of their complaints as Eusauphagus burn and this survey is conducted as a sectional study. The samples of this study are the 100 sick children mothers who have children that are under therapy for at least six months with the findings of Eusauphagus bum through 1 October 2001 - 31 May 2002 period in Aegean University Medical Faculty Education and Research Hospital and Ministry Dr. Behcet Uz Infant Illnesses Education and Research Hospital. During the surveys the date definition of the ill child and family and 5 sub-scales of the scale of taypes of the overcoming the stress are used. The mothers are informed about the questional form and ways of overcoming the stress scale filling in by the researcher. The special conditions of the children, the analysses of arithmetical avareges (x), standard varition (sv), student 1 test and qui-square ( x ) independent variablesof the fathers and the mothers informative specialities and their specialities relating the illness and the numerical and percentage distributions relations are made. The %48 of the mothers that are entered into the research scope are from 21-29 age group and the age average is obtained as x: 31.55 ± 6.75 The %52 of the children taken into the research have swallowed sodium hydroxide. Their period of illness vary from 6 months to 3 years. During the therapy the % 46.6 of the mothers have suffered from economical problems,the% 45.36 of the mothers have had effect to her relations with her husband, the % 84 of the mothers had changes in their behaviours and the % 51 of them had need of psycological support. The SBTO point classification of the mothers have been defined as 78.03 to 17.57. When the SBTO subscales have been reviewed, the highest point averages were defined as self reliable approach (x : 21.29) and helpless approach ( x : 21.21). It is witnessed that the sybscale points of the mothers whu use the yielding approach and searching for social suppoort who green card for social support have a higher average. The self respecting approach of the mothers who have equal income versus their expenditures, have a higher average point in comparison to the mothers whu use teh approach of yielding due to their expenditures are higher than their incomes. During the therapies, the mothers who suffered the economicial, social and emotional Problems during the therapies approach to the problems subscale points averages were higher. 97When the reviews have been conducted for the SBTO subscale averages, the highest points averages were seen in the groups who used the approach of self respect and who approached to the problems with helpless approach. It is defined that the the overcoming the stress had no relation with the age group, working conditions, marrital status, education status, the period of the child's illness, sex and nourishments scale with the subscale points averages. As a result, it is also defined that the mothers of the children who suffered of the Eusauphagus burn had lived many problems, a few of them recaived psychological support and have used the behavior of approaching herself by using self respect and used the approach of helpless status more and did not use the efective overcoming methods. 98